Η φθινοπωρινή νύχτα της 23ης Οκτωβρίου 2025 στην πόλη της Ξάνθης, δεν ήταν σαν τις άλλες. Έμοιαζε να ψιθυρίζει τις νότες ενός ανθρώπου που, γεννήθηκε ή μεγάλωσε ή απλώς έζησε εδώ κάποια όμορφα παιδικά χρόνια (λίγη σημασία έχει άλλωστε), έμαθε όμως σε όλους πως η ευαισθησία είναι επανάσταση.
Εκατό χρόνια μετά τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι, η πόλη σταθμός για τον κορυφαίο καλλιτέχνη, τίμησε τον μεγάλο δημιουργό. Όχι με λόγια, αλλά με φως και σκιά, τα δύο υλικά της τέχνης του, μέσα από την πρωτοβουλία που πήραν τρείς άνθρωποι της πόλης, δύο επιχειρηματίες και ένας καλλιτέχνης.
Οι ιδιοκτήτες της actina (ενός κόμβου επιχειρηματικότητας, καινοτομίας και κοινωνικής συνεργασίας), Μιχάλης Πουσπουρίκας και Φίλιππος Παραστατίδης, μαζί με τον βραβευμένο εικαστικό Τριαντάφυλλο Βαΐτση (ιδιοκτήτη του «Σπιτιού της Σκιάς»), πρόσφεραν ένα δώρο στην Ξάνθη, μια καλλιτεχνική πράξη μνήμης, που ένωσε την παράδοση με τη σύγχρονη δημιουργία.
Στον πυρήνα της ενδιαφέρουσας εκδήλωσης, ένα εικαστικό έργο που έφερε κοντά την τέχνη με την τεχνολογία, τη μνήμη με τη σύγχρονη δημιουργία. Κάπως έτσι λοιπόν, η πρόσοψη της ιστορικής καπναποθήκης που στεγάζει την actina μεταμορφώθηκε σε καμβά σκιάς.
Με τη δύση του ηλίου, ένα παιχνίδι φωτισμού αποκάλυψε σταδιακά, μέσα από τις σκιές, την μορφή του Μάνου Χατζιδάκι. Ένα φωτεινό πορτρέτο αναδύθηκε από το σκοτάδι, σαν να γεννιόταν ξανά, για μια στιγμή, ο δημιουργός που σημάδεψε τη μουσική και την ψυχή μιας ολόκληρης χώρας. Ένα φωτεινό πορτρέτο που εξέπεμψε συγκίνηση και σεβασμό προς τον δημιουργό που συνδέθηκε όσο λίγοι με αυτή την πόλη της Θράκης.
Το έργο του Βαΐτση, αξιοποίησε την γεωμετρία του διατηρητέου και εκ βάθρων ανακαινισμένου κτιρίου, μαζί με την φορά του φωτός, αποτυπώνοντας με ακρίβεια τη φιλοσοφία του Μάνου Χατζιδάκι, την ισορροπία ανάμεσα στο ορατό και το αθέατο, στο φως και στη σκιά.
Όταν το φως σκιαγράφησε την μορφή του Μάνου
Η φωταγώγηση πραγματοποιήθηκε παρουσία κόσμου, οι οποίοι παρευρέθηκαν στον χώρο μπροστά από το κτίριο για να παρακολουθήσουν τη στιγμή που το φως θα σκιαγραφούσε τη μορφή του Μάνου. Το έργο απέδωσε με διακριτικότητα το πνεύμα ενός καλλιτέχνη που έμαθε στην Ελλάδα να βλέπει την ομορφιά μέσα από το απλό και το αληθινό.
Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Μιχάλης Πουσπουρίκας και ο Φίλιππος Παραστατίδης δεν έκρυψαν την ικανοποίηση και την συγκίνηση που ένιωσαν τονίζοντας ότι «θέλαμε να αποδώσουμε έναν φόρο τιμής που να συνδέει τη μνήμη με τη δημιουργία, τη ρίζα με το φως. Ο Μάνος Χατζιδάκις υπήρξε πηγή έμπνευσης για όλη την Ξάνθη και για την έννοια της δημιουργίας που δεν γνωρίζει σύνορα».
Ο διακεκριμένος καλλιτέχνης Τριαντάφυλλος Βαΐτσης, που τα τελευταία χρόνια μέσα από το «Σπίτι της Σκιάς» στην παλιά πόλη της Ξάνθης, φωτίζει με μοναδικό τρόπο πρόσωπα, τοπία και εικόνες της πατρίδας μας, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ υπογράμμισε πως «η σκιά είναι για μένα η πιο ειλικρινής μορφή φωτός. Στο έργο αυτό, η μορφή του Χατζιδάκι δεν αποκαλύπτεται, αναδύεται, όπως ακριβώς η μουσική του μέσα από την σιωπή».
Το χθεσινό βράδυ, εκατό χρόνια από την γέννηση του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη και δημιουργού, η σκιά και το φως συνομίλησαν για λίγο. Μέσα από την καλλιτεχνική χειρονομία τριών ανθρώπων, ο Μάνος Χατζιδάκις επέστρεψε όχι ως ανάμνηση, αλλά ως παρουσία, ως φως, που συνεχίζει να εμπνέει, να συγκινεί και να θυμίζει πως η τέχνη είναι ο πιο φωτεινός δρόμος της ζωής.
