Τα διεθνή ΜΜΕ δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία του Μαξίμου. Το Bloomberg σημειώνει ότι, όσο πλησιάζει η ώρα της τρίτης αξιολόγησης τόσο πιο έντονα εγείρονται τα ερωτήματα για το αν η Ελλάδα θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της μετά το τέλος του προγράμματος. Σε δημοσίευμα, με τίτλο «ήρθε η ώρα της αξιολόγησης του προγράμματος στην Ελλάδα και οι αγορές είναι επιφυλακτικές και πάλι», το διεθνές πρακτορείο σημειώνει ότι το έγκαιρο κλείσιμο της αξιολόγησης είναι κομβικής σημασίας για τους επενδυτές και την πορεία της χώρας. Από την άλλη, οι Financial Times παρατηρούν ότι οι τράπεζες της Ελλάδας ετοιμάζονται να παρουσιάσουν σχέδια, στα διοικητικά τους συμβούλια, για την αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» μέσα στον επόμενο μήνα. Το Bloomberg παρατηρεί ότι στο άμεσο μέλλον, με τους εκπροσώπους των πιστωτών να έρχονται στην Αθήνα για την τρίτη αξιολόγηση, άλλες ανησυχίες είναι μεγάλες: η αναθεώρηση του προγράμματος διάσωσης θα είναι διαφορετική από τις δύο προηγούμενες; Τι ρόλο θα διαδραματίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Θα ολοκληρώσει η Ελλάδα τα 95 μέτρα της επανεξέτασης εγκαίρως; «Η κυβέρνηση φαίνεται πρόθυμη να προχωρήσει με την τρίτη διάσωση χωρίς τις καθυστερήσεις του παρελθόντος» δηλώνει ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, και προσθέτει ότι η ελληνική οικονομία «είναι σε πορεία ήπιας ανάπτυξης, με τη βοήθεια που προήλθε από τον τουρισμό που είχε μια πολύ καλή χρονιά, και άλλων παρόμοιων ανόδων στην εξωτερική ζήτηση».
Οι αγορές, ωστόσο, είναι λιγότερο αισιόδοξες. Η αξιολόγηση αρχίζει επισήμως στα μέσα Οκτωβρίου και ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε τη Δευτέρα πως η Ελλάδα σκοπεύει να ολοκληρώσει την απαραίτητη οικονομική αναδιάρθρωση με μεταρρυθμίσεις μέχρι τον Νοέμβριο. Και πάλι, ανησυχίες πως αυτή η αξιολόγηση, όπως και οι προηγούμενες δύο, θα «τραβήξει» μέχρι τα τέλη του προγράμματος τον Αύγουστο, έχουν πυροδοτήσει νέο κύκλο νευρικότητας στην αγορά. Η περασμένη εβδομάδα ήταν η χειρότερη από τον Ιούνιο του 2016 για τις ελληνικές μετοχές.
Η Ελλάδα έχει μπροστά της δύο πιθανές εκβάσεις. Αξιωματούχοι από την κυβέρνηση και από τους πιστωτές, υποστηρίζουν πως σκοπός είναι να ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση μέχρι το τέλος του χρόνου, κάτι που θα προσέφερε στη χώρα το χρόνο για να συγκεντρώσει περισσότερα κεφάλαια στην αγορά και θα άνοιγε το δρόμο για επιτυχημένη έξοδο από το πρόγραμμα. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι το τέλος της χρονιάς ή ακόμη και τους πρώτους μήνες της επόμενης, θα βοηθούσε την Ελλάδα να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών που της είναι απαραίτητη. Παρατεταμένες διαπραγματεύσεις, από την άλλη, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να παρεμποδίσουν τις προσπάθειες της χώρας να βγει από το πρόγραμμα το επόμενο καλοκαίρι και να χρηματοδοτήσει τον εαυτό της.
«Οι επενδύσεις βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και, ως εκ τούτου, η Ελλάδα αναπτύσσεται πολύ πιο αργά από ότι θα έπρεπε και, στην ουσία, πιο αργά από πολλούς από τους εταίρους της στην ευρωζώνη» επισήμανε ο κ. Βέττας. Οι ελληνικές επενδύσεις παρέμειναν στάσιμες το 2016 και υποχώρησαν στη διάρκεια των δύο πρώτων τριμήνων της φετινής χρονιάς. Αν η διάσωση εξαντληθεί πριν η χώρα ολοκληρώσει όλες τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες έχει συμφωνήσει, αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τυχόν σχέδια ελάφρυνσης χρέους από την ευρωζώνη, κάτι που η κυβέρνηση προσπαθεί να εξασφαλίσει εδώ και χρόνια. Οι εταίροι της Ελλάδας έχουν συμφωνήσει να μετριάσουν το χρέος στο τέλος της διάσωσης, με την προϋπόθεση πως οι συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις θα έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς. Κρίσιμα, δύσκολα κομμάτια της αξιολόγησης περιλαμβάνουν τον προϋπολογισμό της Ελλάδας για το 2018, αλλά και το αν η χώρα λαμβάνει επαρκή μέτρα για να πιάσει τους στόχους της διάσωσης. Η Ελλάδα αναμένεται να έχει πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ φέτος, ένας στόχος που φαίνεται ακόμα πιο δύσκολος διότι οι φορολογικές εισπράξεις δεν έχουν καταφέρει να αποφέρουν τα αναμενόμενα έσοδα, τονίζουν Έλληνες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Ώρα για δύσκολες αποφάσεις
Εν τω μεταξύ, πολιτικά επίμαχα ζητήματα όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, η αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης, αλλά και μια αναδιάρθρωση στην αγορά εργασίας, μπορεί να ανακύψουν στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις. Η διαχείριση των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών επίσης αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο, όπως και η αναδιάρθρωση των κοινωνικών παροχών. Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν έχει βρει ακόμη πόρους στον προϋπολογισμό, για να αποφύγει να «κόψει» δημοφιλή προνόμια. Η απαίτηση του ΔΝΤ για έλεγχο ποιότητας του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών ίσως είναι ένα ακόμη σημείο σύγκρουσης, αυτή τη φορά μεταξύ του Ταμείου και της ΕΚΤ. Η ελληνική κυβέρνηση και η Φρανκφούρτη υποστηρίζουν πως μια τέτοια αξιολόγηση θα είναι επιβλαβής για τις τράπεζες της χώρας, γιατί χρειάζεται να εστιάσουν στην αντιμετώπιση των NPL. Μια λύση, προσθέτουν, ίσως είναι να περιμένουμε τα αποτελέσματα των τακτικών stress tests που αναμένονται πριν το τέλος του προγράμματος, χωρίς νέο έλεγχο ποιότητας. Κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες επίσης μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στις συζητήσεις -και κυρίως οι γερμανικές εκλογές.
Καθοριστικές εκλογές
Το αν η νέα γερμανική κυβέρνηση θα επιμείνει στην άμεση συμμετοχή του ΔΝΤ στη διάσωση, μπορεί να επηρεάσει τόσο τις διαπραγματεύσεις για τις μεταρρυθμίσεις, όσο και εκείνες για την ελάφρυνση χρέους που ίσως τελικά χορηγηθεί.Το ΔΝΤ έχει συμφωνήσει κατ’ αρχήν στην παράταση νέων δανείων στην Ελλάδα, αλλά η συμμετοχή του στο πρόγραμμα εξακολουθεί να εξαρτάται από το αν η ευρωζώνη θα αναδιαρθρώσει το χρέος, περισσότερο απ’ ότι είχε την πρόθεση μέχρι στιγμής να κάνει. Αυτό σημαίνει ότι, για να εμπλακεί άμεσα το Ταμείο και ουσιαστικά να δώσει κεφάλαια διάσωσης στην Αθήνα, η ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει ακόμη περισσότερα από αυτά που έχει πει, για να μετριάσει το χρέος της Ελλάδας -κάτι στο οποίο πολλές χώρες, μεταξύ τους και η Γερμανία, έχουν μέχρι τώρα αντιδράσει έντονα. Αυτό που είναι στο χέρι της Ελλάδας, είναι να διασφαλίσει πως η αξιολόγηση θα προχωρήσει όσο καλύτερα γίνεται, σχολίασε Έλληνας αξιωματούχος. «Αυτή τη στιγμή, δύο συστατικά είναι απαραίτητα» συνόψισε ο κ. Βέττας. «Να αποφευχθούν τυχόν ενέργειες που θα ενίσχυαν τον κίνδυνο να εκτροχιαστεί το πρόγραμμα και να επιμείνουμε σε μεταρρυθμίσεις που θα περιορίσουν τη γραφειοκρατία στο δημόσιο τομέα και θα προσελκύσουν νέες επενδύσεις».
Την ίδια ώρα, η βρετανική οικονομική εφημερίδα Financial Times, επικαλούμενη τραπεζικές πηγές, αναφέρει ότι τα νέα σχέδια των τραπεζών έχουν δημιουργηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στους στόχους του 2018-2019.Αυτή η εξέλιξη, όπως αναφέρουν οι FT, αυξάνει το αρνητικό συναίσθημα που έχει ήδη αρχίσει να «γεννιέται» γύρω από τις ελληνικές τράπεζες, κυρίως λόγω της διαφωνίας μεταξύ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και των Ευρωπαίων δανειστών. Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι στήνεται ένα σκηνικό δύσκολων διαπραγματεύσεων κατά τη διάρκεια της τρίτης αξιολόγησης. Η βρετανική εφημερίδα υπενθυμίζει ότι, την περασμένη Πέμπτη, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Τζέρι Ράις, δήλωσε ότι το Ταμείο πιθανώς να απαιτήσει τη λήψη νέων μέτρων για την επόμενη χρονιά. «Τον Ιούλιο το ΔΝΤ είχε υπολογίσει ότι οι δανειστές της Ελλάδας θα χρειαστούν τουλάχιστον δέκα δισ. έξτρα χρηματοδότηση, εγείροντας με αυτό τον τρόπο το ενδεχόμενο μιας νέας αναχρηματοδότησης» γράφει η βρετανική εφημερίδα, που παράλληλα τονίζει ότι αυτή η ανασφάλεια έχει κάνει τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών να κατρακυλούν πηγή newmoney.gr