, Τρίτη
19 Μαρτίου 2024

Νευροπλοήγηση στη Χειρουργική Σπονδυλικής Στήλης: η σύγχρονη τεχνολογία στην υπηρεσία της Νευροχειρουργικής

Σχηματική απεικόνιση του διεγχειρητικού αξονικού τομογράφου (O-arm, Medtronic) [1.] καθώς και του συστήματος Νευροπλοήγησης (StealthStation S7, Medtronic) [2.] με την κάμερα υπερύθρων (γαλάζιος δακτύλιος).

ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΜΕ ΕΝΑ ΥΠΕΡΣΥΓΧΡΟΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ GPS
Με τον όρο Νευροπλοήγηση περιγράφονται συνοπτικά οι τεχνολογίες της απεικονιστικά καθοδηγούμενης χειρουργικής (χειρουργική που επικουρείται από υψηλής ποιότητας απεικόνιση της ανατομικής περιοχής όπου γίνεται η προσπέλαση), τις οποίες χρησιμοποιεί διεγχειρητικά ο νευροχειρουργός για να προσανατολιστεί και να πλοηγηθεί με ακρίβεια και ασφάλεια στις δομές του κρανίου και της σπονδυλικής στήλης.
Η εξέλιξη της Νευροπλοήγησης έχει δώσει μεγάλη ώθηση στη χειρουργική κρανίου επιτρέποντας πλέον στο νευροχειρουργό να σχεδιάσει και να εκτελέσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αφαίρεση ενός όγκου του εγκεφάλου, τη λήψη βιοψίας με τη χρήση βελόνης καθώς και την εμφύτευση ηλεκτροδίων στο πλαίσιο της λειτουργικής νευροχειρουργικής.

3d
Αριστερά: Νευροπλοήγηση μέσω των ειδικών σφαιρών ανάκλασης που προσαρμόζονται στα χειρουργικά εργαλεία. Δεξιά: Τρισδιάστατη απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης του ασθενούς κατά την τοποθέτηση βίδας.

Η μεταφορά της εμπειρίας και της τεχνολογίας της Νευροπλοήγησης στη χειρουργική σπονδυλικής στήλης αποτελεί τα τελευταία χρόνια ισχυρότατο όπλο στα χέρια του νευροχειρουργού για την αντιμετώπιση ενός μεγάλου εύρους παθήσεων αυτής, ακόμα και αν είναι αρκετά πολύπλοκες. Ένα από τα πλέον σύγχρονα συστήματα απεικονιστικά καθοδηγούμενης χειρουργικής σπονδυλικής στήλης, που χρησιμοποιείται σε μεγάλα κέντρα παγκοσμίως και το οποίο διαθέτει στη φαρέτρα της και η νευροχειρουργική ομάδα μας, περιλαμβάνει έναν διεγχειρητικό αξονικό τομογράφο (O-arm) που είναι συνδεδεμένος με έναν Νευροπλοηγό τελευταίας γενιάς. Το σύστημα μπορεί να παραλληλιστεί με το GPS του αυτοκινήτου, που καταδεικνύει ανά πάσα στιγμή τη θέση του οχήματος στο γεωγραφικό χάρτη.
Ο ασθενής υποβάλλεται διεγχειρητικά σε αξονική τομογραφία υψηλής ανάλυσης, τα δεδομένα της οποίας μεταφέρονται αυτόματα στον υπολογιστή της συσκευής του Νευροπλοηγού όπου και μετατρέπονται σε ένα πραγματικού χρόνου ακριβές τρισδιάστατο μοντέλο της σπονδυλικής στήλης του ασθενούς, το οποίο και προβάλλεται σε μια μεγάλη οθόνη στο χειρουργείο. Το μοντέλο αυτό μπορεί να παραλληλιστεί με τον γεωγραφικό χάρτη του συστήματος GPS. Στη συνέχεια μια ενσωματωμένη στο Νευροπλοηγό υπέρυθρη κάμερα  ανιχνεύει ειδικά κατασκευασμένες σφαίρες ανάκλασης τοποθετημένες στα χειρουργικά εργαλεία, με αποτέλεσμα το σύστημα να εντοπίζει ανά πάσα στιγμή τη θέση των χειρουργικών εργαλείων στο χώρο σε σχέση με το 3D μοντέλο της σπονδυλικής στήλης του ασθενούς. Η κάμερα αντιστοιχεί στο δορυφόρο του συστήματος GPS και τα χειρουργικά εργαλεία στο αυτοκίνητο.
Με τη χρήση του συστήματος Νευροπλοήγησης ο νευροχειρουργός ελέγχει διεγχειρητικά σε πραγματικό χρόνο ανά πάσα στιγμή την ακριβή θέση των εργαλείων του, γεγονός που του επιτρέπει απόλυτη ακρίβεια λεπτών χειρισμών. Ιδιαίτερη εφαρμογή έχει η συγκεκριμένη τεχνολογία σε επεμβάσεις τοποθέτησης υλικών στη σπονδυλική στήλη με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις επεμβάσεις σπονδυλοδεσίας, που περιλαμβάνουν την τοποθέτηση βιδών στα σώματα των σπονδύλων. Ο Νευροχειρουργός έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει την ακριβή πορεία τοποθέτησης της κάθε βίδας και να ελέγχει και στα τρία επίπεδα στο χώρο την ακριβή της θέση ανά πάσα στιγμή.
Επιπρόσθετα, παρέχεται η δυνατότητα διεγχειρητικού ελέγχου με αξονική τομογραφία της σωστής θέσης των υλικών μετά την τοποθέτησή τους και πριν την ολοκλήρωση της επέμβασης.
Η λεπτομερής σε πραγματικό χρόνο απεικόνιση της ανατομίας του ασθενούς έχει δώσει τεράστια ώθηση στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης καθώς επιτρέπει τη διενέργεια λεπτών και πολύπλοκων επεμβάσεων τόσο σε ασθενείς με ανατομικές δυσκολίες (παχυσαρκία, μεγάλες παραμορφώσεις σπονδυλικής στήλης) όσο και σε ανατομικές περιοχές δύσκολα προσπελάσιμες με τις παλαιότερες τεχνικές (κρανιοαυχενική συμβολή, αυχενική και ανώτερη θωρακική μοίρα σπονδυλικής στήλης). Παράλληλα, η τρισδιάστατη εξαιρετικής ευκρίνειας χαρτογράφηση των ανατομικών ιδιαιτεροτήτων κάθε ατόμου και η δυνατότητα πλοήγησης στη σπονδυλική στήλη συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξέλιξη της λεγόμενης Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Σπονδυλικής Στήλης. Με τον όρο αυτόν περιγράφονται χειρουργικές τεχνικές που διενεργούνται διαδερμικά, μέσω δηλαδή πολύ μικρών τομών του δέρματος και χωρίς την ευρεία διάνοιξη και καταστροφή των μυών και των συνδεσμικών στοιχείων της σπονδυλικής στήλης, όπως συνέβαινε παλαιότερα.
Τα οφέλη των σύγχρονων αυτών τεχνικών είναι πολλαπλά: ελαττώνεται σημαντικά (σε ορισμένες περιπτώσεις έως και σε λιγότερο από τον ήμισυ) ο χειρουργικός χρόνος και άρα η διάρκεια της αναισθησίας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό σε ασθενείς υψηλού χειρουργικού κινδύνου (μεγάλης ηλικίας ή με πολλές συνυπάρχουσες παθήσεις), ελαχιστοποιείται η διεγχειρητική απώλεια αίματος, εξαλείφεται σχεδόν ο κίνδυνος μετεγχειρητικών λοιμώξεων, περιορίζεται στο ελάχιστο ο μετεγχειρητικός πόνος και το μετεγχειρητικό στρες, επισπεύδεται θεαματικά η κινητοποίηση καθώς και η έξοδος του ασθενούς από το Νοσοκομείο και επιταχύνεται η συνολική ανάρρωση και επιστροφή του στις καθημερινές δραστηριότητές του. Επιπρόσθετα, η ασφάλεια που παρέχει η Νευροπλοήγηση ελαχιστοποιεί των κίνδυνο χειρουργικών επιπλοκών, όπως τραυματισμού νευρικών και άλλων ζωτικής σημασίας ανατομικών δομών.
Η Νευροπλοήγηση όπως και όλες οι εφαρμογές της τεχνολογίας στη νευροχειρουργική και τη χειρουργική σπονδυλικής στήλης αποτελούν σημαντικό αρωγό στο έργο του χειρουργού προσφέροντάς του μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας και επιτρέποντάς του τον σχεδιασμό και την εκτέλεση πολύπλοκων επεμβάσεων, πολλές από τις οποίες στο παρελθόν θεωρούνταν μη εφικτές. Η τεχνολογία βέβαια δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει την εκπαίδευση και την εμπειρία του ιατρού.
Κοντογιάννης Κωνσταντίνος
Κοντογιάννης Κωνσταντίνος

Μώραλης Ιωάννης
Μώραλης Ιωάννης

Ψάρρας Νικόλαος
Ψάρρας Νικόλαος

Νευροχειρουργοί
Νευροχειρουργική Ομάδα “Neuron Access
www.neuronaccess.gr
info@neuronaccess.gr

Συνεργάτης Νευροχειρουργός Αθηνών:
Βουγιούκας Ι. Βασίλειος

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.