Για τις σκοτεινές πλευρές της γονεϊκότητας που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στην παιδοκτονία μιλάει ο ψυχολόγος Παναγιώτης Πλουμίδης σε συνέντευξη του στην Karfitsa. Με αφορμή την υπόθεση με την φερόμενη παιδοκτονία που απασχολεί και συγκλονίζει την ελληνική κοινωνία ο ψυχολόγος συνθέτει την παθοψυχολογία ενός παιδοκτόνου και μιλάει για τα red flags που συνήθως δεν μπορούμε να εντοπίσουμε έγκαιρα.
Ποιο είναι το προφίλ ενός δράστης μιας παιδοκτονίας;
Γενικά οι δολοφονίες διαχωρίζονται στις «εν βρασμώ» και στις «προμελετημένες». Σίγουρα προκύπτει μέσα από το πλαίσιο που οδηγεί το άτομο να κάνει αυτή την πράξη. Όσον αφορά όμως την παιδοκτονία σίγουρα υπάρχει κάποια οργανωμένη πάθηση με πολλές συσχετίσεις.
Όσον αφορά τις περιπτώσεις που εντοπίζεται ψυχοπαθολογία που μπορεί να οδηγήσει σε κάτι τέτοιο είναι πολλές. Αν και σε μια εν βρασμώ δολοφονία ίσως να μην έχουμε μια ενεργή ψυχοπαθολογία, σε ένα οργανωμένο έγκλημα βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο. Εκεί συναντάμε μια ψυχοπαθολογία διαφόρων τύπων που μπορεί να είναι όπως η σχιζοφρένεια, η οποία μαζί με μια άλλη ψυχωσική συνδρομή και με εντέλουσες ψευδαισθήσεις, που μπορεί να έχουν την μορφή «φωνών», υποβάλλουν κάποιους ανθρώπους στο έγκλημα με σκοπό την αυτοπροστασία ή την κάθαρση, στο πλαίσιο ενός τρομακτικού και απειλητικού ψυχικού σύμπαντος.
Παράλληλα έχουμε και την περίπτωση των serial killer που είναι ψυχοπαθείς ή κοινωνιοπαθείς, ή και τα δυο μαζί. Αυτοί κυρίως με έναν καταναγκαστικό τρόπο βασισμένο σε κάποιο ψυχικό τραύμα που φέρουν οργανώνουν μια έννοια εκδίκησης με έναν τρόπο που έχει μια αλληλουχία ψυχαναγκαστική θα λέγαμε. Σε αυτή την περίπτωση μάλιστα υπάρχει έντονος ο ναρκισσισμός.
Το Σύνδρομο Μινχάουζεν που έχει ακουστεί έντονα το τελευταίο διάστημα;
Το σύνδρομο αυτό δεν έχει σκοπό την δολοφονία κάποιου, αλλά την πρόκληση ή επινόηση ασθένειας για τον εαυτό του ή το σύνδρομο που είναι δια αντιπροσώπου δηλαδή όταν το προκαλεί σε άλλο άτομο. Στόχος είναι να αποσπάσει την προσοχή ή την συμπόνια. Οι τακτικές όμως που μπορεί να επιλέξει να το πραγματοποιήσει ενδεχομένως να προκαλέσουν τον θάνατο, παρότι δεν είναι αυτός ο σκοπός του.
Πάντως μπορεί να ακούστηκε πρόσφατα αυτό το σύνδρομο και να παρουσιάζεται ως κάτι σπάνιο, όμως κάθε άλλο παρά σπάνιο είναι. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα, ακόμη και μια μητέρα που μπορεί να έχει το παιδί της αγκαλιά και να επαιτεί και για να προκαλέσει λύπη στους περαστικούς ώστε να της αφήσουν κάποιο ποσό τσιμπάει το παιδί της ή το αφήνει αρκετή ώρα χωρίς νερό ή τροφή για να κλαίει πιο έντονα είναι ένα περιστατικό Μινχάουζεν δια αντοπροσώπου.
Υπάρχουν red flags «σημάδια» που υποδεικνύουν μια επικίνδυνη συμπεριφορά που σε υποβόσκουσα μορφή κρύβουν μια σοβαρή ψυχοπάθεια;
Κάνουμε ένα λάθος συνήθως όταν μιλάμε για αυτά τα red flags. Στην πραγματικότητα συνήθως όταν τα βλέπουμε δεν μπορούμε να τα εντοπίσουμε, όμως όταν γίνει κάποιο περιστατικό τα ανασύρουμε και τα συνδέουμε αποκαλώντας τα ως «σημάδια». Δηλαδή τα ερμηνεύουμε σε μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση και όχι πριν συμβεί.
Αυτό γίνεται καθώς ο μέσος άνθρωπος δεν σκέφτεται πάντα το χειρότερο. Ειδικά σε περιπτώσεις παιδοκτονίας ένας άνθρωπος δεν μπορεί να φανταστεί ότι μια αρνητική συμπεριφορά ενός γονέα προς το παιδί του, είναι ικανή να κρύβει μια κακοποιητική συμπεριφορά που θα φτάσει σε τέτοιο τραγικό σημείο.
Ίσως μόνο ένας οικείος άνθρωπος θα μπορούσε να υποπτευθεί, εάν και εφόσον βλέπει τέτοιες συμπεριφορές συχνά, και όχι μεμονωμένα.
Πώς γίνεται όμως ένας γονέας να μην διακατέχεται από αγάπη για το παιδί του και να φτάνει σε σημείο να προκαλέσει κακό στο παιδί του; Τι συμβαίνει στην ψυχοσύνθεση του;
Δυστυχώς είναι δυνατόν ένας γονέας να μην νιώθει αγάπη για το παιδί του, όσο παράλογο και αν ακούγεται. Σε έναν άνθρωπο όταν λείπει τελείως το συναίσθημα τείνει προς έναν ψυχισμό πρωτόγονο.
Αυτό που κρατάει έναν άνθρωπο σε μια ισορροπία είναι το συναίσθημα, το αίσθημα της ενοχής και η σχέση του με τον νόμο, δηλαδή τα κοινωνικά όρια. Όταν αυτά τα τρία σε μια προσωπικότητα λείπουν και μάλιστα είναι αντιστρόφως ανάλογα τότε μπορούμε να περιμένουν τα πάντα από έναν τέτοιο άνθρωπο.
Το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα βλέπουμε την καταδίκη του όχλου. Από που πηγάζει αυτό;
Αρχικά τέτοια φαινόμενα μόνο ντροπή και λύπη προκαλούν. Αν και δεν βρισκόμαστε στον μεσαίωνα θεωρώ ότι μάλλον δεν έχει φύγει ποτέ από μέσα μας. Όλο αυτό το αίσθημα της εκδίκησης που βλέπουμε όταν γίνεται κάποιο έγκλημα ή όταν ακόμη δεν έχει αποφανθεί η δικαιοσύνη προφανώς βγαίνει από αγανάκτηση, όμως κρύβει και άλλα πράγματα. Όταν φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε ότι εμείς είμαστε οι τιμωροί που θα επιβάλουμε την τάξη, μέσα από λιντσαρίσματα και κατάρες, δείχνει ότι υπάρχει ανάγκη του κοινού να εκφράσει την οργή που βρίσκεται μέσα του για προσωπικά θέματα του και απλά προσπαθεί να βρει ένα αίτιο να ξεσπάσει.
Η κοινωνία είναι έτοιμη να βγάλει εκδικητικά και πρωτόγονα ένστικτα. Θεωρώ ότι είναι μια περίοδος μετά τα lockdown που στην κοινωνία μας συμβαίνουν αλλεπάλληλα τραγικά περιστατικά. Πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, ακρίβεια, εγκλεισμός, δολοφονίες. Ο κόσμος έμεινε αρκετό καιρό έγκλειστος λόγω της καραντίνας, κάτι μας έκανε να χάσουμε την λειτουργικότητα μας, με αποτέλεσμα μια από τις συνέπειες είναι να αυξηθεί η επιθετικότητα.
Έτσι οποιαδήποτε κοινωνικά περιστατικό που εγείρει θυμό, λύπη, στεναχώρια κάποιοι το χρησιμοποιούμουν ως μέσο για να εκτονωθούν και προφανώς δεν είναι ο σωστός τρόπος.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ KARFITSA
