54α Δημήτρια: Η ιστορία της/του Ερκουλίν Μπαρμπέν ξανάζωντανεύει στο Μπενσουσάν Χαν
Η ιστορία της/του Ερκουλίν Μπαρμπέν, όπως η ίδια/ο ίδιος την κατέγραψε στο ημερολόγιό της/του, έμεινε στην Ιστορία ως το πρώτο κείμενο ερμαφρόδιτου, ένα ντοκουμέντο πάνω στο οποίο βασίστηκε ο Μισέλ Φουκώ για να γράψει το άρθρο του «Το αληθινό φύλο», καταγγέλλοντας «την τυραννία της κοινωνίας για το φύλο και την αναπόφευκτη επιμονή ότι κάθε άτομο πρέπει να έχει ένα» και ανοίγοντας ένα νέο, πολύ σημαντικό κεφάλαιο στις σπουδές φύλου.
Στον Κωστή Ουζούνογλου
Αυτή την ιστορία ξανά ζωντανεύει στο Μπενσουσάν Χαν , στο πλαίσιο του 54ου Φεστιβάλ Δημητρίων. Ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης που σκηνοθετεί την παράσταση, μίλησε στην Karfitsa για την επαφή του με το κείμενο και τι θέλει να πει μέσα από αυτό. Αναφέρθηκε στην διαφορετικότητα και πως θα ήταν αν ζούσε στην εποχή μας ο/η Ερκουλίν Μπαρμπέν.
Πώς αποφασίσατε να μεταφέρετε στη σκηνή την ιστορία της/του Ερκουλίν Μπαρμπέν;
Ήθελα από καιρό να ασχοληθώ με την ιστορία της/του Ερκουλίν, ερμαφρόδιτου του 19ου αιώνα, στη Γαλλία, κι όταν ένας φίλος ηθοποιός που ζει στην Αθήνα, ο Γιώργος Βουζουλίδης, μού πρότεινε, πριν από περίπου 2 χρόνια, να τον σκηνοθετήσω, η/ο Ερκουλίν ήρθε αμέσως στο μυαλό μου, ίσως γιατί, κατά την αίσθησή μου, ο συγκεκριμένος ηθοποιός θα μπορούσε να αποδώσει πολύ καλά την ανδρόγυνη φύση της/του και την τραγική της/του μοίρα. Οι υποχρεώσεις μου όμως μού απαγόρευαν τις συχνές καθόδους στην πρωτεύουσα και καθιστούσαν τις πρόβες εκεί αδύνατες. Επιπλέον, ήμουν υποχρεωμένος, λόγω της επιχορήγησης από το ΥΠ.ΠΟ.Α., να ανεβάσω το έργο πριν από το τέλος Μαΐου 2019. Έπρεπε λοιπόν να γίνει εδώ και μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια, και επομένως χωρίς τον ηθοποιό που ενέπνευσε αυτή την επιλογή.
Τι θέλετε να πείτε στο κοινό μέσα από αυτή την παράσταση;
Μέσα από αυτή την πραγματική ιστορία θίγονται θέματα που με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα: η ρευστότητα της έννοιας «φύλο»· η διαφορετικότητα και η αντιμετώπισή της από το κοινωνικό περιβάλλον, από τη θρησκεία, την ιατρική και τη δικαιοσύνη· το αίσθημα απόρριψης και εγκατάλειψης που βιώνει το άτομο που αποκλίνει από τη νόρμα· η απομόνωση και η συνεπακόλουθη υπαρξιακή αγωνία του. Αν προσπαθεί να πει κάτι η παράστασή μας, – και νομίζω ότι το λέει-, είναι αυτό το πολύ απλό και δύσκολο: Ίδε ο άνθρωπος. Ίδε το ανθρώπινο βλέμμα που μπορεί να καταστήσει «μη άνθρωπο» τον άνθρωπο.
Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή της/του Ερκουλίν Μπαρμπέν αν ζούσε στο 2019;
Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή του Ζακ Κωστόπουλου, του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του μαθητή που πριν από λίγες μέρες πήγε να αυτοκτονήσει κι ο πατέρας του τον πρόλαβε στο τσακ, αν ζούσαν στο 1860;
Έχουν γίνει αρκετά βήματα σε σχέση με τα θέματα φύλου στις ανθρωπολογικές επιστήμες, στην ιατρική. Αλλά τι γίνεται με το νομικό σύστημα, την εκκλησία, το σχολείο, και την κοινωνία γενικότερα; Υπάρχει ενδεχομένως σήμερα μια μεγαλύτερη ανεκτικότητα απέναντι στη διαφορετικότητα αλλά πραγματική αποδοχή; πραγματική ένταξη; Κι αυτή δεν θα έπρεπε να αποτυπώνεται με κάποιον τρόπο στη νομοθεσία, στην εκπαίδευση, στη γλώσσα που διαχωρίζει με τη σειρά της και αποκλείει;
Ποιοι νομίζετε ότι θα ένιωθαν άβολα φεύγοντας από το θέατρο, μετά το τέλος της παράστασης;
Πιθανόν οι περισσότεροι από μας νιώθουμε άβολα όταν ερχόμαστε σε επαφή για πρώτη φορά στη ζωή μας με μια ιδιαιτερότητα που δεν είναι η δική μας. Σε ό,τι με αφορά, δεν έκανα την παράσταση για να προκαλέσω, αλλά για να προβληματίσω και να συγκινήσω, αν γίνεται, τον κόσμο που την βλέπει. Και ελπίζω στο τέλος της παράστασης να μετράει μόνο αυτή η συγκίνηση ή η ταραχή που μας δημιουργεί η διαπίστωση μιας βαθύτερης συγγένειας ακόμη και με το φαινομενικά πιο αλλόκοτο και ξένο προς εμάς ανθρώπινο πλάσμα.
Με ποιο κριτήριο επιλέξατε τον χώρο του Μπενσουσάν Χαν;
Δεν ήθελα ένα κανονικό θέατρο. Έψαχνα ένα χώρο που να θυμίζει κάπως τους χώρους στους οποίους έζησε η/ο Ερκουλίν, τους κοιτώνες του ορφανοτροφείου, εκείνους του μοναστηριού των Ουρσουλινών και της παιδαγωγικής ακαδημίας όπου σπούδασε, αλλά και την άθλια σοφίτα, στο Παρίσι, όπου έβαλε τέλος στη ζωή της. Το Μπενσουσάν Χαν είναι ένα χάνι του 19ου αιώνα. Κουβαλάει τα σημάδια του χρόνου και των ανθρώπων που πέρασαν από αυτό, είναι ένα έτοιμο, θα έλεγα, σκηνικό, ένα σκηνικό όπου μπορούν να ζωντανέψουν μνήμες.
Info: 5, 6 και 7 Οκτωβρίου στις 21:00 στο Μπενσουσάν Χαν
Τιμές: 12€ κανονικό | 8€ μειωμένο (φοιτητών, ανέργων, ΑΜΕΑ, ομαδικά) | 5€ ατέλειες
Τηλ. Κρατήσεων: 6981 723 632| ώρες κρατήσεων: 15:00 – 21:00