Η δράση του τουρκικού προξενείου στη Ροδόπη στις εκλογές της 21ης Μαΐου και η παρέμβαση υπέρ του υποψηφίου του ΣΥΡΙΖΑ Οζγκιούρ Φερχάτ δεν είναι οι μοναδικές, καθώς έχουν καταγραφεί και άλλα… περίεργα περιστατικά τα τελευταία εκατό χρόνια.
Ρεπορτάζ: Μίλτος Σακελλάρης
Το τουρκικό προξενείο διαχρονικά έχει ανεπτυγμένη δραστηριότητα στην περιοχή με πολλές και διαφορετικές δράσεις, οι οποίες κατέληξαν στο τελευταίο προεκλογικό μήνυμα στη Ροδόπη: «Τούρκος ψηφίζει Τούρκο». Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Η ίδρυση και οι παρεμβάσεις
Το Γενικό Προξενείο της Τουρκίας στην Κομοτηνή ιδρύθηκε το 1923, αρχικά ως προξενικό γραφείο. Σε προξενείο αναβαθμίστηκε το 1930 και το 1950 σε Γενικό Προξενείο, σε αντιστοιχία δημιουργίας του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη. Εκείνο το έτος δόθηκε στη χώρα μας το αμοιβαίο δικαίωμα να ιδρύσει Προξενείο, όμως η Ελλάδα επέλεξε την Αδριανούπολη, όπου είναι αμφίβολο αν ζούσαν κάποιες δεκάδες Έλληνες, αντί για την Ίμβρο, όπως είχαν ζητήσει οι Έλληνες κάτοικοι του νησιού των Θρακικών Σποράδων. Αυτό, φυσικά, ήταν ένα λάθος που το πλήρωσαν ακριβά οι κάτοικοι της Ίμβρου και της Τενέδου, καθώς σημειώθηκε ο αφελληνισμός τους από την Τουρκία.
Είναι χαρακτηριστικό πως από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 το τουρκικό προξενείο έδειξε ποιες θα είναι οι δράσεις του. Αρχικά διαμαρτυρήθηκε για τη δράση των «Παλαιομουσουλμάνων» στην (ελληνική) Θράκη. Οι «Παλαιομουσουλμάνοι» ήταν αντικαθεστωτικοί κεμαλικοί φυγάδες από την Τουρκία. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης και τη Συνθήκη Ανταλλαγής Πληθυσμών, Τούρκοι και Κιρκάσιοι αντικαθεστωτικοί με ηγέτη τον τελευταίο θρησκευτικό αρχηγό (seyhulislam) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μουσταφά Σαμπρί είχαν εγκατασταθεί στη Θράκη. Συνολικά 13 επώνυμα αντικεμαλικά στελέχη, τα οποία είχαν εγκατασταθεί στην Ελλάδα μετά το 1923, απελάθηκαν με απόφαση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο λόγος; Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης.
Παράλληλα, η Τουρκία από το 1926-1927 είχε ζητήσει την απέλαση των «Παλαιομουσουλμάνων», πολλοί από τους οποίους είχαν πολεμήσει στο πλευρό των Ελλήνων στη Μικρά Ασία.
Η βόμβα από τον κλητήρα και η χορήγηση οικονομικής βοήθειας
Ακόμη μία ανθελληνική δράση του τουρκικού προξενείου καταγράφηκε το 1948 στην εκλογή Μουφτήδων Ξάνθης και Κομοτηνής, ενώ έναν χρόνο αργότερα οι ελληνικές Αρχές επέτρεψαν στους υπαλλήλους του προξενείου να περιοδεύσουν στους ορεινούς οικισμούς των Πομάκων για να χορηγήσουν οικονομική βοήθεια! Παράλληλα, τότε ο Τούρκος πρόξενος στην Κομοτηνή βρήκε την ευκαιρία να επέμβει και να αναμειχθεί στη λειτουργία των μεινοτικών σχολείων, όπως στον Άρατο Ροδόπης. Σε υπόμνημά της η Ένωση Μουσουλμάνων Ελλάδος είχε αναδείξει εκείνη την περίοδο τον ρόλο του προξενείου και των καθοδηγούμενων από αυτό «νεωτεριστών δασκάλων», θέτοντας ανοιχτά την «ανάμειξιν του Τούρκου προξένου εις το ζήτημα της αλλαγής των ημερών αργίας παρά τα αντίθετα αισθήματα του λαού (Κομοτηνή 29 Αυγούστου 1955)».
Άλλο ένα περίεργο περιστατικό ήταν η τοποθέτηση βόμβας στον κήπο του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη έξω από το τότε φερόμενο ως σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ. Μια βόμβα που τοποθετήθηκε από τον… ίδιο τον κλητήρα του προξενείου Hasan Ucar τη νύχτα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955. Σύμφωνα με την επίσημη παραδοχή, του την έδωσε ο Oktay Engin, φοιτητής της Νομικής στη Θεσσαλονίκη που επίσης ομολόγησε την πράξη του. Ο συγκεκριμένος είχε λάβει υποστήριξη από τον Osman Ustunder από το τουρκικό προξενείο Κομοτηνής ως υποψήφιος βουλευτής το 1952. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση.
Επιπρόσθετα, δεν είναι λίγες οι φορές που το τουρκικό προξενείο παρεμβαίνει και στην προσωπική ζωή των Ελλήνων μουσουλμάνων. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί μια «μαύρη λίστα» που περιλαμβάνει ανεπιθύμητους μουσουλμάνους, στους οποίους δεν επιτρέπεται η είσοδος στην Τουρκία.
Οι πρώτοι μειονοτικοί συνδυασμοί
Το μακρινό 1989 ήταν η πρώτη χρονιά που κατέβηκαν ανεξάρτητοι μειονοτικοί συνδυασμοί στη Θράκη, με τους πολιτικούς αρχηγούς να επικρίνουν τότε την τουρκική παρέμβαση στις ελληνικές εκλογές. «Θεωρώ απαράδεκτη την επέμβαση της Τουρκίας στα εσωτερικά της χώρας μας», είχε πει ο Ανδρέας Παπανδρέου, ενώ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τόνισε μεταξύ άλλων: «…Επιτόπου την όλη επιχείρηση καθοδηγεί ο Τούρκος πρόξενος της Κομοτηνής. Εφθάσαμε στο σημείο να δημιουργείται σε ελληνικό χώρο από Τούρκους διπλωματικούς εκπροσώπους κλίμα φοβίας και απειλών…».
Ακόμη και σήμερα το προξενείο στην Κομοτηνή συνεχίζει να δίνει γραμμή, η οποία διοχετεύεται μέσα από τη «Συμβουλευτική Επιτροπή» της μειονότητας. Για παράδειγμα, στις ευρωεκλογές του 2009 δόθηκε γραμμή για λευκό.
Η Άγκυρα μέσω του προξενείου στην Κομοτηνή προσπαθεί να παρέμβει και στην οικονομική ζωή της Θράκης. Ενδεικτική είναι η ίδρυση στην Κομοτηνή υποκαταστήματος της, κρατικών τουρκικών συμφερόντων, τράπεζας Ziraat Bankasi. Σημειώνεται πως το προξενείο Κομοτηνής απασχολεί τουλάχιστον 20 υπαλλήλους, έχει ετήσιο προϋπολογισμό 15-20 εκατομμύρια ευρώ και 3.500 έμμισθους συνεργάτες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL
