ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΗΣ
«Με χτύπησε με πολλή δύναμη στο κεφάλι και στην αριστερή ωμοπλάτη με το πόδι της. Παλέψαμε λίγο, κι ευτυχώς έφυγε αυτή… έφυγα κι εγώ. Έχω 27 ράμματα στο κεφάλι. Πώς γλίτωσα; Ο Θεός με φύλαξε».
Ο 83χρονος Κωνσταντίνος Εξαρχόπουλος περιγράφει στην “Κ” τη δραματική στιγμή που βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με μια τεράστια αρκούδα, μέσα στην αυλή του σπιτιού του στη Δόλιανη Ιωαννίνων. Έχει περάσει ένας μήνας, όμως ακόμη δεν μπορεί να πιστέψει ότι ζει.
«Έχουμε γεμίσει αρκούδες εδώ πάνω. Σε κάθε χωριό. Ευτυχώς είχα φώτα στην αυλή. Έψαχνε κάτι να φάει», λέει ο ηλικιωμένος, εμφανώς συγκλονισμένος.
Και δεν είναι ο μόνος. Στα τέλη Ιουλίου, ένας 44χρονος σε χωριό της Καλαμπάκας ήρθε αντιμέτωπος με αρκούδα που συνοδευόταν από δύο μικρά. Το άγριο ζώο τον δάγκωσε χαμηλά στην κοιλιά όταν γλίστρησαν μαζί σε μια πλαγιά του δρόμου. Ο άνδρας κατάφερε να σωθεί όταν έβαλε τις φωνές και η αρκούδα, ανήσυχη για τα μικρά της, απομακρύνθηκε.
Δύο χρόνια νωρίτερα, στα Τρίκαλα, ένας άλλος άνδρας τραυματίστηκε σοβαρά όταν προσπάθησε να απομακρύνει αρκούδα που είχε επιτεθεί στον σκύλο του. Σώθηκε πέφτοντας σε σημείο όπου το ζώο δεν μπορούσε να τον πλησιάσει, και κάλεσε βοήθεια με το κινητό του.
Αύξηση των εμφανίσεων
Τους τελευταίους μήνες καταγράφεται αισθητή αύξηση των περιστατικών εμφάνισης αρκούδων στη Βόρεια Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της περιβαλλοντικής οργάνωσης “Καλλιστώ”, από την αρχή του έτους έχουν καταγραφεί αρκούδες σε τουλάχιστον 23 σημεία εκτός των τριών μεγάλων εθνικών πάρκων όπου κανονικά ζουν.
«Την άνοιξη και το φθινόπωρο η αρκούδα βρίσκεται σε διατροφικό στρες — πριν και μετά τον χειμέριο λήθαργο — και αναζητά τροφή», εξηγεί στην “Κ” ο υπεύθυνος επικοινωνίας της οργάνωσης, Ιάσων Μπάντιος.
«Έχουμε αύξηση στις εμφανίσεις, κυρίως στα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας, σε Καστοριά και Κοζάνη. Οι λόγοι είναι πολλοί: η ερήμωση της υπαίθρου, η έλλειψη καρπών στα ορεινά λόγω της κλιματικής κρίσης, αλλά και η ύπαρξη εύκολων πηγών τροφής κοντά σε ανθρώπινες δραστηριότητες — όπως καρποί που δεν έχουν μαζευτεί, ξεχειλισμένοι κάδοι σκουπιδιών ή αφύλαχτες εγκαταστάσεις».
Ο κ. Μπάντιος σημειώνει επίσης ότι «οι θηλυκές αρκούδες με μικρά προσπαθούν να αποφύγουν τις περιοχές των αρσενικών, τα οποία είναι βρεφοκτόνα. Έτσι, κατεβαίνουν πιο κοντά σε κατοικημένες περιοχές, αναζητώντας τροφή και ασφάλεια για τα μικρά τους».
Τα αποτρεπτικά μέτρα
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προτείνουν μια σειρά αποτρεπτικών μέτρων για να μειωθούν τα περιστατικά προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές.
Μερικά από τα πιο αποτελεσματικά μέσα είναι:
-
Gitter Gitter: μηχανισμός με ανίχνευση κίνησης που παράγει δυνατό ήχο και φως.
-
Ειδικό τροφικό δόλωμα με σπρέι πιπεριού.
-
Falcon Super-sound Signal Horn: ειδική κόρνα/σειρήνα υπερήχων.
Όπως αναφέρει η “Καλλιστώ”, «με αυτά τα μέσα επιτυγχάνεται η ανάταξη της προβληματικής συμπεριφοράς εξοικειωμένων αρκούδων, ώστε να ανακτήσουν τον φυσικό φόβο τους απέναντι στον άνθρωπο και να μην πλησιάζουν ξανά κατοικημένες περιοχές».
«Προσπαθούμε να τροποποιήσουμε τη συμπεριφορά τους και να τις τρομάξουμε για να μην επιστρέφουν», εξηγεί ο κ. Μπάντιος.
«Τα μέσα αυτά μπορούν να τοποθετηθούν έξω από κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, σπίτια στις παρυφές των χωριών ή απομονωμένες κατοικίες όπου έχουν παρατηρηθεί προσσεγγίσεις αρκούδων».
Οι 23 περιοχές που εμφανίστηκαν αρκούδες το 2025
-Ήπειρος (Ζαγοροχώρια και χωριά της Δωδώνης)
-Χωριά της Καστοριάς ακόμη και στις παρυφές της πόλης
-Χωριά της Κοζάνης
-Χωριά της Φλώρινας
-Ορεινές περιοχές του Κιλκίς
-Ορεινές περιοχές της Θεσσαλονίκης (Λαγκαδάς)
-Χωριά του Παγγαίου στην περιφερειακή ενότητα Καβάλας
-Ορεινά χωριά Ξάνθης στους πρόποδες της οροσειράς Ροδόπης
-Καλαμπάκα
-Καρπενήσι
-Ορισμένα ορεινά χωριά των Τεμπών
