, Παρασκευή
29 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Οστεοαρθρίτιδα και ολική αντικατάσταση γόνατος – Νέες επαναστατικές τεχνικές για ταχύτερα και καλύτερα αποτελέσματα

 

Του Θεοδόσιου Κουκουμπή*

Η οστεοαρθρίτιδα ή εκφυλιστική αρθρίτιδα του γόνατος είναι μία πάθηση, κατά την οποία φθείρεται ο αρθρικός  χόνδρος του γόνατος, με αποτέλεσμα σταδιακά το γόνατο να οδηγείται σε αποδιοργάνωση και καταστροφή, ανατομική και λειτουργική. Εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες μετά την ηλικία των 60 ετών, αλλά είναι δυνατόν να εμφανιστεί και από τα 50.

Προδιαθεσικοί παράγοντες αποτελούν επίσης το αυξημένο βάρος σώματος, η βαρεία χειρωνακτική ενασχόληση και η κληρονομική – γονιδιακή προδιάθεση. Το κύριο ΣΥΜΠΤΩΜΑ της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι ο πόνος, αρχικά στην κόπωση και τελικά στην ηρεμία ή/και στον ύπνο. Υπάρχει επίσης δυσκαμψία (ελαττωμένη κίνηση) και παραμόρφωση του γόνατος (διόγκωση ή/και στράβωμα). Το σύνολο αυτό των προβλημάτων, δηλαδή ο πόνος, η δυσκαμψία και η παραμόρφωση, καθιστούν προβληματική και μη ανεκτή την καθημερινότητα και την εργασία του ασθενούς.
Άριστη ποιότητα υλικών και άρτια χειρουργική τεχνική
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ σε αρχόμενα στάδια είναι συντηρητική, και περιλαμβάνει ελάττωση της δραστηριότητας, απώλεια βάρους, ασκήσεις ενδυνάμωσης, φυσιοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Όταν όμως επιδεινωθεί, τότε η μόνη ενδεδειγμένη θεραπεία είναι χειρουργική. Αυτή περιλαμβάνει την αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης από μία τεχνητή, που αποκαλείται Ολική Αντικατάσταση ή Αρθροπλαστική του Γόνατος. Στην επέμβαση αυτή, αντικαθιστάται η κατεστραμμένη άρθρωση από μία τεχνητή, που αποτελείται από κράματα μετάλλων και πλαστικό (πολυαιθυλένιο). Η εξάλειψη του πόνου είναι άμεση και η λειτουργικότητά της σχεδόν φυσιολογική. Η επιβίωση της πρόθεσης αυτής είναι περισσότερο από 15-20 χρόνια. Για να επιτευχθούν όμως οι ανωτέρω στόχοι, δηλαδή η άμεση εξάλειψη του πόνου, η φυσιολογική λειτουργικότητα και η μακροβιότητα της πρόθεσης, θα πρέπει να εκπληρώνονται κάποιοι πολύ σημαντικοί παράγοντες. Οι κυριότεροι από αυτούς περιλαμβάνουν την άριστη ποιότητα των υλικών και την άρτια χειρουργική τεχνική. Η Άριστη Ποιότητα των Υλικών έχει σχέση με το είδος του υλικού και την επεξεργασία των μετάλλων. Επίσης, χρησιμοποιείται πολυαιθυλένιο πολύ  υψηλής αντοχής στις τριβές (highly cross link), με αποτέλεσμα να καθυστερεί η φθορά του. Η Άρτια Χειρουργική Τεχνική συνδυάζει τον χειρισμό των μαλακών μορίων (μύες, τένοντες, σύνδεσμοι, θύλακος) με την σωστή τοποθέτηση της πρόθεση. Ο χειρισμός των μαλακών μορίων ξεκινά με την προσπέλαση, την τομή δηλαδή δια μέσου της οποίας ο χειρουργός προσεγγίζει την άρθρωση του γόνατος.
Μέθοδος χωρίς να τραυματισθεί ο μυς
Οι πλέον διαδεδομένες προσπελάσεις είναι η παλαιότερη «μέση έσω παρεπιγονατιδική», στην οποία γίνεται επιμήκης τομή του τετρακεφαλικού τένοντα, και η νεώτερη δια του έσω πλατέως μυός (midvastus). Αυτές όμως έχουν κατηγορηθεί για τραυματισμό του τένοντα και του μυός και μπορεί να προκαλέσουν καθυστερημένη αποκατάσταση, μόνιμο μετεγχειρητικό άλγος και υποδεέστερο λειτουργικό αποτέλεσμα. Υπάρχει και μία άλλη προσπέλαση κάτω από τον μυ (subvastus), η οποία είναι όμως δύσκολη τεχνικά και την εφαρμόζουν λίγοι χειρουργοί. Τα πλεονεκτήματα όμως αυτής της προσπέλασης είναι ότι δεν τραυματίζεται ο μυς και δεν διαταράσσεται ο εκτατικός μηχανισμός του γόνατος όπως συμβαίνει με τις προηγούμενες δύο προσπελάσεις. Έτσι, υπάρχει άμεση και ανώδυνη αποκατάσταση και ο ασθενής δύναται να βαδίσει χωρίς πρόβλημα αμέσως μετά το πέρας της επέμβασης. Ένας άλλος πρωταρχικός παράγοντας στην επιτυχία της επέμβασης είναι η σωστή θέση της πρόθεσης. Κατά την διάρκεια της επέμβασης για την σωστή τοποθέτηση της πρόθεσης χρησιμοποιούνται κάποια οδηγά σημεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις (πχ μεγάλη ποσότητα λίπους, παραμόρφωση ή/και δυσκαμψία,) δεν είναι εύκολο να εξακριβωθούν. Έτσι είναι δυνατόν η ανεπαρκής αναγνώρισή τους να οδηγήσει στο μη σωστό προσανατολισμό της πρόθεσης, με αποτέλεσμα δυσφορία ή/και πόνος στις κινήσεις, δυσκαμψία, μη φυσιολογική μεταφορά φορτίων και μειωμένη επιβίωση της πρόθεσης.  Για να αποφευχθεί αυτό το πρόβλημα έχει αναπτυχθεί μία νέα τεχνική, κατά την οποία κατασκευάζονται ειδικά για τον ασθενή εργαλεία (Patients Specific InstrumentsPSI) που καθοδηγούν τον χειρουργό στο σωστό προσανατολισμό της πρόθεσης. Αυτό επιτυγχάνεται με μία ειδική εξέταση μέσω Αξονικής Τομογραφίας του κάτω άκρου, όπου αναλύονται ο μηχανικός άξονάς του, η θέση και η στροφή του Ισχίου, του Γόνατος, και της Ποδοκνημικής. Έτσι, εξακριβώνεται το ακριβές σημείο τοποθέτησης της πρόθεσης ώστε να αποκατασταθεί η φυσιολογική εμβιομηχανική του γόνατος. Με αυτόν τον τρόπο οι φορτίσεις που μεταφέρονται στο γόνατο είναι φυσιολογικές και οι κινήσεις ομαλές. Η μελέτη αυτή οδηγεί στην κατασκευή ενός μοναδικού προπλάσματος για το συγκεκριμένο γόνατο. Εφαρμόζοντας αυτό το πρόπλασμα στο γόνατο διεγχειρητικά, εξασφαλίζεται η σωστή παρασκευή των οστών ώστε η πρόθεση να τοποθετηθεί με τον σωστό προσανατολισμό.
%ce%a3%cf%85%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf-%cf%87%cf%89%cf%81%ce%af%cf%82-%cf%84%ce%af%cf%84%ce%bb%ce%bf-00040 %ce%a3%cf%85%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%bf-%cf%87%cf%89%cf%81%ce%af%cf%82-%cf%84%ce%af%cf%84%ce%bb%ce%bf-00031
Η χρήση αυτή των χειρουργικών τεχνικών και εργαλείων έχει σαν αποτέλεσμα:

  • Άμεση και πλέον ανώδυνη κινητοποίηση λόγω του περιορισμού των άσκοπων και επιζήμιων χειρισμών των μαλακών μορίων.
  • Μειωμένη απώλεια αίματος.
  • Μείωση του χειρουργικού χρόνου και επομένως ελαχιστοποίηση επιπλοκών όπως λοιμώξεις.
  • Μειωμένη παραμονή στην κλινική λόγω ταχύτερης κινητοποίησης.
  • Καλύτερο εύρος κίνησης λόγω της σωστής τοποθέτησης της πρόθεσης.
  • Μικρότερη τομή του δέρματος, ίσως όχι τόσο σημαντικό, και τέλος,
  • Αυξημένη επιβίωση της Αρθροπλαστικής (όπως είναι λογικό να συμπεράνει κάποιος).

Επομένως, ο συνδυασμός όλων των ανωτέρω προσφέρει σημαντικά οφέλη στον ασθενή. Θα πρέπει, φυσικά, να τονιστεί ότι οι ανωτέρω τεχνικές και εργαλεία βοηθούν έναν ήδη καλό χειρουργό να γίνει ακόμα καλύτερος. Οι γνώσεις και η εμπειρία του χειρουργού σε θέματα χειρισμού και εξισορρόπησης των μαλακών μορίων όπως και τρόπου σταθεροποίησης της πρόθεσης δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κανενός είδους σύγχρονη τεχνολογία και εργαλεία.
*Θεοδόσιος Κουκουμπής, MD, PhD
Ορθοπεδικός Χειρουργός

Διδάκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Μετεκπαιδευθείς επί 3 ετία στην Αμερική στην
Επανορθωτική Χειρουργική Ισχίου και Γόνατος.
e-mail: [email protected]
www.hipkneereplacement.eu
www.hkr.gr

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.