*Γράφει η Στέλλα Βαλάνη-Ντολοπούλου

Εντός του επόμενου μήνα, αναμένεται να κατατεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης για την ρύθμιση των θεμάτων της αγοράς εργασίας, το οποίο έχει ήδη προκαλέσει έντονες κοινωνικές αντιδράσεις λόγω των ριζικών μεταρρυθμίσεων που προωθεί. Στον πυρήνα των μεταρρυθμίσεων αυτών βρίσκονται μεταξύ άλλων η ευέλικτη διευθέτηση της οκτάωρης εργασίας, οι αλλαγές στις υπερωρίες, η διεύρυνση των επιχειρήσεων που λειτουργούν κατά τις Κυριακές, η εγκαθίδρυση νέου πλαισίου για την τηλεργασία, οι γονικές-πατρικές άδειες και η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας. Αναλυτικότερα: 

• H διευθέτηση του ωραρίου εργασίας θα γίνεται πλέον με συμφωνία εργοδότη-εργαζομένου, γεγονός που τοποθετεί τον εργαζόμενο σε ακόμη μεγαλύτερη μειονεκτική θέση στην εργασιακή σχέση, αφού ο εργοδότης μπορεί να καθορίζει μονομερώς τους όρους εργασίας, εκμεταλλευόμενος την υπεροχή του σε μια αγορά εργασίας που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα σήμερα λόγω των συνεχόμενων καθολικών lockdown και της ολοένα αυξημένης ανεργίας που σημειώνεται εξαιτίας αυτών.
• Με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, θα είναι δυνατή, υπό προϋποθέσεις, η απασχόληση των εργαζομένων μιας επιχείρησης ως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός 6μήνου εξοφλούν τις επιπλέον 2 ώρες πέραν του  8ώρου, με αντίστοιχη μείωση ωρών σε άλλες εργάσιμες ημέρες ή με ρεπό ή με ημέρες άδειας. Δημιουργείται δηλαδή μια «τράπεζα χρόνου» για την υπερωριακή απασχόληση και πλέον το ωράριο των εργαζομένων καθίσταται τόσο ευέλικτο που μπορούμε να κάνουμε λόγο για «ωράριο-λάστιχο» κατά προτίμηση του εργοδότη. Η ρύθμιση αυτή σε καμία περίπτωση δεν τάσσεται υπέρ των εργαζομένων και της διασφάλισης των δικαιωμάτων τους, καθώς «χάνουν» την αμοιβή των υπερωριών τους, η οποία σήμερα ανέρχεται σε ποσοστό 40% επί του καταβαλλόμενου ωρομισθίου. Δεν είναι, λοιπόν, το ίδιο να συμψηφίσεις π.χ. 8 ώρες υπερωρίας με 1 ημέρα άδειας αφού στο σημερινό καθεστώς αυτές οι ώρες (υπερωριών) κοστίζουν περισσότερο!!! 
• Επίσης, προωθείται η αύξηση του ετήσιου προβλεπόμενου πλαφόν των υπερωριών. Σήμερα, για τον κλάδο της βιομηχανίας και βιοτεχνίας προβλέπεται πλαφόν 96 ώρες υπερωριών το έτος, ενώ στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας 120 ώρες υπερωριών το έτος. Δεν αποκλείεται να οριστεί ένα γενικό πλαφόν 120 ωρών για όλους τους κλάδους της οικονομίας, ενώ υπάρχει ακόμη και το ενδεχόμενο της αύξησης αυτού του ορίου!!! Πρακτικά, η ρύθμιση αυτή, σε συνδυασμό με την «τράπεζα χρόνου» της υπερωριακής απασχόλησης που αναφέρθηκε ανωτέρω, θα έχει ως αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να κάνουν υπερωρίες τις οποίες δεν θα αμείβονται, αφού οι εργοδότες θα δύνανται να τις συμψηφίζουν με ρεπό ή άδειες ή μειωμένο ωράριο σε άλλες εργάσιμες ημέρες!!! 

• Μεταξύ άλλων, το νέο νομοσχέδιο διευρύνει τις κατηγορίες επιχειρήσεων που λειτουργούν  κατ’ εξαίρεση τις Κυριακές. Συνεπώς, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι θα αναγκαστούν να εργάζονται και να παρέχουν τις υπηρεσίες τους ΚΑΙ τα Σαββατοκύριακα.  

• Αλλαγές επέρχονται και όσον αφορά τις γονικές άδειες. Συγκεκριμένα, το νέο νομοσχέδιο θα παρέχει στους πατέρες 14 εργάσιμες ημέρες άδεια πατρότητας όταν γεννιέται το παιδί, αντί για 2 που λαμβάνουν σήμερα. Η άδεια αυτή θα μπορεί να ληφθεί είτε συνεχόμενη είτε τμηματικά εντός των 30 πρώτων ημερών από την γέννηση του παιδιού. Επίσης, προβλέπεται άδεια 6 μηνών που θα μπορούν να λαμβάνουν και οι δύο γονείς, συνεχόμενα ή τμηματικά, για την ανατροφή του παιδιού τους μέχρι την συμπλήρωση 8 ετών. Οι 2 πρώτοι μήνες θα είναι πληρωμένοι από τον ΟΑΕΔ, ενώ οι υπόλοιποι θα είναι άνευ αποδοχών.
• Καθιερώνεται το νέο θεσμικό πλαίσιο για την εξ αποστάσεως εργασία, τηλεργασία, ανάγκη που αναδύθηκε λόγω του Covid και η οποία φαίνεται ότι είναι η νέα πραγματικότητα στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, η τηλεργασία θα αποφασίζεται κατόπιν συμφωνίας εργοδότη και εργαζομένου. Ο εργοδότης θα υποχρεούται να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου (δικαίωμα στην αποσύνδεση). Θα απαγορεύεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου. Αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστημα ελέγχου, αυτό θα πρέπει να σέβεται τη νομοθεσία περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ο εργοδότης θα είναι υποχρεωμένος να προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή να καλύψει το κόστος χρήσης αυτού, καθώς και το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών. Διαφορετικά η συμφωνία περί τηλεργασίας κρίνεται άκυρη.  
• Τέλος, το σημαντικό που επιχειρείται πλέον με το νέο νομοσχέδιο είναι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε συνδυασμό με την εφαρμογή τόσο του ψηφιακού ωραρίου όσο και της ψηφιακής κάρτας εργασίας, ώστε να καταγράφονται online με ακρίβεια δευτερολέπτου σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας του μισθωτού και να διαβιβάζονται αυτόματα με ηλεκτρονικό τρόπο στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ». Από την πλευρά του το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας θα μπορεί να διασταυρώνει τα στοιχεία και να επιβάλει πρόστιμα σε περίπτωση πραγματοποίησης υπερωριών που δεν πληρώνονται.

Εν κατακλείδι, είναι οφθαλμοφανές ότι με το νέο νομοσχέδιο μεταρρυθμίζεται άρδην το εργασιακό καθεστώς της χώρας μας, εις βάρος όμως των εργαζομένων και των δικαιωμάτων τους, αφού πλέον καθίστανται έρμαια της εργοδοτικής αυθαιρεσίας με την επιβολή 10ωρης εργασίας, χωρίς αμοιβή υπερωριών, με ένα ωράριο λάστιχο που καθορίζεται κατά τις προτιμήσεις του εργοδότη και εργασία κατά τα Σαββατοκύριακα.  

*Η Στέλλα Βαλάνη-Ντολοπούλου είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω