, Παρασκευή
29 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Προσοχή στα αντιβιοτικά τα μικρόβια εκδικούνται!

 
 
Της Μαρίας Χατζηδημητρίου*
Τα βακτήρια ολοένα «εξελίσσονται» μαχόμενα για την επιβίωσή τους. Αποκτούν αντοχή έναντι των αντιμικροβιακών ουσιών είτε μέσω αυτόματων μεταλλαγών, είτε με ενσωμάτωση νέου γενετικού υλικού, επιβεβαιώνοντας τη θεωρία του Δαρβίνου περί εξέλιξης των ειδών και φυσικής τους επιλογής «Survival of the fittest». Ο Δαρβίνος διατύπωσε τη θεωρία αυτή το 1864 ως εξής: «It is not the strongest species that survive, nor the most intelligent, but the ones most responsive to change».
Οι γενετικές αλλαγές που μπορεί να συμβούν στα βακτήρια προσδίδοντάς τους αντοχή δεν είναι συνήθη φαινόμενα, αν όμως συμβούν, υπό την πίεση επιλογής παρουσία αντιμικροβιακών παραγόντων, τα εν λόγω βακτήρια βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση και επικρατούν έναντι άλλων που δεν κατέχουν μηχανισμούς αντοχής.
Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί διεθνώς αλλά και στη χώρα µας σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας. Η συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης ανθεκτικών βακτηρίων σε διάφορα αντιβιοτικά ελαττώνει τις δυνατότητες των ιατρών να αντιμετωπίσουν λοιμώξεις που πριν 10-20 χρόνια θεραπεύονταν εύκολα.
Η μικροβιακή αντοχή είναι το αποτέλεσμα της δημιουργίας και διασποράς μηχανισμών αντοχής στα διάφορα γένη και είδη μικροβίων. Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και υπόκειται στην πίεση επιλογής των αντιβιοτικών που χορηγούνται σε ανθρώπους, ζώα και φυτά.
Έχει αποδειχθεί ότι η συνεχώς καταγραφόμενη αύξηση της μικροβιακής αντοχής οφείλεται στην κατάχρηση των αντιβιοτικών.
Το 2014 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι η μικροβιακή αντοχή αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, και για την επίλυσή του απαιτείται ένα «παγκόσμιο σχέδιο δράσης».
Προφητική λοιπόν ήταν η δήλωση του κορυφαίου επιστήμονα Αλέξανδρου Φλέμινγκ σε διάλεξη που έδωσε το 1952 στο Α.Π.Θ. Ο Φλέμινγκ, προσκεκλημένος της μετέπειτα Ελληνίδας συζύγου του Αμαλίας Κουτσούρη, λίγα χρόνια αφού ανακάλυψε την πενικιλίνη, τόνισε μεταξύ άλλων: «Είναι κακός ο χειρουργός ο οποίος προσέχει ολιγότερον, μόνον και μόνον διότι έχει εις τη διάθεσή του φάρμακα τα οποία τας περισσότερας φοράς είναι αποτελεσματικά. Θα τύχουν περιπτώσεις όπου θα μετανοήσει πολύ γι΄αυτό».
Από την εποχή του Αλέξανδρου Φλέμινγκ και την ανακάλυψη της πενικιλίνης μέχρι και σήμερα το αντικείμενο των λοιμώξεων αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η εισαγωγή στην κυκλοφορία κάθε νέας αντιμικροβιακής ουσίας αποκαλύπτει αμέσως μετά έναν νέο βακτηριακό μηχανισμό αντοχής όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο Δαρβίνος. Η ανάγκη της διερεύνησης της αντοχής αυτής και της ανακάλυψης νέων μέσων αντιμετώπισής της είναι πλέον επιτακτική καθώς οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις τόσο στην χώρα μας όσο και παγκοσμίως.
Η διαρκής ενημέρωση και έρευνα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς το πεδίο των λοιμώξεων εξελίσσεται διαρκώς επηρεαζόμενο και από τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, όπως η μετανάστευση, η φτώχεια, η επιταχυνόμενη μετάδοση των λοιμωδών νοσημάτων.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αλλά και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος κρούει τον κώδωνα κινδύνου: «η Ελλάδα νοσεί βαριά από κατάχρηση αντιβιοτικών»
Η πολιτεία οφείλει να αναλάβει δράση. Δράση η οποία πρωτίστως να αφορά στην πρόληψη:
Κανένας επαγγελματίας υγείας στα Ελληνικά Νοσοκομεία με φορεία ανθεκτικών βακτηρίων (MRSA, VRE). Κανένας εργαζόμενος ανεμβολίαστος!!!
Η Ελλάδα είναι η 1ηχώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

  • Το ECDC(Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων) καταγράφει σχεδόν διπλάσια χρήση αντιβιοτικών στη χώρα μας, σε σύγκριση με τον μέσο όρο που ισχύει στην Ε.Ε.

 

  • Η Δρ. Μαρία Χατζηδημητρίου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια μικροβιολογίας ΔΙ.ΠΑ.Ε.

 

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.