Μετωπική σύγκρουση προκαλεί η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να θεσπίσει την 8η Μαΐου ως Ημέρα Νίκης των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ να χαρακτηρίζει τον ισχυρισμό αυτό «ανοησία», πυροδοτώντας νέα διπλωματική ένταση μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, ενόψει μάλιστα της επετείου της συνθηκολόγησης της ναζιστικής Γερμανίας.
Ο πρώην Ρώσος πρόεδρος και νυν αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας έγραψε στην πλατφόρμα VKontakte:
«Ο Τραμπ ανακοίνωσε πρόσφατα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέβαλαν σημαντικά στη νίκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι θα καθιερώσει αργία στις 8 Μαΐου. Μια αργία δεν είναι κάτι αρνητικό. Αλλά αναφορικά με το πρώτο συμπέρασμα – είναι ανοησίες».
«Ημέρες της Νίκης»: Το νέο αφήγημα Τραμπ
Ο Τραμπ ανακοίνωσε πως προτίθεται να μετονομάσει την 8η Μαΐου σε Ημέρα της Νίκης για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την 11η Νοεμβρίου –γνωστή ως Ημέρα των Βετεράνων στις ΗΠΑ– σε Ημέρα της Νίκης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δηλώνοντας χαρακτηριστικά στο Truth Social:
«Εμείς κερδίσαμε τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Κανείς δεν μας έφτανε ούτε στο μικρό του δαχτυλάκι. Δεν γιορτάζουμε ποτέ τίποτα – καιρός να ξαναρχίσουμε να γιορτάζουμε τις νίκες μας!»
Η 8η Μαΐου –ημερομηνία της συνθηκολόγησης της ναζιστικής Γερμανίας το 1945– εορτάζεται κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, αλλά όχι επισήμως στις ΗΠΑ, οι οποίες επικεντρώνονται συνήθως στην ημέρα της 11ης Νοεμβρίου και στην 2α Σεπτεμβρίου, όταν συνθηκολόγησε η Ιαπωνία.
Η Ρωσία βλέπει «ιστορική παραχάραξη»
Η Μόσχα, η οποία εορτάζει την Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου με λαμπρές στρατιωτικές παρελάσεις, θεωρεί τη σοβιετική συμβολή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καθοριστική και μοναδική, τονίζοντας ότι ο Κόκκινος Στρατός σήκωσε το κύριο βάρος της χερσαίας αντιπαράθεσης με τη Βέρμαχτ.
Ο Μεντβέντεφ, πιστός στο δόγμα του Κρεμλίνου περί «ιστορικού ρεβιζιονισμού της Δύσης», εκλαμβάνει τη δήλωση Τραμπ ως πρόκληση, αλλά και ως προσπάθεια αλλαγής του συλλογικού ιστορικού αφηγήματος, σε μια εποχή όπου ο ανταγωνισμός αφηγήσεων έχει πάρει γεωπολιτικές διαστάσεις.
Η μνήμη ως εργαλείο πολιτικής ισχύος
Η αντιπαράθεση δεν αφορά απλώς τις ημερομηνίες. Αφορά την ταυτότητα των μεγάλων δυνάμεων και την ερμηνεία της ιστορίας σε έναν κόσμο που επαναχαράσσει συμμαχίες και ηγεμονίες. Για τις ΗΠΑ, η ανάδειξη της «αμερικανικής υπεροχής» στον πόλεμο λειτουργεί εσωτερικά ως μήνυμα εθνικής αυτοπεποίθησης – ιδίως ενόψει εκλογών. Για τη Ρωσία, η 9η Μαΐου είναι το σύμβολο της θυσίας, της νίκης και του κύρους της ως υπερδύναμης, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη διπλωματική απομόνωση.
Η Ιστορία επιστρέφει στην πολιτική, όχι ως μάθημα, αλλά ως όπλο. Και σε αυτή τη σύγκρουση μνήμης, η μάχη για την πρωτοκαθεδρία του αφηγήματος είναι πιο ζωντανή από ποτέ.
