Οι ιταλικές πολεοδομικές αρχές δεν κάνουν τα στραβά μάτια, οι παραβάσεις εντοπίζονται και τα αυθαίρετα κτίσματα κατεδαφίζονται
Τη στιγμή που η κουβέντα για τις πολεοδομικές παραβάσεις στην Ελλάδα συνεχίζονται ας δούμε τι γίνεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις στη γειτονική Ιταλία που μοιάζει σε ό,τι αφορά το φυσικό κάλλος και την πολιτιστική κληρονομιά της.
Στην Ιταλία, κάθε περιοχή φυσικού κάλλους και ιστορικής σημασίας προστατεύεται από ένα πολυεπίπεδο σύστημα νόμων και φορέων. Ο Codice dei Beni Culturali e del Paesaggio (Κώδικας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Τοπίου) είναι μια ασπίδα απέναντι στην αυθαίρετη δόμηση, αποτρέποντας παρεμβάσεις που καταστρέφουν το περιβάλλον. Οι ιταλικές πολεοδομικές αρχές δεν κάνουν τα στραβά μάτια, οι έλεγχοι είναι συνεχείς, οι παραβάσεις εντοπίζονται και τα αυθαίρετα κτίσματα κατεδαφίζονται. Στη χώρα μας, αντιθέτως, όποιος έχει τις «κατάλληλες γνωριμίες» μπορεί να οικοδομήσει όπου θέλει, από καμένες δασικές εκτάσεις μέχρι προστατευόμενες παραλίες.
Κοιτάξτε τη διαφορά: Οι Δολομίτες στην Ιταλία, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, προστατεύονται από αυστηρά πολεοδομικά σχέδια. Τα νέα τουριστικά καταλύματα χτίζονται με σεβασμό στο τοπίο, δεν προκαλούν αισθητική ρύπανση και δεν παραμορφώνουν το φυσικό περιβάλλον. Στην Ελλάδα, αντίθετα, βλέπουμε τεράστια ξενοδοχειακά συγκροτήματα να ξεφυτρώνουν πάνω σε παραλίες, ακόμα και σε περιοχές NATURA 2000. Δάση εκχερσώνονται για να δημιουργηθούν πολυτελείς βίλες, ενώ κανένας θεσμός δεν παρεμβαίνει. Για να μην ξαναγράψουμε για την προστατευόμενη περιοχή και χαρακτηρισμένη Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς UNESCO ως μέρος ιδιοκτησίας του Αγίου Όρους, στην Ακτή Ζωγράφου στη Σιθωνία και τα χιλιάδες κυβικά δασικής έκτασης που σκάφτηκαν για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα ξενοδοχειακής μονάδας ξένων συμφερόντων.
Στην Ιταλία, η ακτογραμμή του Αμάλφι αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα της επιτυχούς διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι παραδοσιακές κατοικίες στους βράχους συντηρούνται με αυστηρούς κανόνες και οι νέες κατασκευές απαγορεύονται αν δεν ακολουθούν τοπικά αρχιτεκτονικά πρότυπα. Στην Ελλάδα, από τη Μύκονο μέχρι την Κρήτη και από τη Μάνη έως της Χαλκιδική βλέπουμε την ακριβώς αντίθετη εικόνα: άναρχη δόμηση, άσχημα κτίρια από μπετόν, χωρίς καμία αισθητική αρμονία. Η πολεοδομία υπολειτουργεί ή εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, επιτρέποντας παράνομες οικοδομές που καταπατούν κάθε κανόνα.
Ας δούμε και τη Βενετία. Μια πόλη που αντιμετωπίζει σοβαρά περιβαλλοντικά ζητήματα λόγω της βύθισης και της κλιματικής αλλαγής. Και όμως, εκεί δεν αφήνουν τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα να αλωνίζουν. Οι πολεοδομικοί περιορισμοί είναι εξαιρετικά αυστηροί, απαγορεύοντας την ανέγερση νέων μεγάλων κατασκευών στο ιστορικό κέντρο. Στην Ελλάδα, έχουμε την Αθήνα, μια πρωτεύουσα όπου οι ουρανοξύστες και τα γυάλινα κτίρια καταπίνουν σιγά-σιγά την αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης, ενώ οι ελάχιστοι ελεύθεροι χώροι θυσιάζονται για την «ανάπτυξη».
Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ; Γιατί στην Ιταλία οι θεσμοί λειτουργούν και στην Ελλάδα καταρρέουν κάτω από το βάρος της διαφθοράς και της αδιαφορίας; Η απάντηση είναι απλή: στην Ιταλία, η προστασία του περιβάλλοντος είναι πολιτική προτεραιότητα. Οι νόμοι δεν είναι απλές τυπικότητες, αλλά εφαρμόζονται στην πράξη. Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι ένα όργανο εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων, αλλά εργάζεται για τη διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Αντίθετα, στην Ελλάδα, το σύστημα νομιμοποίησης αυθαιρέτων είναι ένα ατελείωτο πάρτι για όσους χτίζουν χωρίς άδεια. Κάθε τόσο, η πολιτεία σκαρφίζεται μια νέα ρύθμιση για τη «νομιμοποίηση» παρανομιών, αντί να βάλει τέλος στην αυθαιρεσία.
Γιατί δεν μπορούμε να γίνουμε Ιταλία;
Δεν είναι ότι δεν μπορούμε να έχουμε ένα αυστηρό και δίκαιο πολεοδομικό σύστημα όπως της Ιταλίας. Απλώς, δεν θέλουμε. Οι πολιτικές ηγεσίες υποκύπτουν στις πιέσεις εργολάβων και συμφερόντων, η γραφειοκρατία διαιωνίζει την ανομία και η ελληνική κοινωνία, αντί να απαιτεί αυστηρό έλεγχο, αποδέχεται τη νοοτροπία του «έλα μωρέ, χτίσε και βλέπουμε».
Όταν η Ιταλία προστατεύει το τοπίο της Τοσκάνης, εμείς καταστρέφουμε τις Κυκλάδες με αυθαίρετα κτίρια που μοιάζουν με τσιμεντένια κουτιά. Όταν οι Ιταλοί απομακρύνουν βιομηχανίες από ευαίσθητα οικοσυστήματα, εμείς χτίζουμε ξενοδοχειακές μονάδες πάνω στην άμμο. Όταν οι Ιταλικές αρχές κατεδαφίζουν παράνομα κτίρια, εμείς φτιάχνουμε νόμους για να τα σώσουμε.
Δεν είναι μακριά η ημέρα που η χώρα μας θα μετατραπεί σε ένα άναρχο μπετονένιο τοπίο, όπου η μοναδική φυσική ομορφιά θα βρίσκεται σε ξεθωριασμένες φωτογραφίες από το παρελθόν. Και οι πολιτικοί της θα εξακολουθούν να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα στην πρώτη φυσκή καταστροφή είτε θα ανοίγουν το στόμα αποσβολωμένοι στην καταπάτηση κάθε Σαρακήνικού ή Διαπόρου. Και στην τελική αν ο εκάστοτε ΥΠΕΝ δεν είναι ικανός να υπερασπιστεί τους νόμους που εκείνος ή οι προκάτοχοί του υπέγραψαν, ας πάρει το πρώτο αεροπλάνο για την Ιταλία για να αντιγράψει τα πεπραγμένα της. Δυο ώρες σκάρτες πτήση είναι…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ KARFITSA
