Σε διαβούλευση θα τεθεί ο νέος κώδικας της αυτοδιοίκησης τον Ιανουάριο του 2026, όπως τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος, μιλώντας, σήμερα, στη γενική συνέλευση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας.
Ο υπουργός ανέφερε ειδικότερα ότι αυτή τη στιγμή γίνεται διαβούλευση μεταξύ του υπουργείου Εσωτερικών και των αυτοδικοικητικών αρχών, της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, προκειμένου -και με ορόσημο τη γενική συνέλευσης της 17ης Δεκεμβρίου της ΚΕΔΕ- να ολοκληρωθεί το κείμενο για να ετοιμαστούν οι τελικές προτάσεις, ώστε να γίνει δημόσια διαβούλευση τον Ιανουάριο του 2026 και μετά, με την τυπική νομοθετική διαδικασία, να πάει ο Κώδικας στη Βουλή των Ελλήνων για ψήφιση.
Ο υπουργός χαρακτήρισε πολύ δύσκολο το εγχείρημα της δημιουργίας του Κώδικα καθώς, όπως υπογράμμισε, το σύστημα της αυτοδιοίκησης είναι απέραντο. Ενδεικτικά ανέφερε ότι υπάρχουν διατάξεις 60 χρόνων που ισχύουν σήμερα και ως παράδειγμα έφερε την οικονομική διαχείριση που ορίζεται από βασιλικό διάταγμα του ’58 και του ’59. Παράλληλα, είπε ότι ο Κώδικας ρυθμίζει πλέον πολύ περισσότερα θέματα από εκείνα που περιείχε ο Κώδικας δήμων και κοινοτήτων του 2006, που δεν προέβλεπε τίποτα για την οικονομική διαχείριση των δήμων, ούτε για τις Περιφέρειες.
Χρηματοδοτήσεις και προσωπικό
Με αφορμή τα αιτήματα των δήμων για την αύξηση της χρηματοδότησης και την υποστήριξή τους με προσωπικό, ο υπουργός διευκρίνισε ότι ο Κώδικας δεν περιέχει την κάθετη νομοθεσία, όπως την πολεοδομική νομοθεσία, τις πολιτικές δημόσιας υγείας και την κοινωνική πολιτική, αλλά είναι το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης και αγγίζει πολλά κομμάτια. «Ποτέ κανένας Κώδικας δεν έφερε χρηματοδοτικά εργαλεία. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι παράλληλα κανάλια, που υπάρχουν και θεσπίζονται κατά καιρούς», είπε και πρόσθεσε: «Σε σχέση με το παρελθόν υπάρχουν πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία, γι’ αυτό επιμένω στην απορροφητικότητά τους από την πλευρά των δήμων. Είναι πολύ σημαντικό πράγμα η ολοκλήρωση, η ωρίμανση, η εκτέλεση, η παραλαβή έργων ώστε αμέσως να δημιουργείται χώρος για επόμενα έργα».
Από την άλλη πλευρά, ο κ. Λιβάνιος τόνισε ότι ο Κώδικας δεν περιέχει ζητήματα προσωπικού. Ειδικά στο θέμα του προσωπικού είπε ότι έχουν γίνει βήματα τα τελευταία χρόνια, καθώς εγκρίνεται το σύνολο των αιτημάτων για προσλήψεις στις ανταποδοτικές υπηρεσίες, ενώ λύθηκε το θέμα των αναπληρώσεων τους διορισμούς με την εντοπιότητα στους ορεινούς δήμους. Στο σημείο αυτό, γνωστοποίησε ότι στο πλαίσιο των προσλήψεων του ΑΣΕΠ, όποιος δηλώσει κάποια θέση, διοριστεί σε αυτήν και δεν πάει θα έχει μια ποινή και θα μένει τρία χρόνια εκτός πινάκων. Προς αυτήν την κατεύθυνση -της επιτάχυνσης των προσλήψεων, ανέφερε ότι θα βοηθήσει πολύ και το νέο πληροφοριακό σύστημα του ΑΣΕΠ, που θα είναι έτοιμο σε λίγες εβδομάδες, θα ξανασχεδιαστεί σχεδόν στο σύνολό του και θα έχει διαλειτουργικότητες.
Τα βασικά σημεία του Κώδικα
Για τα βασικά σημεία του Κώδικα αυτοδιοίκησης, ο κ. Λιβάνιος επισήμανε ότι το πρώτο αφορά τα οργανωτικά ζητήματα, από τις κατηγοριοποιήσεις των δήμων ώς τον τρόπο εκλογής των δημοτικών και περιφερειαρχών αρχών που έχει καινοτομίες, όπως το σύστημα εκλογής σε έναν γύρο και η ηλεκτρονική ψηφοφορία.
Το δεύτερο βασικό σημείο σχετίζεται με τη διακυβέρνηση και τα νομικά πρόσωπα, για τα οποία υπάρχουν πολλές κατηγορίες. Στο θέμα αυτό, ο υπουργός ζήτησε τις προτάσεις των δημάρχων, ενώ σημείωσε ότι υπάρχει και ένα κομμάτι υπό επεξεργασία για την καταστατική θέση των αιρετών.
Το τρίτο βασικό ζήτημα ξεκινάει με την καταγραφή των αρμοδιοτήτων. Ο κ. Λιβάνιος σχολίασε ότι δεν υπήρχαν ποτέ μαζεμένες οι αρμοδιότητες των δήμων και των περιφερειών, έγινε η καταγραφή για πρώτη φορά σε ένα ενιαίο κείμενο, ενώ θεσπίζεται μόνιμος μηχανισμός και ανταλλαγής αρμοδιοτήτων μεταξύ διαφόρων επιπέδων της κρατικής διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, με προϋπόθεση, όταν μεταφέρεται μια αρμοδιότητα να μεταφέρονται και οι πόροι, το προσωπικό και οι υποδομές.
Το τέταρτο κομμάτι του Κώδικα αφορά την οικονομική διαχείριση και προσπαθεί να “ συμμαζέψει” πάρα πολλές διατάξεις που υπάρχουν και έχουν αλλάξει, είτε αφορούν την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών είτε την αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας προς όφελος των δημοτών. Παράλληλα, ο υπουργός σημείωσε ότι η λογική των τοπικών συμβουλίων νέων θα αντικατασταθεί από έναν μηχανισμό νεολαίας με καθολική ψηφοφορία που θα μεταφέρει στο δημοτικό συμβούλιο τον σφυγμό της νεολαίας για μια σειρά θεμάτων.
Το πέμπτο τμήμα του Κώδικα αφορά σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα των ΟΤΑ και, όπως είπε ο υπουργός, «φεύγουμε από την αποκεντρωμένη διοίκηση και πάμε στο μοντέλο της αυτοτελούς υπηρεσίας εποπτείας που είναι θεσμοθετημένη είναι από το 2010 αλλά δεκαπέντε χρόνια δεν έχει εφαρμοστεί». Ο ίδιος ανακοίνωσε ότι «καλώς εχόντων των πραγμάτων, στις αρχές του 2026 θα προκηρυχθούν οι θέσεις των 7 εποπτών» και πρόσθεσε:
«Επιλεγμένος μέσω ΑΣΕΠ θα είναι ο γενικός επόπτης νομιμότητας και ο μηχανισμός υποδοχής καταγγελιών θα μιλάει με τους άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς: Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Γενικό λογιστήριο του κράτους, Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων, για έναν συντονισμό των ελέγχων, για να μην ελέγχουν οι διαφορετικές υπηρεσίες το ίδιο πράγμα».
Επιπλέον, σημείωσε ότι απαλλαγή από την αυτόφωρη διαδικασία θα έχει όχι μόνο ο δήμαρχος αλλά και οι αντιδήμαρχοι και οι αντιπεριφερειάρχες, που ασκούν καθήκοντα δημάρχου και περιφερειάρχη, ενώ υποθέσεις που αφορούν τα ανώτατα αιρετά μέλη της αυτοδιοίκησης θα εκδικάζονται άμεσα, χωρίς αναβολές.
Απαντώντας, άλλωστε, σε ερώτηση του δημάρχου Θεσσαλονίκης Στέλιου Αγγελούδη, ο κ. Λιβάνιος γνωστοποίησε ότι στις αρχές του 2026 θα προσληφθούν οι νέοι δημοτικοί αστυνομικοί.
