Η τέχνη των γκράφιτι στη Θεσσαλονίκη μέσα από τα «χέρια» του Apset – Μια συνέντευξη με τον καλλιτέχνη που ομορφαίνει την πόλη με τα έργα του

Η λέξη Graffiti, εμφανίστηκε ως όρος στα μέσα του 19ου αιώνα και προέρχεται από την ιταλική λέξη graffiato, όπου σημαίνει γρατζουνισμένος. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από αρχαιολόγους, παρατηρώντας τις πρώτες σπηλαιογραφίες αλλά και τις μετέπειτα τοιχογραφίες της κλασικής αρχαιότητας. Κάποιοι θεωρούν πως το γκράφιτι είναι μια αντίδραση στο κατεστημένο, κάποιοι το θεωρούν αλητεία ενώ άλλοι το ονομάζουν τρόπο έκφρασης. Η αρχή αυτού του κινήματος στην Ελλάδα έγινε περίπου το 1986 αρχικά με πολύχρωμα σχέδια και μηνύματα πάνω σε βαγόνια. Σήμερα, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό τα γκράφιτι έχουν αναγνωριστεί από πολλούς ως μια μορφή τέχνης και μια νότα στην πόλη.

Ένας από τους γκραφιτάδες της Θεσσαλονίκης που έδωσαν χρώμα σε γκρι γειτονιές της πόλης είναι ο Apset. Ο γνωστός καλλιτέχνης μίλησε στην Karfitsa και τόνισε ότι το γράφιτι «δεν το βλέπω προσωπικά σαν επανάσταση, το βλέπω απλά σαν τρόπο έκφρασης».

1. Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με το γκράφιτι;

Ξεκίνησα το 1998 με μια παρέα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στην πορεία γίναμε crew. Κάποιοι με το πέρασμα των χρόνων συνέχισαν να ασχολούνται με τα γκράφιτι, κάποιοι άλλοι ασχολήθηκαν με το ραπ. Ήμασταν μια παρέα επηρεασμένη από την hip hop κουλτούρα. Ξεκίνησε σαν γκράφιτι- αλητεία και στην αρχή γράφαμε τα ονόματα μας σε τοίχους. Με την πορεία και καθώς εγώ διοργάνωνα κάποια φεστιβάλ όπως το street art festival βοήθησαν στην εξοικείωση του κόσμου με αυτή την τέχνη αλλά και στην προσωπική μου βελτίωση.

2. Υπήρχε αντίδραση από το περιβάλλον σου; (οικογενειακό-φιλικό)

Τότε, όταν πρωτοξεκινήσαμε ήμασταν δακτυλοδεικτούμενοι. Ήμασταν μια παρέα που βάφαμε και αράζαμε στις πλατείες. Οι γονείς μου στην αρχή δεν καταλάβαιναν τι έκανα ακριβώς. Στην πορεία άρχισαν να νιώθουν τι κάνω. Ακόμα και σήμερα μπορεί να με περάσουν για μπογιατζή όταν με βλέπουν να κάνω την δουλειά μου. Σιγά σιγά ο κόσμος άρχισε να εκπαιδεύεται σε αυτή την τέχνη. Δεν αγκαλιάζεται κατευθείαν. Παίρνει χρόνο για να καταλάβεις το γκράφιτι, την ταγκιά και ποιο είναι το νόημα τους. Δεν το βλέπω προσωπικά σαν επανάσταση, το βλέπω απλά σαν τρόπο έκφρασης.

3. Μπορείς να βιοποριστείς από αυτό στην Ελλάδα;

Δεν είναι εύκολο. Ειδικά στην Ελλάδα. Βοηθάνε πάρα πολύ τα social media, μπορείς να έχεις μια βάση και το έργο σου να διαδίδεται σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Παλαιότερα, εκτυπώναμε από ένα περιοδικό μια φωτογραφία και προσπαθούσαμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο.

4. Ένα πολύ μεγάλο γκράφιτι, πόσες μέρες δουλειάς μπορεί να απαιτεί;

Μπορεί να χρειαστούν και δέκα μέρες. Όταν ζωγράφισα ένα κτήριο 50 μέτρων στον Πειραιά, στο ρολόι, χρειάστηκαν σίγουρα δέκα μέρες, πολλή δουλειά και τεχνικά εργαλεία (όπως γερανός).

5. Από εκεί που ήταν μια τέχνη για εσένα που έκανες παράνομα πως κατέληξε να είναι κάτι για το οποίο καλείσαι να ζωγραφίσεις σε ένα κτήριο;

Δεν έγινε από την μία στιγμή στην άλλη. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος και συχνή τριβή με τον κόσμο ώστε να εξοικειωθεί με αυτή την τέχνη. Παράλληλα εγώ τελείωσα γραφιστική, όπου με βοήθησε αρκετά στο να εξελίξω την δουλειά μου με καλύτερες τεχνικές και έτσι να έχω πιο άρτια αποτελέσματα. Ξεκίνησα με υπογραφές, συνέχισα με γκράφιτι και μετά ασχολήθηκα με φιγούρες. Έκανα τρισδιάστατα γκράφιτι, πιο ρεαλιστικά και πορτρέτα. Αυτή είναι μία εξέλιξη της δουλειάς μου. Ακόμα άρχισε να γίνεται γνωστό και το my space, το οποίο βοήθησε αρκετά στην διάδοση της δουλειάς μου και στην πορεία εμφανίστηκαν το facebook, το instagram, τα οποία με βοήθησαν να έχω τριβή με άλλους καλλιτέχνες και διάφορες συνεργασίες. Ακόμα και από το εξωτερικό. Όταν το ίντερνετ ανέβηκε, αυτό βοήθησε να δεις και τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο και επίσης να έχεις πιο έντονα ερεθίσματα.

6. Υπάρχει ένα γκράφιτι που έχεις κάνει στην Θεσσαλονίκη και σου αρέσει πολύ ως δουλειά και αποτέλεσμα; Το δικό σου αγαπημένο- και ποια είναι η ιστορία του;

Δεν μπορώ να πω ότι έχω κάποιο αγαπημένο διότι όλα έχουν μια ιστορία από πίσω τους. Ιδιαίτερα πρότζεκτ θεωρώ ωστόσο, εκείνο στην Κορομηλά με την ActionAid. Έχει ενδιαφέρον ο τρόπος που έγινε, γιατί ήταν περίπου είκοσι νέοι, οι οποίοι βοήθησαν εθελοντικά. Ήταν ένα συνεργατικό έργο που όλοι μαζί αποφασίσαμε τι θα κάνουμε, τον τρόπο που θα το κάνουμε και άρα βοήθησαν όλοι στην ολοκλήρωση του. Το θέμα ήταν covid, mental health και νεολαία. Στην Γιαννιτσών, επίσης μου αρέσει αρκετά γιατί έχει να κάνει με το no sexism και θεωρώ πως πήρε ένα χρώμα και μία γεύση η γειτονιά που δεν είχε. Ακόμα και στο ΑΧΕΠΑ έχει ενδιαφέρον γιατί το θέμα είναι η δωρεά οργάνων. Γενικά τα θέματα ποικίλλουν και επηρεάζονται κάποιες φορές και από την επικαιρότητα. Ωστόσο κάποια θέματα, όπως ο ρατσιμσός και η ομοφοβία θα είναι επίκαιρα πάντα. Και αυτό στην Μελενίκου ήταν συνεργατική δουλειά με έναν χρόνια γκραφιτά, τατουατζή τώρα και η δουλειά έγινε μέσω biennale. Το θέμα ήταν η συμβίωση: πολιτισμική, θρησκευτική φυλετική συμβίωση. Για αυτό τον λόγο είναι το κεφάλι λάμπα και γύρω γύρω διάφορες θρησκείες.

7. Έχεις κάνει γκράφιτι στο εξωτερικό; Και αν ναι, πως είναι τα πράγματα εκεί σχετικά με αυτή την τέχνη;

Ήμουν πριν έναν μήνα στο Λονδίνο, γνώρισα έναν καλλιτέχνη μέσω social media και επικοινωνήσαμε για την δουλειά που θα κάναμε εκεί. Μας ενώνει ένα κοινό community και ακριβώς για αυτόν τον λόγο η συνεργασία μας ακόμα και ως δύο άγνωστοι ήταν πολύ αρμονική. Ακόμα και στην Ελλάδα έχουμε φιλοξενήσει ανθρώπους του εξωτερικού για να κάνουμε ομαδικά μια δουλειά , απλά αυτό απαιτεί να μην έχεις εγωισμό.

8. Ποια είναι η διαδικασία για να κάνεις ένα γκράφιτι; Παίρνεις έγκριση από κάπου;

Ναι. Παίρνεις αρχικά έγκριση από τον τοίχο. Αν αυτός ο τοίχος είναι πολυκατοικία, παίρνεις έγκριση από τον διαχειριστή και όλους τους ενοίκους. Πρέπει να συμφωνήσουν όλοι. Αν είναι του Δήμου, θέλει άδεια από τον φορέα, τα κατάλληλα χαρτιά και μετά να καταλήξεις στο θέμα.

9. Πως νιώθεις για αυτή την τέχνη; Τι σημαίνει για εσένα;

Επειδή το κάνω πολλά χρόνια είναι μονόδρομος για εμένα. Είναι κομμάτι της ζωής μου. Είτε δεν είμαι καλά είτε είμαι, το γράφιτι είναι ο τρόπος μου να μιλήσω, να επικοινωνήσω και να εκφραστώ. Θα μπορούσα να πω ότι είναι η ψυχοθεραπεία μου Ερεθίσματα υπάρχουν παντού.

10. Τι θα έλεγες σε κάποιον που ξεκινάει τώρα;

Δώσε χρόνο. Ασχολήσου. Σήμερα που είμαστε στην γενιά της εικόνας και της πληροφορίας όλα φεύγουν πιο επιφανειακά. Προσπάθησε αρκετά για αυτό. Όλο αυτό θέλει να του δώσεις για να σου δώσει. Χρειάζεται εμπειρία. Κάνε αυτό που σου αρέσει και μην τα παρατήσεις με την πρώτη ξενέρα.