Θα μπορούσαμε να επιβραδύνουμε τη γήρανση απλώς αναστέλλοντας τη λειτουργία ενός γονιδίου; Σύμφωνα με νεότερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, μέσα από τη διερεύνηση ενός νέου γονιδίου, το οποίο έχει ταυτοποιηθεί ως βασικός παράγοντας εκφυλισμού, θα μπορούσαν να προκύψουν νέες θεραπείες για τη ρύθμιση της γήρανσης.
Οι ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία συνδέονται στενά με τη φλεγμονή, η οποία, όταν είναι χρόνια, έστω και χαμηλού βαθμού, συμβάλλει σε καταστάσεις όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, ο νευροεκφυλισμός και η σαρκοπενία, επηρεάζοντας σημαντικά την υγεία και τη μακροζωία.
Στη μελέτη τους, ο Δρ. Ildus Akhmetov, γενετιστής στη Σχολή Επιστημών Αθλητισμού και Άσκησης του Πανεπιστημίου Liverpool John Moores, μαζί με συναδέλφους του από την Ιταλία, την Ελβετία και την Ολλανδία, απέκτησαν πρωτοποριακές γνώσεις σχετικά με το ρόλο του υποδοχέα εκτοδυσπασίνης Α2 (EDA2R) σε αυτή τη διαδικασία.
Ο συγκεκριμένος υποδοχέας, μέλος της οικογένειας των υποδοχέων του παράγοντα νέκρωσης όγκων, συνδέεται ειδικά με την πρωτεΐνη EDA-A2 και εμπλέκεται στην απόπτωση -στον κυτταρικό θάνατο- και τη σηματοδότηση της φλεγμονής.
Το γονίδιο της γήρανσης
Αναλύοντας δεδομένα από τη βάση δεδομένων Genotype-Tissue Expression, η ομάδα εντόπισε μια εντυπωσιακή, ανεξάρτητη από τον ιστό συσχέτιση μεταξύ της έκφρασης του EDA2R και της ηλικίας. Όπως διαπίστωσαν, σε διάφορα ανθρώπινα όργανα και ιστούς, το EDA2R αναδείχθηκε σταθερά ως το κορυφαίο γονίδιο που σχετίζεται με τη γήρανση.
Μάλιστα, τα ευρήματά τους επικυρώθηκαν περαιτέρω σε μοντέλα τρωκτικών, με ιδιαίτερα έντονες τις επιπτώσεις της επιταχυνόμενης γήρανσης. Ειδικότερα, η αυξημένη έκφραση του EDA2R συνδέθηκε με μεταγραφικές αλλαγές που σχετίζονται με τη φλεγμονή και την αγγειακή δυσλειτουργία – κύρια χαρακτηριστικά της γήρανσης.
Ωστόσο, η ομάδα του Δρος Akhmetov διαπίστωσε ότι ο EDA2R δεν είναι μόνο ένας βιοδείκτης χρόνιας φλεγμονής, αλλά και ένας πιθανός ρυθμιστής της ίδιας της διαδικασίας γήρανσης. Σύμφωνα με τα κυτταρικά μοντέλα η υπερέκφραση του EDA2R προκάλεσε φλεγμονώδη σηματοδότηση και διατάραξε τα μονοπάτια υγείας των μυών, μιμούμενη βασικά χαρακτηριστικά της σαρκοπενίας λόγω γήρανσης, της προοδευτικής απώλειας μυϊκής μάζας και δύναμης. Αντίθετα, η αναστολή του EDA2R μετρίασε αυτές τις επιζήμιες επιδράσεις.
Ο ρόλος της φλεγμονής
Επεκτείνοντας τη μελέτη τους σε κλινικά πρότυπα, η ομάδα εξέτασε δείγματα αίματος από 5.228 άτομα, αποκαλύπτοντας μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της έκφρασης του EDA2R και της συστηματικής φλεγμονής, όπως υποδεικνύεται από τα αυξημένα επίπεδα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ο άξονας EDA2R/EDA-A2 θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμεσολάβηση των φλεγμονωδών και εκφυλιστικών διεργασιών που σχετίζονται με την ηλικία σε όλους τους ιστούς. Η στόχευση του EDA2R θα μπορούσε να ανοίξει νέους θεραπευτικούς δρόμους για τη διαχείριση των παθήσεων που σχετίζονται με τη γήρανση, συμπεριλαμβανομένης της σαρκοπενίας, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του νευροεκφυλισμού και των μεταβολικών διαταραχών» σημειώνει ο Δρ. Akhmetov. «Το έργο μας έχει θέσει ισχυρά θεμέλια για μελλοντική έρευνα με στόχο την ανάπτυξη παρεμβάσεων για τη διαμόρφωση της σηματοδότησης του EDA2R και τη μείωση των επιπτώσεων της γήρανσης» συμπληρώνει.
Σύμφωνα με τον Δρα Akhmetov, η μείωση των επιπέδων του EDA2R θα μπορούσε να είναι ευεργετική. «Η βιβλιογραφία και τα προκαταρκτικά μας δεδομένα δείχνουν ότι ο περιορισμός των θερμίδων, η σωματική δραστηριότητα, το συμπλήρωμα διατροφής ginkgo και η μετφορμίνη, το ευρέως συνταγογραφούμενο φάρμακο για τη ρύθμιση της γλυκόζης μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα του EDA2R σε ζωικά μοντέλα και σε ανθρώπους. Αυτό υποδηλώνει μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για τον μετριασμό των φλεγμονωδών διεργασιών που σχετίζονται με τη γήρανση και την ενίσχυση των συνολικών αποτελεσμάτων της υγείας» καταλήγει.
