Η πίεση δρόμου, οι φιλοδυτικές ΜΚΟ και η γεωπολιτική σκακιέρα που μετατρέπει τη Σερβία σε καζάνι που βράζει
Του Θράσου Ευτυχίδη*
Μόλις την προηγούμενη βδομάδα μια νέα είδηση ήρθε να ταράξει τα ήσυχα νερά της ενημέρωσής μας. Η Ρωσία διαμέσου της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών ενημέρωσε την κυβέρνηση της Σερβίας για προσπάθειες ανατροπής της με τη διοργάνωση ανάλογων ταραχών στα πρότυπα του Μαϊντάν του Κιέβου το 2014.
Βέβαια για όσους παρακολουθούν τα γεγονότα στη γειτονική μας χώρα αυτή η προειδοποίηση είναι ένα κοινό μυστικό.
Πέρυσι, στις 1 Νοεμβρίου, ένα νέο στέγαστρο κατέρρευσε στο σιδηροδρομικό σταθμό στο Νόβι Σαντ, σκοτώνοντας 16 άτομα. Αποδείχθηκε ότι διατέθηκαν 16 εκατομμύρια ευρώ για την επισκευή του στεγάστρου! Αυτό το τραγικό γεγονός ήταν το έναυσμα για την έναρξη των διαδηλώσεων.
Οι διαδηλώσεις στο πρώτο αυτό στάδιό τους είχαν ένα αυθόρμητο λαϊκό χαρακτήρα κατά της διαφθοράς που μαστίζει και αυτή τη βαλκανική χώρα. Μαθητές και φοιτητές πρωτοστατούσαν.
Την άνοιξη, πραγματοποιήθηκε μια «γενική απεργία» και η κυβέρνηση του Μίλος Βούτσεβιτς, έμπειρου πολιτικού και στενού συνεργάτη του Προέδρου Βούτσιτς, παραιτήθηκε. Επικεφαλής της νέας, αποκαλούμενης κυβέρνησης εμπειρογνωμόνων διορίσθηκε ο Γιούρο Ματσούτ, ενδοκρινολόγος, καθηγητής ιατρικής και απλώς ένας άνθρωπος με καλή έξωθεν μαρτυρία, χωρίς καμία πολιτική, κρατική ή διοικητική εμπειρία.
Αυτή η περίεργη απόφαση – επιλογή του Βούτσιτς μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την επιθυμία να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, η οποία, από το ίδιο το γεγονός της «ακομμάτιστης» ύπαρξής της, θα σταματούσε τις διαμαρτυρίες και τη βία στους δρόμους. Αλλά αποδείχθηκε ότι μάλλον αυτό δεν λειτούργησε.
Σε αυτούς τους πέντε τελευταίους μήνες, οι αυθόρμητες εκφράσεις δυσαρέσκειας εξελίχθηκαν σε μια αντικρατική εκστρατεία που συντονίζεται πλέον ανοικτά από φιλοδυτικές ΜΚΟ που παρέχουν επίσης στους διαδηλωτές υποδομές και πόρους.
Οι διαδηλώσεις ξέφυγαν από τα στενά πλαίσια της διαμαρτυρίας και έφτασαν σε ανοιχτές συγκρούσεις με αντιδιαδηλωτές και δυνάμεις ασφαλείας, πογκρόμ και εμπρησμούς κρατικών κτιρίων.
Η κυβέρνηση Βούτσιτς, έχει χάσει όχι μόνο χρόνο, αλλά και δυναμική. Η κυβέρνηση του Βελιγραδίου βρίσκεται τώρα σε σταυροδρόμι. Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος Βούτσιτς είναι αποφασισμένος, υποσχόμενος να χρησιμοποιήσει βία και να αποτρέψει ένα Μαϊντάν τύπου Ουκρανίας. Από την άλλη, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η καθυστερημένη χρήση βίας από την δυνάμεις καταστολής είναι αυτή που οδήγησε σε κλιμάκωση, πογκρόμ και εμπρησμούς.
Δεν είναι πλέον δυνατόν να μιλάμε για μια αυθόρμητη «λαϊκή διαμαρτυρία», όπως ήταν την άνοιξη. Ένας συνδυασμός ενδείξεων δείχνει ότι ένα σενάριο «έγχρωμης επανάστασης» έχει ξεκινήσει στη Σερβία. Και η κυβέρνηση Βούτσιτς, η οποία βρίσκεται σε μόνιμη εσωτερική κρίση, φαίνεται να έχει αποφασίσει να απαντήσει έστω και καθυστερημένα δυναμικά.
Κλειδί αποτελεί η ημερομηνία της 1ης Νοεμβρίου όπου τη χώρα θα συνταράξουν και πάλι τεράστιες διαδηλώσεις με τη συμπλήρωση ενός έτους από το Νόβι Σαντ, πλέον με σαφές μήνυμα την αποπομπή Βούτσιτς. Άλλωστε η συστημική αντιπολίτευση δεν κρύβει στο Βελιγράδι ότι η συζήτηση πλέον αφορά την αποπομπή Βούτσιτς.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα γεγονότα στη «Μεγάλη» Σερβία αλλά και τα γεγονότα στη Σερβική Δημοκρατία στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη όπου υπάρχουν επίσης ραγδαίες εξελίξεις – μπορούμε να περιμένουμε ένα πολύ θυελλώδες φθινόπωρο και χειμώνα στα Βαλκάνια.
Υπενθυμίζουμε ότι είναι η 2η θητεία Βούτσιτς και δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής. Κάποιοι εξετάζουν ήδη το σενάριο της συνέχειας του Βούτσιτς στην Πρωθυπουργία και ίσως την μεταπήδηση του φιλορώσου Μίλοραντ Ντόντιτς (νυν ηγέτη της Ρεπούμπλικα Σερπσκα της Βοσνίας Ερζεγοβίνης) που έχει την Σερβική υπηκοότητα, στην Προεδρία της Σερβίας.
Η εμπλοκή γι άλλη μια φορά μεγάλων χωρών – δυνάμεων, όπως η Ε.Ε., οι ΗΠΑ και η Ρωσία, με αντικρουόμενα συμφέροντα δεν προμηνύσει κάτι καλό. Και φυσικά η ιδιαιτερότητα της περιοχής που χαρακτηρίσθηκε όχι άδικα ως πυριταδαποθήκη είναι ότι οι κρίσεις τείνουν να διαχέονται από χώρα σε χώρα σαν πυρκαγιά.
Δυστυχώς γι άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι δε μαθαίνουμε από την ιστορία και κάποιοι επιμένουν να παίζουν με τα σπίρτα μέσα στην πυριτιδαποθήκη των Βαλκανίων.
- Ο Θράσος (Θρασύβουλος) Ευτυχίδης, είναι Διεθνολόγος Οικονομολόγος και Αναλυτής του Strategy International
