Έρχονται «τσουνάμι» γρίπης, εκρηκτικό «κοκτέιλ» με τον κορονοϊό, ακραία καιρικά φαινόμενα, περιμένουμε σεισμό άνω των 6 Ρίχτερ, νέα οικονομική κρίση, θα μείνουμε χωρίς φάρμακα, θα παγώσουμε τον χειμώνα, πυρηνική καταστροφή, τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος κοκ. Είναι μερικοί μόνο από τους τίτλους που βλέπει κανείς στα ΜΜΕ, τίτλοι που κυριαρχούν και στα κοινωνικά δίκτυα. Και αν η εξήγηση για την προτίμηση που δείχνουν τα μέσα ενημέρωσης στις αρνητικές ειδήσεις είναι απλή -πολλά τα… κλικ (Άρη), οι καλές ειδήσεις δεν είναι ειδήσεις κοκ- το ερώτημα για τη λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών παραμένει.
Η κουλτούρα του φόβου δεν είναι πρωτόγνωρη. Τον 21ο αιώνα όμως είναι παράταιρη. Με τόση (επιστημονική) γνώση, με τόση πληροφόρηση, με τόσα μέσα στη διάθεση κρατών και πολιτών είναι πραγματικά αδιανόητο να αντιμετωπίζουν κάποιοι τους κεραυνούς σαν οργή του Θεού και ό,τι κακό συμβαίνει ως σημάδι για τα ύστερα του κόσμου. Γιατί η τρομολαγνεία έχει ένα υπόστρωμα σκοταδισμού, ο οποίος προφανώς έχει επιβιώσει σε διάφορες μορφές (λαϊκισμός, αυταρχισμός κοκ) και στη σύγχρονη εποχή. Αλλά ας μην κάνουμε και εμείς το λάθος να αφορίσουμε ό,τι δεν μας «αρέσει». Ας το ψάξουμε λίγο.
Η κουλτούρα του φόβου είναι διαδεδομένη γιατί η απειλή είναι πραγματική (ως ενδεχόμενο, ως πιθανότητα έστω). Ζούμε σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Και τα θέματα που συνθέτουν την επικαιρότητα γύρω μας πράγματι προκαλούν ανασφάλεια (πανδημία, πόλεμος, φυσικές καταστροφές). Επίσης, το «κακό» έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Σου δίνει άλλοθι, αν είσαι ειδικός σε έναν τομέα ή δημοσιογράφος, ότι κάνεις τη δουλειά σου (προειδοποιείς). Αν επιβεβαιωθείς, εύκολα λες «σας το είχα πει», αν διαψευστείς κανείς δεν θα σου ζητήσει τον λόγο. Έχει δηλαδή εξασφαλισμένους «πελάτες» και μηδενικό ρίσκο για τον «παραγωγό» και τον «έμπορο».
Αλλά ο φόβος δεν είναι λύση για να αντιμετωπίσει κανείς απειλές και επικινδυνότητες. Αντίθετα, προκαλεί εθισμό, καλλιεργεί παθητικότητα και μοιρολατρία, σε εξοικειώνει με λύσεις-ημίμετρα. Λύσεις πολλές φορές αναποτελεσματικές και επικίνδυνες. Δημιουργείται έτσι ένας δευτερογενής κίνδυνος, ίσως πιο «θανατηφόρος» από τον αρχικό. Το παράδειγμα του βοσκού με τον λύκο είναι χαρακτηριστικό.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL
