Από το red alert σε Πιερία-Ημαθία-Χαλκιδική-Θεσσαλονίκη μέχρι την
κλιματική κρίση που τρέχει πιο γρήγορα από τα αντιπλημμυρικά έργα.
Του Δημήτρη Δραγώγια
Όταν ένα βαρομετρικό χαμηλό αποκτά όνομα και μάλιστα… ποιητικό, «Byron», ξέρεις ότι δεν μιλάμε για μια απλή μπόρα. Μιλάμε για ένα σύστημα που επιστρατεύει κόκκινο συναγερμό, κατεβάζει λάσπες, πλημμυρίζει δρόμους, κλείνει σχολεία και στέλνει 112 σε ολόκληρη τη χώρα.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει τις τελευταίες μέρες. Η κακοκαιρία «Byron» σαρώνει την Ελλάδα από Νότο προς Βορρά: στη Ρόδο, βίντεο ξένων μέσων δείχνουν σοκάκια να μετατρέπονται σε ποτάμια και αυτοκίνητα σχεδόν βυθισμένα στη λάσπη, με τις τοπικές αρχές να κάνουν λόγο για «πολύωρες, καταρρακτώδεις βροχές».
Στην Αττική, δρόμοι γίνονται λίμνες, η Αθηνών–Κορίνθου κλείνει τμηματικά, σχολεία κατεβάζουν ρολά και η Περιφέρεια εκδίδει αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις.
Κι ενώ η δημόσια εικόνα επικεντρώνεται –δικαίως– στα θεαματικά πλάνα της πρωτεύουσας και των νησιών, ένα καμπανάκι χτυπάει πιο βόρεια: η ΕΜΥ εξέδωσε red alert και για την Κεντρική Μακεδονία, με ειδική αναφορά σε Πιερία, Ημαθία, Χαλκιδική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία, μαζί με Σποράδες, Εύβοια, ανατολικό Αιγαίο και Δωδεκάνησα.
Με άλλα λόγια: η Βόρεια Ελλάδα δεν είναι απλώς «στο πέρασμα» της κακοκαιρίας αλλά στον χάρτη του υψηλότερου κινδύνου.
Τι φέρνει ο «Byron» – σε αριθμούς
- 8–9 περιοχές σε κόκκινο συναγερμό: Πιερία, Ημαθία, Χαλκιδική, Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία, Σποράδες, Εύβοια, ανατολικό Αιγαίο, Δωδεκάνησα.
- 60% της χώρας επηρεάζεται, σύμφωνα με τα νεότερα δελτία της ΕΜΥ.
- Μέχρι 200–250 τόνοι νερού ανά εκτάριο εκτιμάται ότι πέφτουν τοπικά, ποσότητα ικανή να προκαλέσει εκτεταμένες αστικές και αγροτικές πλημμύρες.
- Στην Αττική, βροχόπτωση άνω των 70–90 mm σε λίγες ώρες καταγράφηκε σε σταθμούς όπως Βλυχάδα και Βίλια.
Η Βόρεια Ελλάδα στο κόκκινο: ρέματα, ρέματα… αλλά πόσα αντέχουν;
Το ερώτημα για τη Βόρεια Ελλάδα δεν είναι αν θα βρέξει. Είναι τι θα συμβεί όταν βρέξει τόσο πολύ, τόσο γρήγορα και τόσο συχνά.
Σε Πιερία και Ημαθία, τα ρέματα που κατεβαίνουν από τον Όλυμπο και τα Πιέρια έχουν ξαναδεί έντονες βροχές, αλλά όχι με τη συχνότητα και την ένταση των τελευταίων ετών.
Σε Χαλκιδική, περιοχές με έντονη τουριστική και οικοδομική πίεση, σκαμμένα πρανή, μπαζωμένα ρέματα, δρόμοι πάνω σε παλιές κοίτες, δοκιμάζονται κάθε φορά που ένα βαρομετρικό βαφτίζεται.
Στη Θεσσαλονίκη, κάθε καταιγίδα είναι crash test για δίκτυα ομβρίων, ρέματα και αστικό σχεδιασμό, με εικόνες πλημμυρισμένων δρόμων να έχουν γίνει δυστυχώς ρουτίνα.
Και μπορεί τα έργα να υπάρχουν αλλά εκείνο που λείπει είναι η συνολική ανθεκτικότητα. Κάθε νέα κακοκαιρία – από τις πλημμύρες Νοεμβρίου σε Ελλάδα – Αλβανία μέχρι τον «Byron»– έρχεται να βρει ένα τοπίο όπου: τα ρέματα έχουν «πειραχτεί» επί δεκαετίες, τα αντιπλημμυρικά έργα συχνά σχεδιάζονται με βάση παλιές κλιματικές συνθήκες, ο αστικός ιστός (νότια Θεσσαλονίκη, παραθεριστική ζώνη Χαλκιδικής, παράκτια Πιερία) έχει χτιστεί με λογική άλλης εποχής.
Κι όμως, η επιστήμη λέει ξεκάθαρα ότι βρισκόμαστε σε νέα εποχή κινδύνου.
Η νέα «κανονικότητα»
Μελέτη για τις πλημμύρες Ελλάδας–Αλβανίας (18–21 Νοεμβρίου 2025) έδειξε ότι παρόμοιες καταιγίδες είναι πλέον σημαντικά εντονότερες λόγω κλιματικής αλλαγής, πιο βαθιά χαμηλά, πιο δυνατοί άνεμοι, πιο πολύ νερό απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Ανάλυση για ελληνικές καταιγίδες κατέληξε ότι τέτοια συστήματα είναι σήμερα έως και 15% πιο «υγρά» από ό,τι θα ήταν χωρίς ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας τον πλημμυρικό κίνδυνο.
Μεγαλύτερη μελέτη για τα ακραία φαινόμενα στη Μεσόγειο καταγράφει σαφή άνοδο συχνότητας και έντασης σε καταιγίδες, καύσωνες και πυρκαγιές στην Ελλάδα, με προβολές ότι η τάση θα συνεχιστεί.
Σε διεθνή δείκτη κλιματικού κινδύνου, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν ήδη δεχθεί ισχυρό πλήγμα από ακραία καιρικά γεγονότα την τελευταία 20ετία.
Με πιο απλά λόγια: η κακοκαιρία «Byron» δεν είναι παρένθεση. Είναι ακόμη ένα επεισόδιο σε μια σειρά φαινομένων που γίνονται πιο συχνά, πιο έντονα και πιο καταστροφικά.
Τουριστικό σοκ: Τι σημαίνει ένα «red alert» για Πιερία–Χαλκιδική–Θεσσαλονίκη
Για τη Βόρεια Ελλάδα, το κόκκινο δελτίο δεν είναι μόνο θέμα Πολιτικής Προστασίας αλλά πρωτίστως θέμα εικόνας και οικονομίας.
Πιερία: Ένας προορισμός που θέλει να «πουλήσει» Όλυμπο, θάλασσα και αρχαιολογία, πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να προστατεύσει υποδομές και ξενοδοχεία σε κάθε έντονη βροχόπτωση. Οι τουρίστες –και κυρίως οι ξένοι– δεν ακούνε μόνο «ήλιος–θάλασσα». Βλέπουν και βίντεο πλημμυρισμένων δρόμων.
Χαλκιδική: Χτίζει συστηματικά προφίλ high-end προορισμού με resorts διεθνούς φήμης. Μια κακοκαιρία τύπου «Byron» με εικόνες από παραλιακούς δρόμους που μετατρέπονται σε χείμαρρους, αναδεικνύει το εξής απλό: η πολυτέλεια δεν είναι μόνο δωμάτιο, είναι και ασφάλεια υποδομών.
Θεσσαλονίκη: Ως μητροπολιτικό κέντρο και πιθανό future city break για Αμερική και high-end τουρίστες, η πόλη καλείται να δείξει ότι αντέχει: δρόμοι που δεν «πνίγονται» με κάθε μπόρα, ρέματα καθαρισμένα, σχέδιο για πλημμύρες και θερμικά κύματα μαζί.
«Δεν μπορείς να μιλάς για premium προορισμό, αν ο επισκέπτης δεν ξέρει αν θα φτάσει στο ξενοδοχείο ή θα κολλήσει σε πλημμυρισμένο δρόμο.»
Από την κακοκαιρία στην πολιτική: Η επόμενη μέρα για Βόρεια Ελλάδα
Το ερώτημα, μετά τον «Byron», είναι τι θα κάνουμε πριν έρθει ο επόμενος.
Τρεις άξονες φαίνονται πλέον αδιαπραγμάτευτοι:
1. Ειλικρινής απογραφή τρωτότητας
· Πόσα ρέματα της Κεντρικής Μακεδονίας είναι πραγματικά «ελεύθερα» και πόσα μπαζωμένα ή χτισμένα;
· Ποια χωριά της Πιερίας, της Ημαθίας, της Χαλκιδικής έχουν ελλείψεις σε εγκεκριμένα αντιπλημμυρικά και βασίζονται στην «καλή τύχη»;
· Ποιοι κόμβοι της Θεσσαλονίκης πλημμυρίζουν σχεδόν με καθεμιά δυνατή βροχή;
Χωρίς ειλικρινή χάρτη τρωτότητας, κάθε σχέδιο μένει ευχολόγιο.
2. Έργα για… το κλίμα του 2050, όχι του 1990
Οι μελέτες για την Ελλάδα είναι σαφείς: τα ακραία φαινόμενα έχουν ήδη ενταθεί και θα ενταθούν κι άλλο.
Άρα:
- τα έργα πρέπει να σχεδιάζονται με νέα δεδομένα ύψους βροχής,
- οι Δήμοι της Βόρειας Ελλάδας να ζητούν χρηματοδότηση με τεκμηρίωση κλιματικού ρίσκου,
- οι Περιφέρειες να βάλουν την έννοια της «κλιματικής ανθεκτικότητας» πάνω από την εκλογική λογική του «κόβω κορδέλες».
3. Σύνδεση Πολιτικής Προστασίας – Τουρισμού – Αυτοδιοίκησης
Η Βόρεια Ελλάδα που διεκδικεί ρόλο σε high-end τουρισμό, logistics, επενδύσεις δεν μπορεί να αντιμετωπίζει την κακοκαιρία σαν «δύσκολη μέρα και πάει, το ξεχάσαμε».
Χρειάζεται: κοινό πρωτόκολλο Δήμων–Περιφέρειας–Ξενοδόχων–ΕΟΤ για ακραία φαινόμενα, σοβαρή εκπαίδευση προσωπικού σε τουριστικές ζώνες (Πιερία–Χαλκιδική–Θεσσαλονίκη), συστηματική ενημέρωση πολιτών και επιχειρήσεων – όχι μόνο την ώρα που χτυπάει το 112.
Ο «Byron» ως πρόβα τζενεράλε
Η κακοκαιρία «Byron» θα περάσει. Θα αφήσει πίσω της πληγές, λογαριασμούς, φωτογραφίες και ένα ακόμη στατιστικό σημείο σε λίστες ακραίων φαινομένων.
Το ζήτημα είναι αν για τη Βόρεια Ελλάδα θα λειτουργήσει ως: άλλη μια “θεομηνία” που θα καταγραφεί σε ανακοινώσεις και social media, ή πρόβα γενεράλε για μια νέα αντίληψη: ότι η Κεντρική Μακεδονία – από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Πιερία και τη Χαλκιδική – δεν είναι μόνο κόμβος τουρισμού και ανάπτυξης, αλλά και μέτωπο πρώτης γραμμής στην κλιματική κρίση.
Εν κατακλείδι, ο ‘Byron’ δεν είναι απλώς μια κακοκαιρία με όνομα. Είναι το σημείωμα που μας αφήνει το κλίμα του μέλλοντος: ή θα προσαρμοστείς – και θα θωρακιστείς – ή θα βλέπεις τον κόκκινο συναγερμό να ανάβει όλο και συχνότερα πάνω από τη Βόρεια Ελλάδα.
Τι σημαίνει πρακτικά “κόκκινος συναγερμός” για Βόρεια Ελλάδα
1. 112 & οδηγίες παραμονής στο σπίτι
o Μήνυμα για αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων, υπόγειων χώρων, γεφυρών, ρεμάτων.
2. Κλείσιμο σχολείων / υπηρεσιών
o Προληπτικά μέτρα όπως στην Αττική, που μπορούν να προσομοιωθούν σε Θεσσαλονίκη/Χαλκιδική σε ακραίο σενάριο.
3. Πίεση σε δίκτυα ύδρευσης–αποχέτευσης
o Δοκιμή για αντοχή αντλιοστασίων, αγωγών, έργων ομβρίων.
4. Τουριστική διαχείριση κρίσης
o Hotels, camping, Airbnbs καλούνται να έχουν plan: ενημέρωση επισκεπτών, ασφαλείς χώροι, ασφαλής πρόσβαση/διαφυγή.
