, Πέμπτη
28 Μαρτίου 2024

search icon search icon

«Εις µνήµην» Μένιου Αλεξιάδη

Του Μανόλη Λαµτζίδη*
Τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης 12 Δεκεµβρίου 2017, το Δηµοτικό Συµβούλιο Καλαµαριάς µε συντριπτική πλειοψηφία αποφάσισε να υποβάλει επίσηµο αίτηµα στην Κυβέρνηση για την παραχώρηση του χώρου του πρ. Στρ. Κόδρα. Το αίτηµα αυτό συµπίπτει µε την προειληµµένη απόφαση της Κυβέρνησης για την απόδοση του χώρου στην τοπική κοινωνία.
Ήταν µια ιστορική στιγµή, από αυτές που λίγες έχουµε βιώσει ως αιρετοί µέχρι σήµερα.  Ας θυµηθούµε τις τελευταίες σχετικές δραστηριότητες:

  1. Στις 12 Ιουνίου 2017, οργανώνεται από τη ΡΕΚΚ ανοιχτή συγκέντρωση στο χώρο µε κεντρικό οµιλητή τον Υπουργό Επικρατείας Χριστόφορο Βερναρδάκη, ο οποίος για λογαριασµό της Κυβέρνησης δεσµεύτηκε δηµόσια για την απόδοση του χώρου.
  2. Στα εγκαίνια της ΔΕΘ δηµόσια δήλωση-δέσµευση-εξαγγελία του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την απόδοση.
  3. Επιτόπια επίσκεψη στο χώρο της Υφυπουργού Οικονοµικών Κατ. Παπανάτσιου µε την Διευθύντρια του Γραφείου Πρωθυπουργού Κατ. Νοτοπούλου επικεφαλής κλιµακίου στελεχών υπηρεσιών.
  4. Δηλώσεις του ΥΕΘΑ Π. Καµµένου για απόδοση τµηµάτων του χώρου, όπου εµπλέκεται το Υπουργείο στην τοπική κοινωνία.
  5. Επανειληµµένες και διαδοχικές συσκέψεις ανοιχτές και κλειστές στο Γραφείο Πρωθυπουργού µε αυτό το αντικείµενο.

Έξι µήνες µετά -χρόνος πρωτόγνωρος για τα ελληνικά δεδοµένα-  ανακοινώνεται ότι η Κυβέρνηση είναι έτοιµη µε νοµοθετική ρύθµιση  να αποδώσει τις εκτάσεις που ανήκουν στο Υπ. Οικονοµικών στην τοπική κοινωνία αναµένοντας σχετικό επίσηµο αίτηµα από τον τοπικό Δήµο.
Στην προσπάθεια αυτή, εξαιρετική ήταν η συµβολή των συνεργατών του Γραφείου Πρωθυπουργού Κατερίνας Νοτοπούλου (Διευθύντριας) και Γιάννη Αντωνιάδη (νοµικού συµβούλου).Με την υποβολή του σχετικού αιτήµατος, ύστερα από την απόφαση που λήφθηκε, φαίνεται ότι θα υπάρξει σύµπτωση των δύο βουλήσεων µε ΑΜΕΣΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ. Η εξέλιξη αυτή, αποτελεί δικαίωση των αγώνων πρώτα από όλα του αείµνηστου Δήµαρχου Καλαµαριάς Μένιου Αλεξιάδη, ο οποίος πέτυχε από το 1966 ακόµα µε το από 26.4.1966 Βασιλικό Διάταγµα το χαρακτηρισµό του χώρου ως «κοινόχρηστου πράσινου». Το 1966 –όταν ήταν ήδη Δήµαρχος- µε παρέµβασή του στον τότε Πρωθυπουργό Στ. Στεφανόπουλο πέτυχε να αποσπάσει έγγραφη εντολή του τελευταίου προς τους τότε κατέχοντες να παραδώσουν την περιοχή στο Δήµο Καλαµαριάς. Το 1980 και το 1981 είχε επαναλάβει τις ενέργειες αυτές απευθυνόµενος στον τότε Πρωθυπουργό Γ Ράλλη. Υπέβαλε τότε ένα εκτενές υπόµνηµα (αρ.πρωτ. 288/21.41981) αποσπώντας τη διαβεβαίωση για συµπαράσταση στις σχετικές διεκδικήσεις. Ο αγώνας λοιπόν για απόδοση του «Κόδρα» στην τοπική κοινωνία έχει ένα ιστορικό βάθος τουλάχιστον µισού αιώνα! Δίπλα σε αυτόν, δεκάδες πολίτες, αγωνιστές για το περιβάλλον και την προστασία της δηµόσιας περιουσίας, συλλογικότητες και τοπικά κινήµατα συνέχισαν να δίνουν αγώνες ώστε ο χώρος να περιέλθει στην τοπική κοινωνία. Αναφέροµαι ενδεικτικά στο «Σύλλογο Κατιρλιωτών “’Aγιος Ιωάννης ο Πρόδροµος” µε επικεφαλής τον αειθαλή Πρόεδρό του Ηρακλή Μαστρογιαννάκη, που έδωσε και δίνει µε συνέπεια και µαχητικότητα τον αγώνα και µέσω της τοπικής εφηµερίδας «Προποντίς».
Η δηµοτική αρχή, που διαδέχθηκε το Μένιο Αλεξιάδη συµπορευόµενη µε τον τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Κώστα Λαλιώτη αποδέχθηκε µε απόφαση που λήφθηκε τον Ιούνιο του 1999 την ανάκληση του χαρακτηρισµού του χώρου ως «κοινόχρηστου πρασίνου». Κατά της απόφασης αυτής αλλά και κατά της τότε δηµοτικής αρχής προσέφυγαν στο ΣτΕ ιδιώτες και συλλογικότητες, όπως ο «Σύλλογος Κατιρλιωτών», το σωµατείο «Μικρό Έµβολο» κλπ. µε αποτέλεσµα να ακυρωθεί η υπουργική απόφαση και να εκδοθεί η ιστορική απόφαση µε αρ. 288/2003. Στην περίπτωση εκείνη, η τότε δηµοτική αρχή υπερασπιζόµενη την αλλοίωση του χαρακτήρα του χώρου  βρέθηκε απέναντι στην τοπική κοινωνία και στις ανάγκες της. Η αναγνώριση σήµερα και η επίκληση από αυτήν του περιεχοµένου της απόφασης µπορεί να θεωρηθεί  – εκτός από την αυτονόητη αποδοχή της νοµικής  δεσµευτικότητάς της – «έµπρακτη µετάνοια». Πριν από λίγο καιρό, ας πούµε τον Ιανουάριο του 2017, αν κάποιος ρωτούσε έναν Καλαµαριώτη τι θα γίνει µε το «Κόδρα», θα του απαντούσε απελπισµένος «τίποτα». Η απόδοση του χώρου στην τοπική κοινωνία, θα φάνταζε ως ανέκδοτο. Μπάζα, που και ο ίδιος ο Δήµος απόθετε εκεί, απορρίµµατα, προκλητικές αυθαίρετες κατασκευές, καταπατητές κάθε είδους, αδέσποτα ζώα σε σχηµατισµούς αγέλης, που επιτίθενται σε περαστικούς, λαθροανασκαφές, άλλες παράνοµες δραστηριότητες, ακόµα και εγκαταστάσεις µέσα στα εγκαταλειµµένα και µισοερειπωµένα διατηρητέα κτήρια οικογενειών άστεγων «ρακοσυλλεκτών», που εξορµούν και αφαιρούν στην κυριολεξία µπρός στα µάτια των αρχών από τους «µπλε κάδους ανακύκλωσης» εµπορεύσιµα υλικά (!) συνέθεταν µία εικόνα απόλυτης εγκατάλειψης και αδιαφορίας.
Ευτυχώς, το «Κόδρα» χάρη και σε όσους αγώνες και διεκδικήσεις  προηγήθηκαν,  έχει σήµερα  τριπλή θωράκιση απέναντι σε καταπατητές και επίδοξους «εργολάβους»:
Α. Με την ιστορική απόφαση του ΣτΕ 288/2003 έγινε δεκτό ότι «…Δεν επιτρέπεται στο χώρο του πρ. Στρατοπέδου Κόδρα η µείωση ή η αλλαγή του κύριου προορισµού των χώρων πρασίνου, αποτελούντων βασικό στοιχείο της αρχής της βιωσίµου πόλεως… Είναι ανεπίτρεπτη η «de facto» αναίρεση της λειτουργίας των χώρων πρασίνου µε την πρόβλεψη εντός αυτών άλλων χρήσεων και λειτουργιών, επιτρεποµένων µόνον χρήσεων και κτιρίων τέτοιου χαρακτήρος που να υποβοηθούν την απόλαυση του πρασίνου από το κοινό και δεν αναιρούν την βασική πολεοδοµική λειτουργία (δηλ. του πρασίνου)…».
Β. Με το αναθεωρηµένο ΓΠΣ του Δήµου Καλαµαριάς «….καθορίζεται η χρήση του ως χώρου αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα  και απαγορεύεται οποιαδήποτε επιπλέον δόµηση-πλην της υφισταµένης. Ειδικότερα προβλέπονται οι  χώροι του Μουσείου Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και του ανοικτού θεάτρου, επιτρέπεται η εγκατάσταση πολιτιστικών λειτουργιών (πολιτιστικά κέντρα, αίθουσες πολιτιστικών εκδηλώσεων), ενώ δεν επιτρέπεται η περαιτέρω επέκταση των 16 στρατιωτικών κτηρίων µε νέα δόµηση, αν και επιτρέπεται νέα δόµηση σε δύο κτήρια Κ28 και Κ29, τα οποία προορίζονται για την εξυπηρέτηση των αναγκών της ΙΣΤ ΕΠΚΑ.
Στο ΓΠΣ συµπεριλαµβάνεται και µία «περίεργη διάταξη», σύµφωνα µε την οποία «…Ουδεµία περιβαλλοντική ή πολεοδοµική µελέτη θα εγκρίνεται σε χώρους που βρίσκονται εντός των τµηµάτων των στρατοπέδων «Κόδρα»… χωρίς τη σύµφωνη γνώµη του Υπουργείου Εθνικής Άµυνας…».
Γ. Με τους κυρωµένους δασικούς χάρτες, εντασσόµενος στην απόλυτη προστασία που παρέχει η ισχύουσα δασική νοµοθεσία έναντι κάθε είδους παρεµβάσεων.
Για τις «ασυµβατότητες» ανάµεσα στην 288/2003 και το αναθεωρηµένο ΓΠΣ έχουν ήδη προσφύγει και εκκρεµεί στο Ε Τµήµα του ΣτΕ προσφυγή, η οποία αναµένεται να εκδικαστεί στις 14 Μαρτίου 2018.
Υπολογίζεται ότι µέχρι τότε, η αναγκαία εκτεταµένη τοπική διαβούλευση θα έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθµό, ώστε να έχει ολοκληρωθεί µία µελέτη αξιοποίησης του χώρου σύµφωνα µε µία ενιαία κατεύθυνση µε προέχουσα τη χρήση του ως χώρου πρασίνου και να γεφυρωθούν οι αντιθέσεις. Η Καλαµαριά, πυκνά δοµηµένη, έχει προεχόντως ανάγκη από  εκτάσεις που θα λειτουργούν ως «αποθήκες οξυγόνου». Το µέλλον του πρ. Στρ. Κόδρα ως ενιαίου συνόλου, θα κριθεί όχι µόνο στο  επίπεδο της νοµοθετικής ρύθµισης,  αλλά και µε βάση µια εκτεταµένη διαβούλευση στο εσωτερικό της τοπικής κοινωνίας – και όχι µόνο- ώστε το πρ. Στρ. Κόδρα, από «χώρος εγκατάλειψης» να µετατραπεί σε χώρο προσιτό και φιλικό στους πολίτες για την αναψυχή τους, την αισθητική τους απόλαυση, την πρόσβαση σε «ήπιες» πολιτιστικές εκδηλώσεις που δε θα αλλοιώνουν το χαρακτήρα του χώρου,  σε µία αληθινή «αποθήκη οξυγόνου», που θα αλλάξει το µικροκλίµα της περιοχής  και θα αναβαθµίσει και την ποιότητα ζωής συνολικά.
*Ο κ. Λαµτζίδης είναι δικηγόρος, πρ. Πρόεδρος ΔΣΘ και Αντιπρόεδρος Δηµοτικού Συµβουλίου Καλαµαριάς

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.