ΤΙ ΧΡΕΩΝΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΓΙΑ ΓΑΜΟΥΣ, ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΗΔΕΙΕΣ

Του Λευτέρη Ζαβλιάρη

«Ό,τι έχετε ευχαρίστηση» είναι η απάντηση που λαμβάνουν οι πιστοί που τελούν μυστήριο σε εκκλησία από τους εφημέριους του ναού. Το κοινό μυστικό της χρηματικής αμοιβής προς τον ιερό ναό που πραγματοποιείται γάμος, βάπτιση, μνημόσυνο ή κηδεία ισχύει εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο έχει αποτελέσει ουκ ολίγες φορές αντικείμενο διένεξης μεταξύ πιστών και ιερέων, κυρίως στην περίπτωση που το ποσό το οποίο θα ζητηθεί είναι υψηλό.

Τα δεδομένα της εποχής βέβαια φαίνεται να έχουν αλλάξει, αφού η οικονομική δυσπραγία έχει στρέψει πολλά ζευγάρια από την εκκλησία στο δημαρχείο, με τους πολιτικούς γάμους να παρουσιάζουν αλματώδη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Βέβαια, στις περιπτώσεις μυστηρίων όπως οι βαπτίσεις, οι κηδείες και τα μνημόσυνα η εκκλησία αποτελεί μονόδρομος. Γι’ αυτό το λόγο, αρκετές είναι οι μητροπόλεις που έχουν πραγματοποιήσει συ-

στάσεις στους ναούς που έχουν υπό τη σκέπη τους, ώστε να κρατούν χαμηλά το οικονομικό αντίτιμο και να μην κάνουν υπερβολές. Την ίδια ώρα, η φυσιολογική ζήτηση που έχουν οι ιεροί ναοί τα σαββατοκύριακα προκειμένου να τελεστούν γάμοι και βαπτίσεις, αλλά και η επιλογή αρκετών ζευγαριών να ανακηρυχθούν σύζυγοι σε κάποιο ξωκλήσι σε παραλιακή περιοχή, ανεβάζουν κατακόρυφα το «ιερό» κασέ. Όπως μπορεί να δείξει μια μικρή έρευνα αγοράς, τα χρήματα που καλούνται να καταβάλουν οι ενδιαφερόμενοι διαφέρουν, ανάλογα με την περιοχή και την ημερομηνία.

Το όριο των 100 ευρώ

Στην ελληνική νομοθεσία αλλά και σε επίσημα έγγραφα της ελλαδικής Εκκλησίας, όσο και αν ψάξει κανείς δε θα βρει κάποιον όρο που να υποχρεώνει τον Έλληνα πολίτη να καταβάλει ορισμένο ποσό για την τέλεση μυστηρίου σε ιερό ναό. Ωστόσο ο άγραφος κανόνας και οι συνεννοήσεις πιστών και ιερέων συνήθως μετά την τέλεση ενός γάμου ή μιας βάπτισης, φέρνουν.

«Ποτέ δε θα πούμε σε κάποιον πιστό να δώσει ένα συγκεκριμένο ποσό μετά την τέλεση ενός μυστηρίου», επισημάνει στην «Κ» ο πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης Αρχιμ. Στέφανος Τόλιος.

Όπως επισημαίνει ο ίδιος, δεν είναι λίγες οι φορές που όταν «κλείνει» κάποιος την εκκλησία για την τέλεση ενός μυστηρίου έρχεται σε μια προφορική συμφωνία με τους υπεύθυνους ιερείς του ναού ώστε το ποσό να καθοριστεί και να μην υπάρχει κάποια παρεξήγηση.

«Τα μυστήρια έχουν κάποιο κόστος για τη λειτουργία του ναού, την απασχόληση του νεωκόρου και την καθαριότητα στη συνέχεια», επισημαίνει από την πλευρά του ο υπεύθυνος του λογιστηρίου της Ιεράς Μητρόπολης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως π. Ιωάννης Δημητριάδης.

Ωστόσο, όπως τονίζουν στελέχη των διοικήσεων των Μητροπόλεων, τα χρήματα που καταβάλλονται από τους πιστούς είναι κάτι το αναμενόμενο και πολλές φορές το κάνουν δίχως να τους το ζητήσουν.

Όπως αναφέρουν από την εμπειρία τους οι ιερείς, το ελάχιστο ποσό που καταβάλει κάποιος για ένα γάμο ή μια βάπτιση αγγίζει τα 100 ευρώ. Βέβαια το ποσό αυτό μπορεί να αυξηθεί όταν ο ναός που προορίζεται για το μυστήριο είναι από τους κεντρικούς της Θεσσαλονίκης και μάλιστα σε περιόδους «υψηλής ζήτησης», όπως είναι η περίοδος του Μαΐου-Ιουνίου ή Αυγούστου-Σεπτεμβρίου. Σε αυτές τις περιπτώσεις η τιμή μπορεί να φτάσει τα 200 ευρώ, ενώ ο «λογαριασμός» μπορεί να είναι υψηλότερος όταν το μυστήριο τελεστεί σε παραλιακό μέρος. «Για το γάμο μου σε ναό που βρίσκεται σε παραλία της Χαλκιδικής μου ζήτησαν 500 ευρώ, ενώ χρειάστηκε να δώσω και προκαταβολή 200 ευρώ», εξηγεί στην «Κ» πιστός που αναγκάστηκε να βάλει βαθειά το χέρι στην τσέπη για ένα γάμο δίπλα στο κύμα.

Τα άλλα μυστήρια και οι… αποδείξεις

Όσον αφορά τα υπόλοιπα μυστήρια που τελούνται στους ιερούς ναούς, οι βαπτίσεις κοστίζουν το λιγότερο 100 ευρώ και ισχύει ό,τι περίπου και στους γάμους, δηλαδή η τιμή ποικίλει ανάλογα με το ναό και την ημερομηνία. Ωστόσο τα χρήματα σε αυτήν την περίπτωση είναι λιγότερα. Όσον αφορά τις κηδείες και τα μνημόσυνα τα χρήματα που καταβάλλονται καθορίζονται μετά από συνεννόηση με το γραφείο τελετών που έχει αναλάβει το μυστήριο. Οι τιμές κυμαίνονται από 120 ευρώ έως 200 συνήθως, ενώ όσον αφορά τα μνημόσυνα, οι τιμές πέφτουν κάτω από τα 100 ευρώ.

Βέβαια, οι πιστοί θα πρέπει να ζητήσουν και να λάβουν απόδειξη για το ποσό που έδωσαν, μιας και η πρακτική αυτή εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια.

«Για κάθε ποσό που δίνουν οι πιστοί διαθέτουμε μπλοκ χειροπραξιών όπου γράφουμε το ποσό που δίδεται. Δεν παίρνουμε ούτε 20 ευρώ χωρίς απόδειξη», εξηγεί ο π. Ιωάννης από τη Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Βέβαια, ο ίδιος προσθέτει ότι δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιοι πιστοί επιθυμούν να ρίξουν στο παγκάρι του ναού το ποσό που επιθυμούν.

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του λογιστηρίου της Μητρόπολης της δυτικής Θεσσαλονίκης, στη Βόρεια Ελλάδα η πρακτική τον αποδείξεων είναι διαδεδομένη, ωστόσο σε νότιες περιοχές της χώρας, οι πιστοί συνηθίζουν ακόμα να καταβάλουν τα χρήματα στον ιερέα μέσα σε «φακελάκι».

«Ελάτε καθημερινή»

Δεν είναι λίγες οι φορές όμως που η έλλειψη χρημάτων οδηγεί στο να τελούνται τα μυστήρια δωρεάν. «Πολλές φορές καλούμε τους πιστούς να τελέσουν το μυστήριο του γάμου καθημερινή και όχι σαββατοκύριακο, προκειμένου να είναι ελάχιστο το κόστος ή και καθόλου», σημειώνει ο υπεύθυνος του γραφείου γάμων της Μητρόπολης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, π. Στέφανος Βασιλείου. Όπως τονίζει ο ίδιος, το γεγονός ότι στη δυτική Θεσσαλονίκη τα εισοδήματα είναι μικρά, έχει προσαρμόσει και τις απαιτήσεις των ναών. «Ζούμε καθημερινά την ανεργία και την ανέχεια, δε μπορούμε να έχουμε τέτοιες απαιτήσεις από τους πιστούς», καταλήγει ο π. Στέφανος Βασιλείου.