Με εμπειρία 40 ετών στο σανίδι του Κρατικού Θεάτρου Β. Ελλάδος, ο Νίκος Κολοβός ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνσή του από τον περασμένο Οκτώβρη με όραμα και φιλοδοξία για την αναγέννησή του. Ωστόσο η πανδημία φρέναρε τα πάντα, άρα και τα καλλιτεχνικά δρώμενα, όχι όμως τον ενθουσιασμό ούτε και την αισιοδοξία με την οποία βλέπει το αύριο. Θητεύοντας πλάι στους μεγαλύτερους θεατράνθρωπους που κόσμησαν το σύγχρονο θεατρικό μας γίγνεσθαι, όπως τους Σπύρο Ευαγγελάτο, Μίνωα Βολανάκη, Κωστή Μιχαηλίδη, Μάριο Πλωρίτη, Γιώργο Θεοδοσιάδη, Εύη Γαυριηλίδη, Βασίλη Παπαβασιλείου, Τάκη Μουζενίδη, Νίκο Κούνδουρο, Γιάννη Χουβαρδά, Ματίας Λάνχοφ, Νικαίτη Κοντούρη, Γιάννη Ρήγα, Δαμιανό Κωνσταντινίδη καθώς και σε πληθώρα σπουδαίων συνεργατών, συγγραφέων μουσικών, σκηνογράφων, μεταφραστών κ.α που συνεργάστηκαν με το Κ.Θ.Β.Ε. έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των συναδέλφων του οι οποίοι κατ΄ επανάληψη τον τίμησαν με την ψήφο τους στη συνδικαλιστική τους εκπροσώπηση και διετέλεσε δις πρόεδρος των ηθοποιών του Κρατικού Θεάτρου. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Νίκος Κολοβος μιλά στην «Κ» για την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία.
 
Ποιά τα συναισθήματα που σας γεννά η πρωτοφανής πανδημία που πλήττει το παγκόσμιο χάρτη;
Θλίψη, περισυλλογή, ανακεφαλαίωση, συμπεράσματα και κατακτήσεις που μπορούν να βγουν απ’ αυτή τη στάση που μπορούμε κάνοντας να παρατηρήσουμε γύρω μας. Όλα όσα από κεκτημένη ταχύτητα είχαμε απωλέσει, όλα όσα είχαμε με λανθασμένο τρόπο ακολουθήσει ο εγκλωβισμός σε μια πεπατημένη που έμοιαζε αδιέξοδο. Παράλληλα, η καινούρια εποχή που τεκταίνεται με τρόπο που μας υπερβαίνει μας οδηγεί και σε κατακτήσεις καλλιτεχνικού και τεχνολογικού ενδιαφέροντος τα οποία πιθανό να αποτελέσουν την προίκα του μέλλοντος. Είναι διαφορετικός σαφώς ο τρόπος που θα αντιμετωπίζουμε τον περίγυρο, την καθημερινότητα και το μέλλον μετά από μια απρόβλεπτη θεομηνία και πιθανόν διαφορετική και η επικοινωνία μας με εργαλείο την τεχνολογία που τουλάχιστον στον παρόντα χρόνο αποτελεί μοναδική διέξοδο επαφής. Συγκεκριμένα, ετοιμάζουμε ακόμη και μαθήματα σε επίπεδο Δραματικής Σχολής ή Ακαδημίας Θεάτρου, τα οποία ή θα λαμβάνουν χώρα σε τοπικό επίπεδο και κατόπιν θα φθάνουν μέχρι τα πέρατα της χώρας ή θα οδηγούν σε μια ευκρινέστερη και ταχύτερη προβολή και οπωσδήποτε πιο μόνιμη αφ ‘ης στιγμής θα λειτουργούν ως εγκυκλοπαίδεια προκειμένου ο χώρος παιδεία και τέχνη να αποκτήσει πιο εμπεριστατωμένη υπόσταση και ασφαλώς πιο πλούσια.
Μπορεί η τέχνη και δη η τέχνη του θεάτρου που είναι συλλογική και ανθρωποκεντρική να λειτουργεί υπό τον φόβο, τους περιορισμούς, την έλλειψη διάδρασης με το κοινό;
Ασφαλώς και είναι αδύνατο. Η δια ζώσης επαφή δεν αποκαθίσταται με οποιαδήποτε βοήθεια της τεχνολογίας, ωστόσο η επαφή της ψυχής και του νου στις δύσκολες στιγμές, βρίσκει τρόπο να λάβει χώρα σε μεγάλο βαθμό όταν όλοι αντιμετωπίζουμε με την ίδια αποφασιστικότητα ένα τόσο μεγάλο και ανεξέλεγκτο αντίπαλο. Αυτό δεν μπορώ να πω ότι δε μας οδηγεί στο «μαζί» έστω και αν η παρουσία μας εκ του σύνεγγυς μοιάζει φοβερή απώλεια. Υπήρξαν στιγμές απομόνωσης και στο παρελθόν: στρατιωτικοί νόμοι, κατακτητές και άλλες πανδημίες, που επέβαλαν αυτή την απόσταση. Ωστόσο, η κοινωνία συνήθως επανέρχεται πιο ορμητική και περισσότερο εξωστρεφής έχοντας αποθησαυρίσει ένα τέτοιο ψυχικό κεφάλαιο. Με δεδομένο ότι η απόσταση διαιωνίζει τις μακροχρόνιες σχέσεις ευελπιστούμε ότι αυτό το διάλλειμα, της εκ του σύνεγγυς επαφής, θα δράσει εποικοδομητικά στη συνέχεια.

Σας χαροποιεί ότι ο κόσμος μέσα στον εγκλεισμό του «ψήφισε» πολιτισμό, καθώς τα στοιχεία δείχνουν επισκεψιμότητα στις θεατρικές παραστάσεις από το διαδίκτυο;
Η κοινωνία, εγκλωβισμένη στο σπίτι της ευτυχώς μπορεί να επιλέξει από ένα ανυπολόγιστο Πάνθεον σοβαρών και σπουδαίων αναγνωσμάτων, ταινιών, μουσικών δραστηριοτήτων, ανοικτών μ’ έναν τρόπο μουσείων κ.ο.κ. Το να επιλέγει τις παραστάσεις μας, τις δράσεις μας και γενικότερα τις αυτοσχέδιες δημιουργίες μας είναι τιμή μας. Πράγμα που μας δίνει και κουράγιο για να συνεχίσουμε…
Σηματοδοτεί αυτό ότι πριμοδοτεί ο κόσμος τις ποιοτικές παραγωγές;
Δε θα ονόμαζα ποιότητα συλλήβδην οτιδήποτε εκπορεύεται από καθέδρας σε επίσημους τόνους, από επίσημες ιστοσελίδες, με τίτλους η χωρίς. Ο ανταγωνισμός ευτυχώς είναι μεγάλος και καλείται κανείς οτιδήποτε προσφέρει στον κόσμο πέρα απ’ την επικεφαλίδα του, να έχει και -το κατά δύναμη- επαρκές περιεχόμενο. Και λέω το κατά δύναμη, διότι όλοι αντιλαμβάνονται πως τηρουμένων των συνθηκών υγιεινής και των δυσκολιών, αδικείται προφανώς το τελικό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά καλούμαστε αυτή τη στιγμή να επικοινωνήσουμε. Και αυτή η επικοινωνία αφορά στη ρίζα της ιδέας, της σκέψης, του χιούμορ και σ’ οτιδήποτε άλλο μπορούμε να αναφερθούμε, προκειμένου να έχουμε ουσιαστική επαφή και όχι τόσο στο περιτύλιγμα και στην τεχνική επάρκεια ιδεών και δράσεων τις οποίες επιχειρούμε. Σε κάθε περίπτωση το «ποιοτικώς» οφείλει να αποτελεί ταυτότητα στις δράσεις μας δια της ουσίας και της απλότητας.
Η ευαισθησία του Κρατικού, δε σταμάτησε μόνο στο ιντερνετικό άνοιγμα για το θεατρόφιλο κοινό αλλά και στην προσφορά προς τα Νοσοκομειακά Ιδρύματα (πρόσφατο παράδειγμα η παράδοση μασκών και γαντιών για το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης)…
Είναι αυτονόητο πως, ό,τι μπορούμε κάνουμε… Προς αυτή την κατεύθυνση φυσικά και θα συνεχίσουμε με πρωτοβουλία του Τεχνικού και Ενδυματολογικού Τμήματος όπου προΐσταται ο κος Στέλιος Τζολόπουλος. Όπως γνωρίζουμε όλοι, σ’ αυτή την περίπτωση, μετρά η αποτελεσματικότητα και μάλιστα με «απστρακτ» διαδικασίες. Αν είναι για κάτι για το οποίο μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι είναι η αποτελεσματικότητα των δομών μας και του ανθρώπινου δυναμικού τόσο σε παρασκευαστικό όσο και καλλιτεχνικό επίπεδο. Αυτό αφορά την προσφορά μας στους ανήμπορους αλλά και στη σύγχρονη δια του διαδικτύου καλλιτεχνική μας δράση.

Πρόσφατα γιορτάσαμε την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου δίχως…. Θέατρα…επιφορτιστήκατε της ευθύνης να πάει το μήνυμα του Πακιστανού θεατρικού συγγραφέα Shahid Nadeem μεταφρασμένο ανά τον κόσμο δια των δικτύων τηλεόρασης… πώς νοιώσατε;
Ήταν τιμή!!! Εύχομαι να το απέδωσα καλά μη υποβαθμίζοντας το υψηλό καλλιτεχνικό μήνυμα. Η λήψη έγινε δύο εβδομάδες πριν και ευτυχώς, διότι διαφορετικά θα ήταν αδύνατο ακόμη και το γύρισμα λόγω επιβολής των μέτρων κατά του συνωστισμού. Το μήνυμα ήταν σπουδαίο. Και προσωπικά ευχαριστώ το διεθνές ινστιτούτου θεάτρου για την εμπιστοσύνη του.
Με ποιες άλλες δράσεις το ΚΘΒΕ επικοινωνεί με το θεατρόφιλο κοινό εν μέσω πανδημίας (είδαμε για παράδειγμα το πρόγραμμα ποίηση στα σκαλοπάτια του Κρατικού). Τί ακολουθεί;
«Τα σκαλοπάτια της ποίησης» ονομάζεται μια δράση μας που επετεύχθη με τον ηρωισμό των συντελεστών (εικονολήπτρια μοντέρ κο) Θα επεκτείνεται διαρκώς. Ακολουθούν και άλλες δράσεις, όπως συνεντεύξεις σχετικές με την καθημερινότητα, εορτές ραδιοφώνου στις οποίες καιρός να επιστρέψουμε, διηγήματα δια της ιστοσελίδας θέατρο στο ραδιόφωνο και πολλά άλλα… είναι το λιγότερο που μπορούμε να προσφέρουμε αυτή τη στιγμή.
Τι φοβάστε για την επόμενη μέρα … τη μέρα που θα επιστρέψει ο κόσμος στην κανονικότητα… τι θα έχουμε διδαχθεί και τι θα έχουμε απωλέσει από την περιπέτεια αυτή;
Το λέω συχνά και είναι το μόνο που φοβάμαι ότι επαναλαμβάνομαι… μετά από μια τέτοια εθνικού επιπέδου σύγχρονη εποποιία δε θεωρώ ότι μου επιτρέπεται να σκεφθώ αρνητικά. Συνήθως μιας τέτοιας επιτυχίας ακολουθούν κι άλλες. Είμαστε σε καλό δρόμο ώστε, όσο κι αν είναι δύσκολο, και τις οικονομικές πληγές να επουλώσουμε με ταχύτερους ρυθμούς και η αισιοδοξία να επανέλθει ακμαιότερη.
Μερίδα ηθοποιών και τεχνικών κάνουν λόγω για την κακοποίηση της τέχνης του θεάτρου στο βωμό της άμεσης επικοινωνίας τους στο ευρύ κοινό με λήψεις πρόχειρες που υποβιβάζουν την μαγεία του. Επίσης καταπατώνται πνευματικά δικαιώματα…
Δεν έχουν άδικο. Προσωπικά είμαι υπέρμαχος των πνευματικών δικαιωμάτων και πώς θα ήταν αλλιώς δυνατό να συμβεί. Η έκτακτη περίπτωση της περιόδου του κορονοϊού όπου οι σκηνές έκλεισαν βίαια και δικαίως, η γενναιοδωρία των καλλιτεχνών να προσφέρουν αφιλοκερδώς τα δικαιώματά τους για μια αυστηρά συγκεκριμένη περίοδο και όσο διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα κυριολεκτικά με εξέπληξε. Προσωπικά δε νομίζω ότι προσβάλλεται ο θεσμός, όταν σε μια τέτοια ειδικής περίπτωσης ατομικής απομόνωσης μπορούμε να τους δώσουμε και θέατρο με τις όποιες συνθήκες. Το ότι υπολείπεται από τη δια ζώσης προσφορά αυτό είναι εμφανές και μεγεθύνει ακριβώς αυτά τα πλεονεκτήματά του, της ζωντανής επαφής που χαρίζουν τη μοναδικότητα στο θέατρο. Και εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ούτε η ποιότητα ούτε και η ζωντανή σχέση με το κοινό μπορούν να εξυπηρετηθούν από ένα βίντεο. Οι φόβοι ότι η παρούσα συγκυρία θα βρει προέκταση στη συνέχεια είναι κατά τη γνώμη μου άνευ αντικειμένου όσο και αν κάτι προβαλλόμενο κινδυνεύει με όποιους τρόπους να υποκλαπεί, ωστόσο το κέρδος σε μια τέτοια ειδική περίπτωση είναι μεγαλύτερο απ’ ότι ο κίνδυνος.
Ο κορονοϊός εκτός από συναυλίες, θέατρα, μουσεία, γκαλερί και άλλους χώρους τέχνης μόλυνε ανεπιστρεπτί και την παγκόσμια Οικονομία… με την μακρόχρονη εμπειρία σας στα Οικονομικά τι διαβλέπετε;
Εδώ πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Το ισχυρό σοκ που υπέστη ο τομέας της υγείας, οδήγησε την οικονομία δια μιας σε ανήκεστον βλάβη. Φυσικά και οι απώλειες είναι τεράστιες απ’ τη στιγμή που η περιφρούρηση της ατομικής υγείας οδήγησε σε μια καθολική απραξία την κάθε δραστηριότητα. Συνεπώς η οικονομία υπέστη πολύ μεγαλύτερη βλάβη η οποία μόνο εν μέρη μπορεί να αναπληρωθεί. Η γρήγορη επανάκαμψη στην κανονικότητα εξαρτάται από τη ταχύτητα αποκατάστασης της πανδημίας. Ένας άγνωστος Χ ο οποίος ακόμη δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Τα εμπροσθοβαρή μέτρα που έχουν ληφθεί στόχευσαν σαφώς στην επιτυχία του εγχειρήματος και συντομεύουν πιθανώς το χρόνο της οικονομικής αποτελμάτωσης. Παρ’ όλ’ αυτά δεν ζούμε μόνοι μας, εξαρτόμαστε ως γνωστόν κατά πολύ από τον Τουρισμό με ότι αυτό συνεπάγεται. Άρα θέλουμε την εξάλειψη της πανδημίας σε παγκόσμια βάση ώστε οι ρυθμοί να επανέλθουν στην προτεραία πραγματικότητα.

Αν υποθετικά ζούσατε στην αρχαία Ελλάδα ποιος τραγωδός φρονείτε ότι θα απέδιδε στο έπακρο με τη γραφή του τις παραμέτρους της ζώσας κατάστασης και ποιόν τίτλο θα είχε το έργο του;
Ζητάτε να αδικήσω κάποιον… με τα παγκόσμια προβλήματα, τη σχέση Θεού και ανθρώπου και γενικώς το υπαρξιακό πρόβλημα όλοι οι μεγάλοι τραγωδοί έχουν καταπιαστεί. Είναι βέβαιο ότι η διαιώνιση του έργου τους, είναι υπεράνω κριτικής και φυσικά προσωπικής μου επιλογής… σε κάθε περίπτωση δε μπορώ να πω ότι στο παρόν, οι θάνατοι, ο φόβος, η μοναξιά και τα αιωνίως αναπάντητα ερωτήματα ει δε μάλλον στις μέρες της πανδημίας δεν συνιστούν μια σύγχρονη τραγωδία. Το ερώτημα είναι όχι αν υπάρχουν τα προβλήματα αλλά πως θα τα κεφαλαιοποιήσουμε στην τέχνη ώστε να βοηθηθούμε και να συνεχίσουμε.
Όρνιθες …Βαβυλωνία … και ένα σωρό άλλα σχέδια ενόψει της νέας σεζόν που ήδη ανακοινώσατε… πως διαχειρίζεστε σήμερα την άνω τελεία τους;
Να σας πω, το μέλημά μας, η δυνατότητα αλλά και η υποχρέωση, ξεκινά από τη στιγμή που πρέπει να είμαστε ετοιμοπόλεμοι για την επόμενη μέρα. Το μόνο που είναι πιθανό να αποσταθεροποιηθεί θεωρώ ότι είναι η προθεσμία. Εν τούτοις, εμείς οφείλουμε από τη στιγμή που θα επιτραπούν οι δοκιμές να τις ξεκινήσουμε. Μόλις επιτραπούν οι παραστάσεις, να είμαστε έτοιμοι να τις παρουσιάσουμε και όταν μας ζητηθεί οτιδήποτε άλλο, να υπάρχει στην φαρέτρα μας, ως ετοιμοπόλεμο υλικό. Θέλω να τονίσω και πάλι ότι ο αντίπαλος βρίσκεται στο μέτωπο. Εμείς περιμένουμε με τις αποσκευές γεμάτες. Ή θα κινηθούμε προς τα μπρος είτε θα κάνουμε ελαφρά υποχώρηση μεταθέτοντας κάπως τις προθεσμίες. Οι αποσκευές μας όμως, το κύριο μέλημά μας, είναι να εμφανίζονται ανά πάσα στιγμή πλήρεις περιεχομένου.