του Μανώλη Λαμτζίδη*
Με τη φράση «ο Θεός είναι μεγάλος» ξεκίνησε την ομιλία του σε συγκέντρωση οπαδών του, αμέσως μετά την καταστολή του πραξικοπήματος στη γειτονική χώρα, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Είναι θετικό το ότι ο κ. Ερντογάν δείχνει την προσήλωσή του στο Θεό με τη φράση αυτή. Γιατί όμως λησμόνησε σε μία τόσο ταραγμένη περίοδο για τη χώρα, να αναφερθεί και σε άλλες του ιδιότητες, όπως «Φιλεύσπλαχνος», «Μεγαλόψυχος», «Δίκαιος», «Επιεικής», «Στοργικός», «Ελεήμων», «Αυτός Που Συγχωρεί τα Πάντα», μερικές μόνο από τις 99 ιδιότητες («κάλλιστα ονόματα») που αποδίδει το Κοράνι στο Θεό;
Η θρησκεία, όταν γίνεται εργαλείο στα χέρια του (όποιου) κοσμικού ηγέτη και υποτάσσεται σε πρόσκαιρες σκοπιμότητες χάνει την «γλυκύτητα» και την «ηπιότητα». Εμφανίζεται σκληρή και άτεγκτη , με τις ανάλογες συνέπειες. Ακόμα και ιδέες για «άταφους νεκρούς πραξικοπηματίες» βλέπουν το φως της δημοσιότητας!
Το ίδιο ερώτημα φυσικά, θα μπορούσαν να απευθύνουν τρίτοι (μη Χριστιανοί) στους Χριστιανούς με βάση τη φράση στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο: «… Ο Θεός αγάπη εστιν», σε αντιπαράθεση με την επίκληση που γίνεται την ημέρα εορτασμού της ανύψωσης του Τιμίου Σταυρού, όταν ο Θεός καλείται να λάβει το μέρος μιας από τις αντιμαχόμενες πλευρές και να προασπιστεί το –χριστιανικό έστω– κράτος («…. νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων, διά του Σταυρού Σου, πολίτευμα…»), ή ακόμα, όταν στο παρελθόν Έλληνας Πρωθυπουργός κατά την ανάληψη των καθηκόντων του είχε επικαλεστεί «τη βοήθεια του Θεού» για την επιτυχία των κοσμικών στόχων της κυβέρνησής του.
Οι θεμελιώδεις αυτές αντιφάσεις στην εκφορά του δημόσιου λόγου εξηγούνται με την υποταγή της θρησκείας στην κοσμική εξουσία, και την «εργαλειοποίησή» της. Εν ολίγοις, η θρησκευτική πίστη χρησιμοποιείται ως συγκολλητική ουσία για να «μπετονάρει» την κοινωνία απέναντι στον «εχθρό» παραμερίζοντας τις «κοσμικές» αξίες, που έχουν οικουμενικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα και μπορεί να αποτελέσουν γέφυρα συνεννόησης μεταξύ των λαών και κρατών και αποτυπώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (10 Δεκεμβρίου 1948).
Η επίκληση της δύναμης του Θεού (ποιας από όλες τις γνωστές θρησκείας;) κατά την εκφορά του δημόσιου λόγου από κοσμικούς κυβερνήτες, μας προκαλεί ανησυχία. Αντί να διακηρύσσεται η προσήλωση στις οικουμενικές και πανανθρώπινες αρχές της «Ελευθερίας-Ισότητας-Αλληλεγγύης», της Δημοκρατίας και του σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διακηρύσσεται η προσήλωση στην «μεγαλοσύνη» του Θεού. Και μάλιστα με απάλειψη των άλλων «φιλάνθρωπων» ιδιοτήτων του.
Η στάση αυτή, συγγενεύει ως ένα βαθμό με τη θεωρία του Σάμιουελ Χάντιγκτον, όταν, το 1993 ανακήρυξε τη «σύγκρουση των πολιτισμών», δηλαδή κατά βάση θρησκευτικών συστημάτων (πχ. Δυτικός πολιτισμός εναντίον Ισλαμικού) ως το αποφασιστικό φαινόμενο της «νέας εποχής», που αποδείχθηκε στη συνέχεια ένα τέχνασμα των ηγετικών δυνάμεων του πλανήτη για την ενίσχυση της αλαζονείας και της επιθετικότητάς τους.
Μήπως πρέπει να αρχίσουμε να ανησυχούμε σοβαρά;
*Ο κ. Λαμτζίδης είναι δικηγόρος και πρ. Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης