, Παρασκευή
29 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Τουριστική χώρα… χωρίς σχολή ξεναγών!

 
Θεσσαλονίκη, φωτο Σάββας Αυγητίδης
Το 1968 μια ελληνοσουηδική κινηματογραφική συμπαραγωγή  σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκαλενάκη με τίτλο «Επιχείρησις Απόλλων», μένει σε εξέχουσα θέση για το γεγονός ότι η πλοκή και το σενάριο ήταν ιδανικά για να καταγράψουν τη μοναδικότητα του ελληνικού καλοκαιριού που εκατομμύρια τουρίστες καταφθάνουν από το εξωτερικό για να γνωρίσουν. Εξέχουσα θέση στην ταινία έχει η Έλενα Ναθαναήλ, που στο ρόλο της ξεναγού με την ελληνική ομορφιά, έδωσε εκείνη την εποχή μια θετική αύρα στο συγκεκριμένο επάγγελμα που γνώρισε στιγμές δόξας τις προηγούμενες δεκαετίες.
Του Λευτέρη Ζαβλιάρη
Τα χρόνια ωστόσο έχουν περάσει και το επάγγελμα του ξεναγού σε μια χώρα που ο τουρισμός θεωρείται  η βαριά βιομηχανία της οικονομίας βρίσκεται σε πλήρη απαξίωση. Οι περίφημες Σχολές Ξεναγών, που στην ουσία τροφοδοτούσαν την ελληνική τουριστική αγορά με επαγγελματίες που εκπροσωπούσαν τη χώρα σε ξένους επισκέπτες αποτελούν παρελθόν την τελευταία εξαετία λόγω οικονομικών προβλημάτων, που οδήγησαν στο κλείσιμο του Οργανισμού Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, στον οποίο και περιλαμβάνονταν. Αποτέλεσμα ήταν η ποιότητα των σπουδών που παρείχαν οι συγκεκριμένες σχολές να χαθεί, με τη διαχείριση του εκπαιδευτικού προγράμματος κατάρτισης ξεναγών να περνά αποκλειστικά στο υπουργείο Τουρισμού, το οποίο με τη σειρά του μεταβίβασε σε ΑΕΙ της χώρας που πλέον δίνουν τη δυνατότητα να γίνει κάποιος ξεναγός σε μόλις δύο μήνες, αρκεί να είναι απόφοιτος συγκεκριμένων σχολών ΑΕΙ και να μιλά σε υψηλό επίπεδο μία ξένη γλώσσα που είναι τα αγγλικά στις περισσότερες περιπτώσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαπιστώνονται ελλείψεις σε ξεναγούς που μιλούν γλώσσες οι οποίες ανταποκρίνονται στα νέα τουριστικά ρεύματα, όπως οι Ρώσοι και οι Ασιάτες, ενώ την ίδια ώρα ανθούν οι παράνομες ξεναγήσεις, αποτελώντας άλλο ένα «παρακλάδι» της ολοένα και αναπτυσσόμενης τουριστικής παραοικονομίας στην Ελλάδα.
Η θέση του υπουργείου
Για το ζήτημα η Karfitsa απευθύνθηκε στο γραφείο τύπου του υπουργείου Τουρισμού, όπου μας παρέπεμψαν στη σχετική επισήμανση που πραγματοποίησε για το θέμα η αναπληρώτρια υπουργός Έλενα Κουντουρά σε συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης για την πορεία του τουρισμού στη χώρα. «Επεξεργαζόμαστε το νέο πλαίσιο για την αναβάθμιση του συστήματος της δημόσιας τουριστικής εκπαίδευσης, την επαναλειτουργία των σχολών ξεναγών και την αναβάθμιση των σχολών τουριστικής εκπαίδευσης ΑΣΤΕΡ και ΑΣΤΕΚ. Επίσης έχουμε προτείνει την επαναλειτουργία στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης του τμήματος Τουριστικής Οικονομίας και Ανάπτυξης», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Κουντουρά.
Αγορά γεμάτη… αγγλόφωνους
Από το 2010 ουσιαστικά η Ελλάδα επισήμως δεν διαθέτει κρατική σχολή εκπαίδευσης ξεναγών, με την τελευταία «φουρνιά» να βγαίνει το 2012 πριν το οριστικό λουκέτο. Ο ΟΤΕΚ περιελάμβανε όλες τις ειδικότητες τουριστικών επαγγελμάτων, ωστόσο η οικονομική στενότητα οδήγησε στο κλείσιμο, με τη μεταφορά των ειδικοτήτων στο υπουργείο Τουρισμού. Όλες οι ειδικότητες ενώ αντιστοιχούσαν σε πτυχίο ανώτατης σχολής υποβιβάστηκαν σε ΙΕΚ, ενώ όσον αφορά το επάγγελμα του ξεναγού άρχισε… ο Γολγοθάς. «Οι μόνοι που λαμβάνουν την πιστοποίηση είναι απόφοιτοι ΑΕΙ συγκεκριμένων σχολών που παρακολουθούν επί πληρωμή ένα ταχύρυθμο σεμινάριο και λαμβάνουν την ταυτότητα του ξεναγού από το υπουργείο Τουρισμού. Αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι δίπλωμα σχολής. Οι περισσότεροι απόφοιτοι των ΑΕΙ που παρακολουθούν τα σεμινάρια είναι κατά πλειοψηφία γνώστες της αγγλικής ή της γαλλικής και άλλων γνωστών γλωσσών, κάτι που σημαίνει ότι η αγορά έχει γεμίσει αγγλόφωνους ξεναγούς και δεν υπάρχουν ξεναγοί στις άλλες γλώσσες», εξηγεί στην Karfitsa η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξεναγών Ελλάδος Έφη Καλαμπουκίδου. Σύμφωνα με την ίδια, όσοι μιλούσαν τις λεγόμενες  σπάνιες ξένες γλώσσες μοριοδοτούνταν περισσότερο στις Σχολές Ξεναγών. «Στα ταχύρυθμα σεμινάρια μετρά  περισσότερο το μεταπτυχιακό ή το διδακτορικό, άσχετα με το αντικείμενο προσόντα δηλαδή που δεν έχουν να κάνουν με τη γνώση της γλώσσας, οπότε στην πράξη δεν αποφοιτούν άνθρωποι που τους χρειάζεται πραγματικά η αγορά». Επίσης χαρακτηριστικό είναι το πολύ υψηλό κόστος για την παρακολούθηση των ταχύρυθμων μαθημάτων αφού για δύο μήνες το αντίτιμο αγγίζει περίπου τα 900 ευρώ, ενώ οι Σχολές Ξεναγών ήταν δωρεάν. «Καταλαβαίνετε ότι τα πανεπιστήμια εισπράττουν αρκετά χρήματα από αυτή τη δραστηριότητα», επισημαίνει η Έφη Καλαμπουκίδου, τονίζοντας ότι η Ομοσπονδία  έχει προσφύγει εδώ και τέσσερα χρόνια στο Συμβούλιο της Επικρατείας για το συγκεκριμένο ζήτημα, περιμένοντας την απόφαση.
Τα προσόντα
Χαρακτηριστική για τα νέα δεδομένα που ισχύουν στο επάγγελμα του ξεναγού, είναι η προκήρυξη τον περασμένο Ιανουάριο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για ταχύρυθμο πρόγραμμα κατάρτισης στο επάγγελμα του ξεναγού. Σύμφωνα με αυτή, «Το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος του ξεναγού θα αποκτήσουν μέχρι σαράντα απόφοιτοι των τμημάτων Αρχαιολογίας, Ιστορίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Ιστορίας Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών και Ιστορίας και Εθνολογίας πανεπιστημίων της ημεδαπής και αναγνωρισμένων της αλλοδαπής, οι οποίοι θα ολοκληρώσουν επιτυχώς το ταχύρρυθμο πρόγραμμα κατάρτισης, που θα πραγματοποιήσει το Πανεπιστήμιο». Το διάρκειας δύο μηνών πρόγραμμα ή αλλιώς 240 ωρών θα πραγματοποιούνταν στο Επιμελητήριο της Λάρισας με θεωρητικές εισηγήσεις εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, αλλά και πρακτική άσκηση σε αρχαιολογικούς χώρους εκτός της Λάρισας. Απαραίτητο προσόν επίσης για τους υποψήφιους είναι η άριστη γνώση σε επίπεδο Γ2 μίας εκ των Γαλλικής, Γερμανικής, Ιταλικής, Ισπανικής και Ρωσικής γλώσσας, με τα αγγλικά να μην συμπεριλαμβάνονται. Όσο για το κόστος, αυτό διευκρινίζεται ότι θα κυμανθεί από 713 έως 950 ευρώ, ανάλογα με τον τελικό αριθμό των εισακτέων.
«Καθεστώς» οι παράνομοι ξεναγοί
Μέσα στα όσα τραγελαφικά περιγράφονται για το επάγγελμα του ξεναγού στην κατά τα άλλα κραταιά τουριστική βιομηχανία της χώρας, είναι και οι… παράνομοι. Δεδομένου του γεγονότος ότι η παραοικονομία ανθεί τα τελευταία χρόνια στον ελληνικό τουρισμό, το επάγγελμα του ξεναγού δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση, στη μικρή αλλά χρυσοφόρα για συγκεκριμένους όπως φαίνεται τουριστική σεζόν. «Το υπουργείο και η τουριστική αστυνομία δεν κάνει ελέγχους για παράνομες δραστηριότητες. Δεν είναι μόνο οι ξεναγήσεις, είναι τα παράνομα καταλύματα ή οι διοργανώσεις εκδρομών χωρίς άδεια πρακτορείου», επισημαίνει η πρόεδρος της ΠΟΞΕΝ Έφη Καλαμπουκίδου. Σύμφωνα με την ίδια προκειμένου να μειωθεί το κόστος, υπάρχουν αλλοδαποί που καταφθάνουν την τουριστική σεζόν στην Ελλάδα «με σκοπό να βγάλουν κάποιο χαρτζιλίκι». Διαμένουν είτε σε μεγάλα αστικά κέντρα είτε στα νησιά και πραγματοποιούν παράνομες ξεναγήσεις με «μαύρες» αμοιβές, αφορολόγητα, χωρίς καμία ασφάλιση. «Καταλαβαίνετε τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το ελληνικό τουρισμό», τονίζει η κ Καλαμπουκίδου, λέγοντας ότι  οι συγκεκριμένοι «ξεναγοί» αμείβονται πολύ λιγότερο σε σχέση με τους πιστοποιημένους ξεναγούς οπότε και προτιμώνται επειδή είναι φθηνότεροι. «Σε κάθε περιοχή τα σωματεία ξεναγών υπογράφουν συμβάσεις με τα σωματεία τουριστικών πρακτόρων που αναφέρεται ο τρόπο αμοιβής του εκάστοτε ξεναγού», εξηγεί η πρόεδρος των ξεναγών της χώρας, όσον αφορά το μισθολογικό καθεστώς του επαγγέλματος.
Πρόβλημα η επέκταση αδειών
Το γεγονός ότι δεν υφίστανται Σχολές Ξεναγών δεν αποτελεί βέβαια μόνο εμπόδιο για όσους θέλουν να γίνουν ξεναγοί, αλλά και για όσους είναι ήδη. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης Φωτεινή Λυκισά, «ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα που δημιουργήθηκε με το κλείσιμο των σχολών των ξεναγών είναι ότι σταμάτησαν οι εξετάσεις επέκτασης αδειών». Αυτό σημαίνει ότι ενώ κάθε χρόνο ο ήδη ξεναγός μπορούσε να δώσει εξετάσεις σε μια καινούργια γλώσσα για να μπορεί να κάνει ξενάγηση πιστοποιημένα στη συγκεκριμένη γλώσσα, πλέον δεν μπορεί να το κάνει. «Αυτό γινόταν μέσω των σχολών ξεναγών που υπήρχαν που πραγματοποιούσαν τις εξετάσεις για τους ήδη ξεναγούς ώστε να εγγράψουν την γλώσσα που ήθελαν να δουλέψουν. Με το κλείσιμο των σχολών το πρόβλημα που δημιουργήθηκε είναι μεγάλο αφού μόνο με τα πιστοποιητικά των αναγνωρισμένων ινστιτούτων μπορεί να πάρει κάποιος επάρκεια στη γλώσσα», εξηγεί η κ. Λυκισά.  Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι γλώσσες που είναι σπάνιες και χωρίς αναγνωρισμένα ινστιτούτα στην Ελλάδα δεν μπορούν να πιστοποιηθούν. «Για παράδειγμα ο κάθε ξεναγός μπορεί να καταθέσει στο υπουργείο Τουρισμού το πτυχίο που έχει από αναγνωρισμένο ινστιτούτο, ώστε να πιστοποιηθεί ότι γνωρίζει τη γλώσσα. Συνάδελφοι που προετοιμάζονται χρόνια και γνωρίζουν γλώσσες όπως τα κινεζικά, τα τούρκικα, ή γλώσσες της ανατολικής Ευρώπης, δυσκολεύονται να βρουν φορέα πιστοποίησης», αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόεδρος του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης.  Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σύνδεσμος Ξεναγών Θεσσαλονίκης έχει μέλη σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα αλλά και την Κεντρική. Τα εγγεγραμμένα μέλη στο σωματείο είναι περίπου 120, αλλά σύμφωνα με τα νέα δεδομένα είναι περισσότεροι, αφού υπάρχουν και ξεναγοί που βγαίνουν από τα ταχύρυθμα προγράμματα που διπλασιάζουν τον αριθμό.
«Όμηροι» της αλλαγής
Με το παλαιό σύστημα, για την εισαγωγή στις Σχολές Ξεναγών απαιτούνταν πρώτα η εξέταση στην ξένη γλώσσα που επιθυμούσε να δουλέψει ο υποψήφιος ξεναγός, ενώ στη συνέχεια οι υποψήφιοι εξετάζονταν σε έκθεση, ιστορία και γεωγραφία. Ωστόσο 350 επιτυχόντες των εξετάσεων ξένης γλώσσας το 2012, έμειναν… εκεί αφού το κλείσιμο των σχολών δεν επέτρεψε την περαιτέρω εξέταση τους ώστε να φτάσουν να σπουδάσουν το επάγγελμα που επέλεξαν. «Θεωρούμε ότι μέσα στο 2016, όσο το δυνατόν νωρίτερα, θα πρέπει να είναι ο στόχος σας για την επαναλειτουργία της σχολής ξεναγών, καθότι ήδη συμπληρώνονται 4 χρόνια αναμονής μας από την προκήρυξη του 2012», αναφέρουν μεταξύ άλλων οι 350 επιτυχόντες σε σχετική επιστολή τους προς την αναπληρώτρια υπουργό Τουρισμού Έλενα Κουντουρά.

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.