Η χώρα μας είναι αποφασισμένη να στείλει ένα μήνυμα προς Ανατολάς και Δύση, προς όλους τους φίλους μας και μη, ότι για όποιον παραβιάζει τις αρχές της κυριαρχίας και του σεβασμού απέναντί μας θα λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα. Η εποχή που θεωρούνταν διπλωματία το να κάνεις την κότα πέρασε. Αυτή είναι μια διπλωματία για κοτέτσι και όχι για εξωτερική πολιτική» τονίζει σε τηλεοπτική συνέντευξη στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς.
Ερωτηθείς για την ένταση που υπάρχει τις τελευταίες ημέρες στις ελληνορωσικές σχέσεις και σε ό,τι αφορά την επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, ο κ. Κοτζιάς υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι δεν ανησυχεί και εκφράζει την ελπίδα πως τα όποια προβλήματα θα επιλυθούν με φιλικό τρόπο. «Ο Σεργκέι Λαβρόφ, τον οποίο εγώ τον θεωρώ έναν από τους καλύτερους διπλωμάτες που έχει το διεθνές στερέωμα και έχουμε μία φιλική σχέση, μου ζήτησε να τον προσκαλέσω. Να έρθει στην Ελλάδα για να προετοιμαστεί το ταξίδι του πρωθυπουργού, του κ. Τσίπρα, στη Μόσχα, που πάλι εκείνοι τον καλέσανε. Εγώ έδωσα αυτήν την πρόσκληση, αν θέλει θα έρθει, αν δεν θέλει δεν θα έρθει, πάλι καλοδεχούμενος θα είναι. Αν νιώθει ότι πρέπει να ταυτιστεί με αυτούς που απελάσαμε ή αυτούς που δεν αφήσαμε να μπουν στην Ελλάδα είναι δικαίωμά του. Εγώ προσπάθησα, όπως ξέρετε και το λέει και η ανακοίνωσή μας, να μην ταυτίσω αυτές τις κακές περιπτώσεις με την επίσημη Ρωσία, είναι θέμα της Ρωσίας αν θέλει να ταυτιστεί μαζί τους ή όχι».
Ο υπουργός Εξωτερικών επισημαίνει με έμφαση στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «δεν με ανησυχούν οι ελληνορωσικές σχέσεις, με ανησυχεί μια ανατροπή που αναπτύσσεται στη χώρα μας, που όταν εγώ ζητάω να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο, μου λένε όχι δεν είναι πατριωτικό αυτό, άφησε μερικά. Όταν εγώ ζητάω να λύσω το ονοματολογικό, το σκοπιανό πρόβλημα, μου λένε όχι μην βιάζεσαι. Όταν παίρνω μέτρα απέναντι σε ανθρώπους που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες φιλοξενίας στη χώρα, μου λένε κακώς το κάνεις. Δεν το αντιλαμβάνομαι γιατί. Γιατί από τη μια μεριά χρησιμοποιούνε κάποιοι ρητορική μίσους για το εσωτερικό της χώρας και απέναντι σε μικρές χώρες είναι η μελλοντική Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία κ.λπ. και από την άλλη, όταν μεγάλες χώρες παραβιάζουν τους κανόνες μας, να λένε ότι πρέπει να ανεχόμαστε και να υποκλινόμαστε. Εγώ είπα και στην ημερίδα του Επιστημονικού Συμβουλίου του Υπουργείου Εξωτερικών ότι δεν πρόκειται για πατριώτες αλλά για προσκυνημένους».
Ο κ. Κοτζιάς χαρακτήρισε πάντως «πολύ καλό» το γεγονός ότι από την πλευρά της ελληνικής αξιωματικής αντιπολίτευσης υπήρξαν χαμηλοί τόνοι και προσεκτικές διατυπώσεις στο θέμα των ελληνορωσικών σχέσεων.
Αναφερόμενος στη συμφωνία των Πρεσπών, ο υπουργός Εξωτερικών σημειώνει ότι ήταν ώριμες οι συνθήκες για την επίλυση της διένεξης με τα Σκόπια. «Μας λένε βιαστήκαμε. Οι συνθήκες ήταν ώριμες. Οι συνθήκες όταν είναι ώριμες σημαίνει ότι αυτό που μπορεί να κάνεις πρέπει να το κάνεις. Υπάρχει η δεύτερη σχολή που λέει άσ’ τα τα προβλήματα για να τρεφόμαστε από τα προβλήματα. Εγώ ρωτάω: Θέλουμε μια πΓΔΜ που να είναι κάτω από την επιρροή της Τουρκίας ή μία πΓΔΜ η οποία να έχει φιλική σχέση με εμάς; Αυτό πρέπει να απαντήσουμε και όχι αν βιαζόμαστε ή όχι. Θέλουμε μία πΓΔΜ στην οποία θα αναπτυχθεί ο σλαβικός φονταμενταλισμός και θα έχουμε ρεύματα τρομοκρατίας από τον Βορρά στην ελληνική Μακεδονία ή θέλουμε να απαλείψουμε τις αιτίες και τις δυνατότητες ενίσχυσης του σλαβικού φονταμενταλισμού και της τρομοκρατίας στα βόρειά μας; Θέλουμε μια χώρα η οποία να σταθεροποιηθεί και θα είναι δεμένη μαζί μας οικονομικά, γεωγραφικά, κοινωνικά ή θέλουμε μια χώρα η οποία να μας βλέπει σαν εχθρό και να προσβλέπει στη συνεργασία με άλλες χώρες που δεν θα μας ήτανε και πολύ ευχάριστο;» υπογραμμίζει στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Σε ερώτηση αν αυτή ήταν η καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσε να κάνει η χώρα μας με τα Σκόπια, ο κ. Κοτζιάς τονίζει: «Ότι μπορούσε κανείς να κάνει μία καλύτερη συμφωνία, αν εσείς και εγώ καθόμασταν στο σπίτι και φτιάχναμε μια συμφωνία χωρίς να υπάρχει η άλλη πλευρά, εντάξει. Όπως είπα, έτσι δεν θα τη λέγαμε Βόρεια Μακεδονία, θα τη λέγαμε Βόρεια Αλάσκα. Και αν μάλιστα δεν είχαν προηγηθεί η παράδοση και η υποχωρητικότητα στις διαπραγματεύσεις, όλα αυτά τα 25 χρόνια, όλα θα ήταν πιο εύκολα. Αλλά εμείς έχουμε δύο ζητήματα: ένα, ότι πρέπει να συμφωνήσει και η άλλη πλευρά, διότι δεν την καταλάβαμε διά πολέμου για να της υπαγορεύσουμε το τι θέλουμε εμείς. Θέλουμε η άλλη πλευρά να πείσει και τη δικιά της κοινωνία, να κερδίσει στη Βουλή την πλειοψηφία, το δημοψήφισμα, να αναθεωρήσει το Σύνταγμά της, να κάνει δύσκολα πράγματα».
«Σε μια διαπραγμάτευση κάνεις συμβιβασμό. Λέγονται “Μακεδόνες πολίτες της Βορείου Μακεδονίας”. Μέχρι σήμερα αυτοί πέρναγαν στην Ελλάδα και μέχρι σήμερα περνάνε με ταξιδιωτικά έγγραφα ως “Μακεδόνες”. Και όλοι αυτοί που κάνουν κριτική στη συμφωνία κάνουν σαν να το ξεχνούν ή δεν το ξέρουν. Και το ερώτημα δεν είναι πώς εμείς θέλουμε να τους λένε, αλλά με βάση τα τετελεσμένα και τις δικές τους ανάγκες το ερώτημα είναι: Μακεδόνες καλύτερα ή πολίτες του Βορείου Μακεδονίας; Αυτή είναι η εναλλακτική. Και βέβαια η ονομασία “πολίτες της Βορείας Μακεδονίας” είναι πολύ καλύτερο. Και θα πρέπει πάντα να θυμόσαστε ότι δεν κάναμε πόλεμο απέναντί τους, δεν τους καταλάβαμε, δεν τους επιβάλλουμε κατοχικό σύνταγμα, αλλά κάναμε φιλική διαπραγμάτευση. Και πήραμε το κύριο για μας, που ήταν η κατάργηση του αλυτρωτισμού, η αναγνώριση των συνόρων, η αναγνώριση ότι δεν υπάρχουν μειονοτικά δικαιώματα στην Ελλάδα και απαιτήσεις, αναγνώριση ότι πρέπει να αλλάξουν το όνομα τους σε Βόρεια Μακεδονία, αναγνώριση ότι αυτό θα πρέπει να είναι για όλες τις χρήσεις, αναγνώριση ότι θα πρέπει να κάνουν συνταγματικές αλλαγές… Η συμφωνία είναι ανάμεσα σε δύο κράτη. Δεν δεσμεύει τα πρόσωπα και τα άτομα. Να σας φέρω ένα παράδειγμα: στην Ενδιάμεση Συμφωνία λέγεται ότι απαγορεύεται η εκδήλωση αλυτρωτισμού από τις δυο πλευρές. Στη διαδήλωση που έγινε εδώ στο Σύνταγμα και στη διαδήλωση που έγινε στη Θεσσαλονίκη, κάποια ακροδεξιά στοιχεία -όχι ο απλός κόσμος που από ανησυχία και καλά έκανε και κατέβηκε σε αυτές τις εκδηλώσεις -φώναζαν “φέρτε μας τα όπλα να μπούμε στα Σκόπια”. Αυτό τι είναι; Δεν είναι αλυτρωτισμός; Και τα κόμματα και οι Μητροπόλεις που υποστήριξαν αυτές τις εκδηλώσεις, με άφησαν με μια απορία. Γιατί δεν καταδίκασαν αυτά τα συνθήματα; Θεωρούν αυτονόητο κάποιοι στην Ελλάδα να φωνάζουν σήμερα “φέρτε τα όπλα να μπούμε στα Σκόπια”; Δηλαδή, αν εμείς ακούγαμε τέτοια συνθήματα σε διαδηλώσεις στην Τουρκία, στην Κωνσταντινούπολη, στην Άγκυρα, δεν θα θεωρούσαμε ότι είναι πρόκληση; Δεν θα καταγγέλλαμε τέτοια αλυτρωτικά φαινόμενα; Πώς επιτρέπουμε στον εαυτό μας τέτοια “δικαιώματα” που δεν δίνουμε σε άλλους. Εγώ για να είμαι ειλικρινής τέτοια συνθήματα στα Σκόπια δεν έχω ακούσει.
Ο αλυτρωτισμός – και σωστά το είπε η καθηγήτρια Μαριλένα Κοππά στην ημερίδα- εκφράζει τη διάθεση να ανακαταλάβεις εδάφη που έχεις χάσει. Αλυτρωτισμός σημαίνει, πρώτον, ότι έχεις εδαφικές διεκδικήσεις και, δεύτερον, ότι αυτές τις διεκδικήσεις θα τις υλοποιήσεις με όλα τα μέσα. Εγώ δεν βλέπω πια να υπάρχουν εδαφικές διεκδικήσεις. Από το πρωί μέχρι το βράδυ αυτά λέει ο Ζάεφ. Τώρα, αν υπάρχουν ανόητοι αντιπολιτευόμενοι διαδηλωτές ή άνθρωποι που κάνουν μπίζνες με αυτά και λένε ότι υπάρχουν αλυτρωτικά, πρέπει οι κοινωνίες να πάρουν μέτρα, φυσικά όχι κατασταλτικά. Μέτρα είναι, για παράδειγμα, αυτό που προβλέπουμε να αλλάξουμε στα βιβλία. Ήδη ξεκίνησε η διαδικασία από τις 17 Ιουλίου, ένα μήνα μετά τη συμφωνία ξεκίνησε η επαφή και η δημιουργία επιστημονικών ομάδων γι’ αυτό το θέμα. Αλυτρωτισμός είναι επίσης ότι διεκδικούσαν την κληρονομία τη δικιά μας, την αρχαιοελληνική. Αυτό έχει τελειώσει. Άλλαξε ήδη το όνομα του αεροδρομίου των Σκοπίων, έγινε Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων, άλλαξε ο δρόμος που συνέδεε τα σύνορά τους με τα Σκόπια, τα αγάλματα ή τα κατέβασαν ήδη ή τα κατεβάζουν. Νομίζω ότι όλα αυτά είναι πολύ σοβαρά θέματα, διότι παλεύουμε μαζί με την κυβέρνηση Ζάεφ να μπει τέλος στη δηλητηρίαση του κόσμου από φανατισμούς που δεν έχουν θέση στον σημερινό κόσμο. Εμείς θέλουμε τη φιλία. Θέλουμε την κοινή πορεία για να συμβάλλουμε να αναπτυχθεί αυτή η περιοχή και αυτή η περιοχή να συμβάλλει στην ανάπτυξη όλων των Βαλκανίων… Αν διαβάσετε βιβλία όπως του Μιχάλη Παπακωνσταντίνου της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και του κ. Σκυλλακάκη, Γενικού Γραμματέα του κόμματος της κ. Μπακογιάννη και πρώην Γ.Γ. εδώ, στο υπουργείο Εξωτερικών, θα δείτε τι λένε όλοι τους. Ότι πριν από 25 χρόνια, δυστυχώς, δεν πήραμε χαμπάρι ότι θα άλλαζε ο κόσμος και αντί να ασχοληθούμε με τα ουσιαστικά προβλήματα, τσακωνόμασταν για τυπικά και φορμαλιστικά προβλήματα. Και ότι δυστυχώς δεν πήραμε χαμπάρι ότι έπρεπε τη βόρεια γείτονα χώρα να την κάνουμε την καλύτερη μας φίλη και τη βάζαμε απέναντι χωρίς να κατανοούν τις αλλαγές που έγιναν στον κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει για κάποιους και σήμερα» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Εξωτερικών.