Υπάρχουν κοινές ρίζες στα Βαλκάνια, ή είναι περισσότερες οι διαφορές; Τι αντιπροσωπεύουν τα Βαλκάνια για τους ποιητές; Έχει η ποίηση γεωγραφικά όρια; Τις δικές τους απόψεις στα συγκεκριμένα ερωτήματα έδωσαν δημιουργοί από δέκα χώρες της περιοχής στο 2ο Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης που διοργανώνεται στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Θεσσαλονίκης από την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων.

“Όλοι μας βλέπουμε παρόμοια τοπία, ακούμε παρόμοιους ήχους, γευόμαστε παρεμφερή καρυκεύματα, μυρίζουμε αρώματα κοινής χλωρίδας. Το Φεστιβάλ έχει σκοπό να αναδείξει στοιχεία συναλλαγής με το νόμισμα της ομορφιάς που η αξία του ξεπερνά τις γλωσσικές αποστάσεις” τόνισε ο πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων Δημήτρης Καλοκύρης.

“Έχει σκοπό να προκαλέσει μία κοινή αίσθηση γιορτής με τα γλωσσικά μας πυροτεχνήματα να βγάζουν κοροϊδευτικά τη γλώσσα στις κρίσεις που διασχίζουν καλπάζοντας τα σύνορα υπενθυμίζοντας στους πάντες διαρκώς ότι μπορεί να υπάρχουν εμπλοκές προβλήματα, αλλά οι λύσεις βρίσκονται πάντα στο μηχανισμό του λόγου”, υπογράμμισε.

Ιδιαίτερη μνεία έκανε στους στίχους του Νίκου Εγγονόπουλου “Μίρκο Κράλη, τι ζητάς; εδώ δεν είναι παίξε γέλασε: εδώ είναι Μπαλκάνια” και του τραγουδιού “Μπάλλος” του Διονύση Σαββόπουλου “Σε τούτα τα Βαλκάνια σε τούτο τον αιώνα συνάντησα τους φίλους μου μια νύχτα του χειμώνα. Κι αφού με καλοσώρισαν, Κι αφού με βαρεθήκαν, Κατάλαβαν την φάρσα μου και μ’ αρνηθήκαν. Ασε τα θαύματα την μάσκα πέταξε. Εδώ είναι Βαλκάνια δεν είναι παίξε γέλασε”.

“Η επίκληση των Βαλκανίων προϋπέθετε πάντοτε ένα σύνολο, είχε συνήθως συνδετικό χαρακτήρα και απηχούσε ενότητα κατά κάποιου αντιπάλου αρχικά και αργότερα εσωτερικών συγκρούσεων στην καθημερινή ζωή”, τόνισε.

“Είναι πολύ δύσκολο να συζητάς βαλκανικά ζητήματα. Υπάρχουν πολλά κοινά, κοινό έδαφος, κοινή λογική, κοινοί φίλοι, κοινά φαγητά, όμως πολύ συχνά όταν συζητάμε πόσο κοινά είναι τα κοινά καταλήγουμε σε βαθιά μιζέρια, σπηλιές σκότους, λαβυρίνθους, σε πολιτική, σε εθνικισμούς” εκτίμησε ο Ζόραν Αντσέφσκι από την ΠΓΔΜ, ποιητής, μεταφραστής και καθηγητής της αγγλικής γλώσσας.

“Νομίζω ότι τα Βαλκάνια θα ήταν προτιμότερο να είναι αναγνωρίσιμα από την πολιτιστική, γλωσσική, λογοτεχνικήτον διαφοροποίηση που κάνει αυτόν τον τόπο θαυμάσιο. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι όταν μιλάμε για κοινές ρίζες στα Βαλκάνια η κατάληξη είναι η μιζέρια, πόλεμοι, εμφύλιοι πόλεμοι. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τις διαφορές, κι αν το κάνουμε, θα είναι πιο εύκολο να μιλήσουμε για ομοιότητες”, σημείωσε.

Ο Ρουμάνος ποιητής, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Σιμπίου, Ράντου Βάνκου τόνισε ότι διακρίνονται κοινά βαλκανικά στοιχεία στην παλιά ρουμανική, τα ίδια έπη, μύθοι αλλά πιο εμφανής είναι βαλκανική επίδραση στη μοντέρνα λογοτεχνία.

Τόνισε ακόμη ότι σε περιόδους κρίσης οι ποιητές είναι πιο παραγωγικοί, γράφουν πολύ, για να εξουδετερώσουν τον κακό.

 

Η ποίηση δεν ανήκει σε μία συγκεκριμένη χώρα, ή σε γεωγραφικούς όρους ανήκει στον κόσμο, επισήμανε η Πατρίτσια Νικόλοβα από τη Βουλγαρία, ποιήτρια και θεατρολόγος.

“Οι άνθρωποι στα Βαλκάνια έχουν ομοιότητες στους ρυθμούς με τους οποίους ζουν και στα εξαιρετικά πάθη που αισθάνονται σε στιγμές δύναμης και αδυναμίας. Οπότε η μουσική μας είναι πολύ κοντά αλλά δεν είναι η λογοτεχνία, το θέατρο και ο κινηματογράφος” τόνισε.

Η Αφροβίτι Γκουσό από την Αλβανία είπε ότι κοιτώντας στο παρελθόν είδε μίσος και αγάπη, σύγκρουση και αρμονία, θύμα και πρωταγωνιστή. Αναφέρθηκε δε σε πρωτοβουλίες στην Αλβανία που αφορούν την προώθηση της σύγχρονης βαλκανικής λογοτεχνίας, όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης και Λογοτεχνίας POETEKA με στόχο την καλύτερη επικοινωνία των δημιουργών της περιοχής, καθώς και την έκδοση Ανθολογίας Ελλήνων ποιητών που μεταφράστηκαν στην Αλβανία και Ανθολογίας με Αλβανούς συγγραφείς, μετανάστες στην Ελλάδα.

Η Άνα Πεπέλνικ από τη Σλοβενία τόνισε πως δεν αισθάνεται ότι ανήκει στα Βαλκάνια, αλλά θέλοντας να απαντήσει στο ερώτημα ποια είναι τα κοινά στοιχεία στην περιοχή ανέφερε τα συναισθήματα και το πάθος.

Ο Ράνκο Ριζόγιεβιτς, ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και ιστορικός των μαθηματικών από τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης αναφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη ως σύμβολο πολιτισμών, του ελληνικού, του ανατολικού και του βυζαντινού και τόνισε ότι τα Βαλκάνια διαθέτουν κληρονομιά που γίνεται διεθνής.

Ο Μίλος Τζούρτζεβιτς γεννημένος στο νησί Ραμπ της Κροατίας από μητέρα Κροάτισα και πατέρα Σέρβο τόνισε ότι προέρχεται από μία χώρα που δεν υπάρχει και ότι έχει στοιχεία που δεν μπορούν να χωριστούν, όπως δεν μπορούν να χωριστούν και οι γονείς του.