Περισσότερο από μια δεκαετία μετά την επώδυνη λιτότητα, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία αναπτύσσονται ταχύτερα από τις παραδοσιακές δυνάμεις όπως είναι η Γερμανία, αναφέρουν σε εκτενές δημοσίευμά τους οι New York Times.
Όπως σημειώνεται στο κείμενο που υπογράφουν η Liz Alderman και η Melissa Eddy, κάτι εξαιρετικό συμβαίνει στην ευρωπαϊκή οικονομία: Οι χώρες του Νότου που παραλίγο να διαλύσουν το νομισματικό μπλοκ του ευρώ κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2012, αναπτύσσονται ταχύτερα από τη Γερμανία και άλλες μεγάλες χώρες που αποτελούσαν επί μακρόν τους κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης της περιοχής.
Η δυναμική αυτή ενισχύει την οικονομική υγεία της περιοχής και εμποδίζει την ευρωζώνη να διολισθήσει. Σε μια αντιστροφή της τύχης, οι υστερούντες έχουν γίνει ηγέτες. Η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία αναπτύχθηκαν το 2023 με ρυθμό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ευρωζώνης. Η Ιταλία δεν έμεινε πολύ πίσω.
Λίγο περισσότερο από μια δεκαετία πριν, η Νότια Ευρώπη ήταν το επίκεντρο μιας κρίσης χρέους της ευρωζώνης που απειλούσε να διαλύσει το μπλοκ των χωρών που χρησιμοποιούν το ευρώ. Χρειάστηκαν χρόνια για να ανακάμψει από τις βαθιές εθνικές υφέσεις και τις διεθνείς διασώσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με σκληρά προγράμματα λιτότητας. Έκτοτε, οι ίδιες χώρες εργάστηκαν για να επιδιορθώσουν τα οικονομικά τους, προσελκύοντας επενδυτές, αναζωογονώντας την ανάπτυξη και τις εξαγωγές και αντιστρέφοντας την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ.
Τώρα η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, συμπαρασύρει τις τύχες της περιοχής. Αγωνίζεται να βγει από την ύφεση που προκάλεσε η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Αυτό κατέστη σαφές την Τρίτη, όταν νέα στοιχεία έδειξαν ότι η οικονομική παραγωγή του μπλοκ του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,3% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Eurostat. Η οικονομία της ευρωζώνης συρρικνώθηκε κατά 0,1% τόσο κατά το τρίτο όσο και κατά το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, μια τεχνική ύφεση.
Η Γερμανία, η οποία αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο της οικονομίας του μπλοκ, μόλις που απέφυγε την ύφεση το πρώτο τρίμηνο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 0,2%. Η Ισπανία και η Πορτογαλία αναπτύχθηκαν με υπερτριπλάσιο ρυθμό, γεγονός που δείχνει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται με δύο ταχύτητες.
Πώς η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία τράβηξαν μπροστά;
Μετά από χρόνια διεθνών προγραμμάτων διάσωσης και σκληρών προγραμμάτων λιτότητας, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έκαναν κρίσιμες αλλαγές που προσέλκυσαν επενδυτές, αναζωογόνησαν την ανάπτυξη και τις εξαγωγές και ανέτρεψαν την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ.
Οι κυβερνήσεις μείωσαν τη γραφειοκρατία και τους εταιρικούς φόρους για να τονώσουν τις επιχειρήσεις και προώθησαν αλλαγές στις άλλοτε άκαμπτες αγορές εργασίας τους, μεταξύ άλλων διευκολύνοντας τους εργοδότες να προσλαμβάνουν και να απολύουν εργαζόμενους και μειώνοντας την ευρεία χρήση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Προχώρησαν στη μείωση των χρεών και ελλειμμάτων, προσελκύοντας διεθνή συνταξιοδοτικά και επενδυτικά ταμεία να αρχίσουν να αγοράζουν και πάλι το δημόσιο χρέος τους.
«Οι χώρες αυτές συμμαζεύτηκαν σε μεγάλο βαθμό μετά την ευρωπαϊκή κρίση και είναι διαρθρωτικά πιο υγιείς και πιο δυναμικές από ό,τι ήταν πριν», δήλωσε ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank στο Λονδίνο.
Οι χώρες του Νότου διπλασίασαν επίσης την οικονομία των υπηρεσιών τους – ιδίως τον τουρισμό, ο οποίος έχει δημιουργήσει έσοδα ρεκόρ μετά το τέλος των περιορισμών για τον κορωνοϊό. Και επωφελήθηκαν από μέρος ενός πακέτου τόνωσης ύψους 800 δισ. ευρώ που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να βοηθήσει τις οικονομίες να ανακάμψουν από την πανδημία.
Πώς μοιάζει η οικονομία δύο ταχυτήτων;
Η οικονομία της Ελλάδας αναπτύχθηκε περίπου δύο φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης πέρυσι, χάρη στην αύξηση των επενδύσεων από πολυεθνικές εταιρείες όπως η Microsoft και η Pfizer, το ρεκόρ στον τουρισμό και τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στην Πορτογαλία, όπου η ανάπτυξη οφείλεται στις κατασκευές και τη φιλοξενία, η οικονομία επεκτάθηκε κατά 1,4% το πρώτο τρίμηνο σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο πέρυσι. Ο ρυθμός για την οικονομία της Ισπανίας κατά την ίδια περίοδο ήταν ακόμη ισχυρότερος, στο 2,4%.
Στην Ιταλία, η συντηρητική κυβέρνηση έχει περιορίσει τις δαπάνες και η χώρα εξάγει περισσότερα προϊόντα τεχνολογίας και αυτοκινήτων, ενώ προσελκύει νέες ξένες επενδύσεις στον βιομηχανικό τομέα. Η οικονομία εκεί έχει σχεδόν ισοσκελίσει τον συνολικό ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης, μια αξιοσημείωτη βελτίωση για μια χώρα που επί μακρόν θεωρούταν οικονομικός «βραχνάς».
«Διορθώνουν τις υπερβολές τους και σφίγγουν το ζωνάρι», δήλωσε ο κ. Schmieding για τις οικονομίες της Νότιας Ευρώπης. «Έχουν διαμορφωθεί αφού ζούσαν πέρα από τις δυνατότητές τους πριν από την κρίση, και ως αποτέλεσμα είναι πιο αδύνατες, πιο γυμνασμένες και πιο καίριες».
Πηγή: New York Times
