, Πέμπτη
28 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Οι απελευθερωτικές «Κατίνες» της Θεσσαλονίκης

Της Φιλίππα Βλαστού

Μια ομάδα γυναικών από το 1985 έως το 1995 τάραξε τα… ήρεμα νερά της καλά κρατούμενης πατριαρχίας της Θεσσαλονίκης. Τα μέλη της ομάδας αποτέλεσαν την «Αυτόνομη Ομάδα Γυναικών Θεσσαλονίκης» και ταυτόχρονα το περιοδικό «Κατίνα», ως μέρος του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα την δεκαετία του ’80.

Διαμαρτυρίες, πορείες, εκδηλώσεις, ακόμη και δημιουργία της SOS γραμμής για κακοποιημένες και βιασμένες γυναίκες που λειτουργούσε καθημερινά ήταν μερικές από τις δράσεις της ομάδας. Δεκαέξι χρόνια μετά οι ίδιες γυναίκες ξανασυναντιούνται μετά την τελευταία τους συνάντηση που έγινε το ‘95. Τότε μια εξ’ αυτών, η Βίλμα Μενίκη αποφάσισε να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Οι Κατίνες μου» για να ξετυλίξουν το κουβάρι της ιστορίας της ομάδας, μέσα από προσωπικές αφηγήσεις, φωτογραφίες και άρθρα της εποχής. «Αυτό που με κινητοποίησε να γυρίσω αυτό το ντοκιμαντέρ είναι η ανάγκη μου για ορατότητα και δικαιοσύνη», αναφέρει στην karfitsa η κα Μενίκη.

Τι κατέκτησε το Κίνημα του ’80; και τι άλλαξε στη ζωή της Θεσσαλονίκης;

Πολύωρες συζητήσεις, αναλύσεις επί των αναλύσεων, διαφωνίες, αντιρρήσεις, προβληματισμοί, ερωτήματα, συνθέσεις και συμπεράσματα. Όλα σε σχέση με τα γυναικεία θέματα, με την ανισότητα των φύλων, με τον σεξισμό, με την πατριαρχία, με την βία και τον βιασμό, την γυναικεία σεξουαλικότητα, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, την αφύπνιση άλλων γυναικών, την θέση μας σε αυτήν την κοινωνία και την εγκαθίδρυση μίας κοινωνίας γυναικοκεντρικής με απόλυτη ισότητα θεσμική και κοινωνική.

Η αλλαγή που οραματιζόμασταν ήδη είχε ξεκινήσει από εμάς στην ομάδα και τον τρόπο που λειτουργούσαμε. Δεν ήμασταν τέλειες, ούτε απελευθερωμένες από όλα. Απελευθερωτικές όμως ήμασταν, γιατί αρθρώναμε δημόσια πια έναν απόλυτα φεμινιστικό λόγο σε μία πόλη όπου υπήρχαν δημόσια ελάχιστες φεμινιστικές δράσεις.

Η αυτόνομη ομάδα γυναικών Θεσσαλονίκης, γιατί δεν υπάρχει ενεργά σήμερα;

Η Αυτόνομη Ομάδα Γυναικών Θεσσαλονίκης δεν υφίσταται από το 1995 γιατί έκλεισε τον κύκλο της, πραγματοποίησε πολλά από όσα ονειρευτήκαμε και έδρασε με δυναμισμό στην πόλη. Μετά το 1995 , στα πλαίσια μίας γενικότερης ύφεσης των κινημάτων, σταματήσαμε την κινηματική μας δράση και συνεχίσαμε σε πιο προσωπικό επίπεδο. Άλλαξε η ζωή μας, οι περισσότερες αρχίσαμε να εργαζόμαστε και πήραμε άλλες πορείες.

Το 1995 λοιπόν, πήραμε την απόφαση να σταματήσει η ομάδα. Την πήραμε λίγο σιωπηλά την απόφαση, με πολύ διακριτικό και κυρίως άδηλο τρόπο. Με έναν τρόπο που δεν ήθελε να ταράξει τίποτα, έτσι ομαλά και ήσυχα ξενοικιάσαμε τον χώρο, αποπληρώσαμε τα έξοδα, πακετάραμε τα ελάχιστα επιπλάκια και πράγματα και φύγαμε.

Η εικόνα που επικρατούσε τότε ως προς την θέση των γυναικών στην Ελλάδα, πού έχει αλλά κυρίως πού πιστεύετε ότι δεν έχει αλλάξει στις μέρες μας;

Θεωρώ ότι οι αντιλήψεις που αναπαράγει η πατριαρχία, είναι βαθιά ριζωμένες με αποτέλεσμα να περιθωριοποιούνται οι γυναίκες, να βιώνουν άνιση μεταχείριση στην εργασία, να αποκλείονται στον μισό πλανήτη από αυτονόητες διαδικασίες (ψήφο, εκπαίδευση, πρόσβαση στην υγεία, ίσες αμοιβές), να είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας, θύματα δολοφονιών λόγω φύλου, να υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση, να τις εμπορεύονται παράνομα για σεξουαλική εκμετάλλευση, να μην δικαιώνονται ως θύματα βιασμού, να αποκλείονται ή να παρεμποδίζονται στην συμμετοχή τους σε δημόσια αξιώματα και να καλλιεργείται η πεποίθηση ότι είναι κατώτερες.

Υπάρχουν ζητήματα που θα πρέπει να διεκδικήσουν σήμερα, σε μια σύγχρονη φαινομενικά κοινωνία, οι γυναίκες, στην Ελλάδα;

Κυρίως χρειάζεται να αμφισβητήσουμε κυρίαρχες νόρμες, απόψεις και πεποιθήσεις που περιθωριοποιούν τις γυναίκες. Να εναντιωθούμε σε σεξιστικές πολιτικές που περιθωριοποιούν τις γυναίκες – άνισες αμοιβές εργασίας, , βιασμοί που δεν καταγγέλλονται πουθενά, ενδοοικογενειακή βία, έλλειψη δομών αντιμετώπισής της, ανεξέλεγκτη πορνογραφία, σεξιστική παιδαγωγική, αποκλεισμός γυναικών από την πολιτική σκηνή, άνισος καταμερισμός θέσεων στα δημόσια αξιώματα, άνισες ευκαιρίες εξέλιξης στον επαγγελματικό τομέα, παράνομη διακίνηση γυναικών, γλωσσικός σεξισμός, ανάθεση πολλαπλών ρόλων στην γυναίκα – και να αποφασίσουμε από κοινού να διαμαρτυρηθούμε για όλα αυτά με δημόσια όμως παρουσία.

Και επιπλέον να εναντιωθούμε στις γυναικοκτονίες, τις δολοφονίες των γυναικών, που αποτελεί πια μάστιγα του πλανήτη. Κάθε χρόνο δολοφονούνται λόγω φύλου, χιλιάδες γυναίκες και αυτό αποσιωπάται και από την κοινωνία και από την πολιτεία. Μόνο γυναικείες και φεμινιστικές ομάδες, διαμαρτύρονται και δημοσιοποιούν αυτό το αόρατο έγκλημα. Καιρός πια να εναντιωθούμε όλες κι όλοι, με δυναμικές και δημόσιες δράσεις, έτσι ώστε να πάρει την διάσταση που του αναλογεί.

*«Οι Κατίνες μου» θα προβληθεί 8 Μαρτίου στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.