, Παρασκευή
29 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Καν` το όπως …το Πατριαρχείο! Απλά μαθήματα αξιοποίησης περιουσίας.

Του Βαγγέλη Στολάκη
Μπορεί το Πατριαχικό ως περιοχή να είναι γνωστό περισσότερο στους κατοίκους της Πυλαίας και του Πανοράματος, ωστόσο οι περισσότεροι Θεσσαλονικείς γνωρίζουν το Mediterranean Cosmos.  Το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στη Βόρεια Ελλάδα ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο που έχει παραχωρήσει στην οικογένεια Λάτση την εκμετάλλευσή του για συνολικά 30 χρόνια. Με το πλήρωμα του χρόνου θα επιστρέψει εξ’ ολοκλήρου, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων και οικοπέδου, στο Φανάρι. Μέχρι τότε το τελευταίο θα εξακολουθήσει να λαμβάνει ποσοστά επί των νοικιασμένων καταστημάτων. Και το Mediterranean Cosmos είναι μια από τις επενδύσεις που έγιναν σε ένα μέρος της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του Πατριαρχείου στη Θεσσαλονίκη. Πως θα μπορούσε όμως η περίπτωση του Cosmos να παραδειγματίσει το ελληνικό δημόσιο ώστε να βάλει μπρος στην καλύτερη αξιοποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας; «Ο σημερινός πρωθυπουργός ως οικονομολόγος θα πρέπει να βρει τρόπο να ξυπνήσει την εν υπνώσει περιουσία του δημοσίου με τρόπο παρόμοιο με το δικό μας. Εμείς προσπαθούμε να διαφυλάξουμε και να επαυξήσουμε την περιουσία μας» απαντά ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος, ηγούμενος της πατριαρχικής Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας.
Στο εμπορικό κέντρο Mediterranean Cosmos σήμερα υπάρχουν περισσότερα των 210 εμπορικών καταστημάτων που καλύπτουν συνολική έκταση 63.000 τμ, 37 εστιατόρια, ένας πολυκινηματογράφος με έντεκα αίθουσες προβολών και σούπερ μάρκετ. Το κυρίως οικοδόμημα, τα παρκινγκ αλλά και η εκκλησία που έχει κτιστεί και υποδεικνύει την πατριαρχική ιδιοκτησία καλύπτουν συνολική έκταση 254 στρεμμάτων. Πρόκειται για ό,τι απέμεινε στο Φανάρι από την έκταση εξήντα χιλιάδων στρεμμάτων που κατείχε και εκτεινόταν από την περιοχή του Praktiker μέχρι την παραλία, πριν δοθεί το μεγαλύτερο μέρος αυτής σε ακτήμονες της περιοχής, κατόπιν συμφωνίας του Φαναριού με τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1932.
Εν αρχή ην… Ανδρέας Παπανδρέου
Η ιδέα της αξιοποίησης της εν λόγω έκτασης γεννήθηκε το 1988 όταν ο σημερινός πρόεδρος της τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας επισκέφτηκε τότε ως διοικητής της Ε.Τ.Β.Α. το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ζήτησε προς αξιοποίηση το συγκεκριμένο οικόπεδο. Η ιδέα του έφτασε στον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος τη θεώρησε ιδιαίτερα προοδευτική και μάλιστα ενέκρινε επιχορήγηση ύψους 600.000.000 δραχμών ως συμμετοχή του δημοσίου. Η πρόταση ωστόσο δεν υλοποιήθηκε καθώς το σκάνδαλο Κοσκωτά «έριξε» την κυβέρνηση. Λίγα χρόνια αργότερα το Πατριαρχείο επαναφέρει το ζήτημα της αξιοποίησης των 254 στρεμμάτων και προκηρύσσει σχετικό διαγωνισμό. Αν και κατατέθηκαν συνολικά 16 προτάσεις από ενδιαφερόμενους επενδυτές, μεταξύ αυτών και νέα πρόταση του Μιχάλη Σάλλα με την ιδιότητα του προέδρου της τράπεζας Πειραιώς, το έργο δόθηκε στο Σπύρο Λάτση, καθώς υπέβαλλε και σχετική οικονομικοτεχνική μελέτη, ένας από τους βασικούς όρους που έθετε το Πατριαρχείο.
Σήμερα το Cosmos ανήκει στο όμιλο LAMDA Development, συμφερόντων Λάτση, ο οποίος ανέλαβε την ανοικοδόμησή του και μόλις παρέλθει το διάστημα των 30 χρόνων θα επιστραφεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αφού πρώτα ανακαινιστεί πλήρως, όπως ορίζει άλλωστε και η σχετική συμφωνία. «Μέχρι τότε μερίδιο των ενοικίων που καταβάλλονται από τους καταστηματάρχες, της τάξης από 5% έως 10% πηγαίνει απευθείας στο ταμείο του Πατριαρχείου» σχολιάζει από την πλευρά του ο πρώην δήμαρχος Πυλαίας, Απόστολος Κουκουρίκος που ήταν παρών στις διαπραγματεύσεις.
Πατριαρχική περιουσία στη Θεσσαλονίκη
Το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας όμως, δεν είναι η μόνη περιουσία του Πατριαρχείου στη Θεσσαλονίκη. Στην κατοχή του βρίσκονται επίσης η Ιερά Μονή Βλατάδων, στην κυριότητα της οποίας βρίσκονται αρκετά και πλούσια μετόχια εντός και εκτός νομού, μεταξύ των οποίων και η έκταση όπου σήμερα βρίσκεται το αγρόκτημα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο παραχωρήθηκε από τη Μονή στο Ίδρυμα. Τα έσοδα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν όχι μόνο για την επιβίωση των μοναχών και την ενίσχυση της Θεολογικής Σχολής του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και σε προσφορές κοινωνικού, φιλανθρωπικού και εθνικού έργου. Για να διατηρήσουν την κυριότερα αυτών των μετοχιών, οι κληρικοί υπεβλήθησαν σε δικαστικούς αγώνες συνεχείς, ώστε σήμερα στο Αρχείο της Μονής σώζονται πάνω από 300 φιρμάνια και άλλα έγγραφα αυτών των υποθέσεων. Μέσα στη Θεσσαλονίκη έχει στη δικαιοδοσία της επίσης τους ναούς του Αγίου Αθανασίου επί της Εγνατίας, του γυναικείου Μοναστηριού του Λαγουδιάτη και του Αγίου Νικολάου των Ορφανών. Στο Πατριαρχείο ανήκει επίσης και η Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας που βρίσκεται στα Βασιλικά. Μιλώντας στην «Κ» ο ηγούμενος της Μονής Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος σχολιάζει πως «το Πατριαρχείο δεν εκποίησε την περιουσία του αλλά την αξιοποίησε. Προς αυτή την κατεύθυνση συνέβαλε και το γεγονός πως το Φανάρι διατηρεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του αναπαλλοτρίωτου από τη συμφωνία που είχε γίνει το 1952 με την κυβέρνηση Πλαστήρα, και δεν δόθηκε στο ελληνικό κράτος όπως συνέβη στην περίπτωση της Ελληνικής Εκκλησίας» καταλήγει.
«Ευτυχώς υπάρχει ο Πατριάρχης»
Σε ό,τι αφορά την περιουσία της Ελληνικής Εκκλησίας η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική, καθώς το μεγαλύτερο μέρος αυτής, σε ποσοστό 94% έχει δεσμευτεί από το ελληνικό δημόσιο μετά τη συμφωνία Εκκλησίας και κράτους, η πρώτη να αποδώσει την περιουσία της και το δεύτερο να καλύπτει τους μισθούς των κληρικών. «Αν ξεσηκωθεί η Εκκλησία θα πρέπει να πουληθεί το κράτος» σχολιάζει για το θέμα αναφέρει η αντιπρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής, Δέσπω Λιάλιου, ενώ από την πλευρά του ο καθηγητής της ίδιας Σχολής Μιλτιάδης Κωνσταντίνου τονίζει πως «το δημόσιο οφείλει στην Εκκλησία ποσά πολλαπλάσια από αυτά που χρωστά στους δανειστές μας». «Δεν είναι δύσκολο να αποδοθεί πίσω στην Εκκλησία η περιουσία της. Αρκεί μια απλή ενεργοποίηση του σχετικού νόμου από τους υπουργούς Παιδείας και Γεωργίας» καταλήγει ο π. Απόστολος. Σε ό,τι αφορά τώρα την περιουσία του ελληνικού δημοσίου, η οποία παραμένει ανεκμετάλλευτη και για ποιο λόγο οι πολιτικοί δεν παίρνουν παράδειγμα από το Πατριαρχείο η κ. Λιάλιου απαντά: «Ευτυχώς που υπάρχει και ο Πατριάρχης, ο οποίος είναι αξιόπιστος συνομιλητής ηγετών και διεθνών οργανισμών και του ανοίγουν όλες οι πόρτες σε αντίθεση με τους δικούς μας πολιτικούς».
«Ο σημερινός πρωθυπουργός ως οικονομολόγος θα πρέπει να βρει τρόπο να ξυπνήσει την εν υπνώσει περιουσία του δημοσίου με τρόπο παρόμοιο με το δικό μας. Εμείς προσπαθούμε να διαφυλάξουμε και να επαυξήσουμε την περιουσία μας» σχολιάζει από την πλευρά του ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας.
 
Μπλόκο από… γραφειοκρατία
Αναφερόμενος στις δυσκολίες αξιοποίησης της περιουσίας του δημοσίου ο πρώην πρόεδρος του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου και πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Κουκιάδης τις αποδίδει στην «χαοτική κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα». «Δεν έχουμε εικόνα του τι ανήκει στο κράτος. Υπάρχουν ακίνητα που ανήκουν σε υπουργεία και έχουν ανεγερθεί χωρίς σχετικές άδειες» τονίζει ο κ. Κουκιάδης. «Η κατάσταση δεν ελέγχεται. Κάθε ακίνητο έχει και από ένα πρόβλημα. Τα περισσότερα οικόπεδα έχουν καταληφθεί παράνομα από τρίτους και το κράτος δεν τους διώχνει. Η Πολιτεία μέχρι σήμερα αδρανούσε» λέει ο ίδιος. Συμπληρώνει ότι «ελπίζουμε με τη δημιουργία περιουσολογίου να μπει μια τάξη». Ο ίδιος εκφράζει στην «Κ» την πεποίθηση πως «από τα περίπου ογδόντα χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα μόλις τα πεντακόσια».
Παρόμοια άποψη εκφράζει και ο Χάρρυ Παπαπανάγος, αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και καθηγητής Οικονομικών. «Το δημόσιο χαρακτηρίζεται από μια απέραντη γραφειοκρατία με αποτέλεσμα τα προσδοκώμενα κέρδη από τις αποκρατικοποιήσεις να συρρικνώνονται όσο περνά ο χρόνος εξαιτίας της απαξίωσης της περιουσίας αυτής» τονίζει. «Κανείς δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να γνωρίσει τα όρια και το μέγεθος του κράτους» συμπληρώνει και καταλήγει: «η αξία των περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου σήμερα είναι χαμηλότερη κατά 60% συγκριτικά με τρία χρόνια πριν».
Χωλαίνουν οι αποκρατικοποιήσεις
Πάντως οι αποκρατικοποιήσεις σήμερα δεν προχωρούν όπως θα περίμενε η ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με σχέδιο του Μνημονίου που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις το 2012 θα ανέλθουν σε μόλις 101 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 69 εκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από την πώληση του IBC και 32 εκατομμύρια ευρώ από την πώληση των Airbus. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η υποχώρηση των στόχων του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων είναι μεγάλη, αλλά δικαιολογείται ως ένα βαθμό λόγω της πολιτικής και της μακροοικονομικής αστάθειας που σημειώθηκε στη διάρκεια της χρονιάς που φεύγει. Επιρρίπτονται, ωστόσο, ευθύνες στο πολιτικό σύστημα, το οποίο όχι μόνον δεν στήριξε το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων, αλλά επιπλέον δημιούργησε και προβλήματα. Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, έτσι όπως καταγράφεται στο σχέδιο του Μνημονίου, καταδεικνύει ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2013 θα είναι η περίοδος που θα πραγματοποιηθεί ένας μεγάλος αριθμός διαγωνισμών για την αξιοποίηση δημοσίων περιουσιακών στοιχείων. Σύμφωνα με την Κομισιόν, το πρόγραμμα του 2013 θα πρέπει να επιφέρει έσοδα από νέες αποκρατικοποιήσεις ύψους 1,7 δισ. ευρώ.

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.