της Λίνας Λιάκου*
Οι μακροχρόνιες πιέσεις που αντιμετωπίζει η πόλη τις τελευταίες δεκαετίες, σε συνδυασμό με την πρωτόγνωρη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα οικονομική και κοινωνική κρίση της χώρας, επιβάλλει τη συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης  στρατηγικής για την πόλη με αναπτυξιακό χαρακτήρα που θα είναι μακροπρόθεσμη και θα βασίζεται στις αρχές της κοινωνικής συνοχής, της περιβαλλοντικής προστασίας, της πολυ-επίπεδης συνεργασίας και της οικονομικής ανάπτυξης, με βασικό στόχο: την εξασφάλιση της ευημερίας της πόλης και των πολιτών της. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ένα νέο παράδειγμα αστικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης ανάλογη με αυτή άλλων πόλεων διεθνώς και αφού έκλεισε διαχειριστικά με απόλυτη επιτυχία και υψηλά ποσοστά απορρόφησης ένα πολυτομεακό πρόγραμμα ύψους 70 εκατ. ευρώ στο ΕΣΠΑ 2007-2014 μέσα από το οποίο υλοποιήθηκαν σημαντικές παρεμβάσεις κλίμακας για την πόλη, εργάζεται συστηματικά για την αύξηση των δυνητικών πόρων με τη σύνδεση του ΕΣΠΑ 2014-2020 με πόρους άλλων χρηματοδοτικών μηχανισμών της Ε.Ε., όπως είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Είναι όμως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) μία τράπεζα όπως όλες οι άλλες; Τι σημαίνει η συνεργασία του Δήμου με την ΕΤΕπ; Τι αντίκτυπο θα έχει μια τέτοια συνεργασία για τον πολίτη της Θεσσαλονίκης;
Αυτές είναι μόνο κάποιες από τις ερωτήσεις που λογικά έρχονται στο μυαλό του καθενός ακούγοντας την πρόταση του Δήμου Θεσσαλονίκης για τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Θα προσπαθήσουμε παρακάτω να δώσουμε κάποιες απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν, θεωρώντας ότι το συγκεκριμένο θέμα είναι εξαιρετικής σημασίας για την πόλη και είναι απαραίτητη η πλήρης ενημέρωση των πολιτών για τις ευκαιρίες και δυνατότητες που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί ο Δήμος Θεσσαλονίκης.

Τι είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων;

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων υπήρξε επί δεκαετίες ο αποκλειστικός οικονομικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστηρίζοντας κυρίως προγράμματα οικονομικής συνεργασίας και χρηματοδότησης εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων. Από το 2008 η ΕΤΕπ έχει χορηγήσει στην Ελλάδα πάνω από 12 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείων και εγγυήσεων στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Τι σημαίνει ένας δανεισμός από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για το Δήμο;
Στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκηση η ΕΤΕπ έχει επιλέξει τη συνεργασία της σε 2 επίπεδα: Με απευθείας συνεργασία με Δήμους μεγάλων πόλεων της χώρας (έως ήμερα με τους Δήμους Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου)  και μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων για την υπόλοιπη Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση.
Σε ό,τι αφορά στις απευθείας συνεργασίες οι δανειοδοτικές πιστώσεις της ΕΤΕπ αφορούν αποκλειστικά έργα υποδομών και συνεργούν στη διασφάλιση αλλά και στην επαύξηση των πόρων του ΕΣΠΑ. Με τον τρόπο αυτό μια δανειακή στήριξη της ΕΤΕπ λειτουργεί ως εγγυητής αλλά κυρίως ως πολλαπλασιαστής για την προσέλκυση πρόσθετων από τις συνήθεις αναμενόμενες δημόσιες χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Τι έργα θα υλοποιηθούν μέσω της δανειακής σύμβασης με την ΕΤΕπ;

Κύρια παράμετρος για την επιλεξιμότητα και δανειοδοτική  χρηματοδότηση έργων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την πλευρά της ΕΤΕπ, είναι τα προτεινόμενα έργα να μην αφορούν σε αποσπασματικές τεχνικές παρεμβάσεις αλλά να αποτελούν τμήμα ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού.
Προς αυτήν την κατεύθυνση ο Δήμος Θεσσαλονίκης μέσα από διαβουλεύσεις με τους φορείς της πόλης και σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο Αναπτυξιακό Σχέδιο «Θεσσαλονίκη 2030» για την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων για την πόλη χρηματοδοτικών πηγών με στόχο:

1. Τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη
2. Την ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας
3. Την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και ένταξης
4. Τη στροφή της πόλης προς τη θάλασσα
5. Την αναζωογόνηση των συνοικιών της πόλης και της συμμετοχής του πολίτη
6. Την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης, του σύγχρονου πολιτισμού και της τουριστικής εικόνας της πόλης
7. Τη δημιουργία ενός σύγχρονου επιτελικού ρόλου για το Δήμο

Στο παραπάνω πλαίσιο η πρόταση συνεργασίας της ΕΤΕπ με το Δήμο Θεσσαλονίκης βασίζεται στην υλοποίηση έργων υποδομής που θα φτάνουν στο ύψος των 37,5 εκατομμυρίων ευρώ και θα ακουμπούν στους εξής 3 βασικούς τομείς πολιτικής:
          Ολοκληρωμένες  αστικές παρεμβάσεις στις δημοτικές κοινότητες της πόλης (π.χ. ανάπλαση πλατειών με στοιχεία βιοκλιματικού σχεδιασμού)
          Έργα ενεργειακής εξοικονόμησης και μείωσης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (π.χ. αντικατάσταση ιστών και φωτιστικών σε βασικούς άξονες της πόλης)
          Έργα σχολικών υποδομών (π.χ. ανέγερση νέων σχολικών μονάδων)
Πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι η πόλη της Θεσσαλονίκης και ο Δήμος έχει επιλεγεί από την ΕΤΕπ ως πιλοτικός χώρος για την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού αντίστοιχο με αυτό άλλων ευρωπαϊκών χωρών (π.χ. Μπολόνια, Ιταλία). Οι πόλεις σήμερα δεν περιμένουν από το κεντρικό κράτος να ορίσει το αναπτυξιακό μοντέλο που θα ακολουθήσουν αλλά συνομιλούν απευθείας με διεθνείς οργανισμούς προσπαθώντας να βουν νέα μοντέλα χρηματοδότησης και ανάπτυξης. Ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τις παθογένειες του ελληνικού συστήματος, ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρωτοπορεί και με όρους απόλυτης διαφάνειας και πνεύματος συνεργασίας προσπαθεί να θέσει τα θεμέλια για την αστική, κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης της Θεσσαλονίκης τις επόμενες δεκαετίες που θα διασφαλίσει την ευημερία τόσο των πολιτών της σήμερα όσο και για τις επόμενες γενιές.
*Η κ. Λιάκου είναι Αντιδήμαρχος Αστικής Ανθεκτικότητας και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων
Το επόμενο Σάββατο: Μέρος Β΄: Οι όροι και οι προϋποθέσεις της συνεργασίας του Δήμου με την ΕΤΕπ, της Γεωργίας Ρανέλλα