Με την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο να έχει πλέον αλλάξει τους όρους του παγκόσμιου διπλωματικού παιχνιδιού, μια ακόμη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν επιβεβαιώνει ότι η Άγκυρα επενδύει δυναμικά στην αποκατάσταση της σχέσης της με την Ουάσινγκτον. Οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν προσκλήσεις για επισκέψεις και δεν έκρυψαν την πρόθεσή τους να διαμορφώσουν ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο συνεργασίας, με έμφαση στην ασφάλεια, την ενέργεια και τη γεωπολιτική σταθερότητα.

Αμοιβαία εκτίμηση και προσκλήσεις με νόημα

Ο Αμερικανός Πρόεδρος επανέλαβε ότι η σχέση του με τον Ερντογάν «υπήρξε εξαιρετική» στην πρώτη του θητεία, ενώ αναφέρθηκε και στο παρελθόν με την υπόθεση του πάστορα Μπράνσον, θέλοντας να δείξει ότι οι διαφορές μπορούν να γεφυρωθούν. Η προσφορά αμοιβαίων επισκέψεων –του Τραμπ στην Τουρκία και του Ερντογάν στην Ουάσινγκτον– δεν είναι απλώς διπλωματική φιλοφρόνηση, αλλά μήνυμα βούλησης για επανασύσταση του στρατηγικού διαλόγου ΗΠΑ–Τουρκίας.

Ατζέντα με παγκόσμιες προεκτάσεις

Στο επίκεντρο της επικοινωνίας βρέθηκαν μείζονα διεθνή ζητήματα: ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κατάσταση στη Γάζα, η Συρία και οι σχέσεις με το Ιράν. Ο Τραμπ εξέφρασε την πρόθεσή του να συνεργαστεί με την Τουρκία «για τον τερματισμό του παράλογου αλλά θανατηφόρου πολέμου» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δείχνοντας ότι ο ρόλος της Άγκυρας ως διαμεσολαβητή παραμένει κομβικός.

Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, επανέφερε τις πάγιες θέσεις της Άγκυρας για την ανάγκη διατήρησης ανοικτών διαύλων με τη Μόσχα, ενώ αναφέρθηκε και στο Ιράν, εκφράζοντας στήριξη στις αμερικανικές διαπραγματευτικές πρωτοβουλίες. Για τη Γάζα, υπογράμμισε τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της τουρκικής στάσης, κάνοντας λόγο για τραγική καταστροφή και αναγκαία κατάπαυση του πυρός με τη διαμεσολάβηση και της Άγκυρας.

Η Συρία στο τραπέζι – Το βαρύ παζάρι των κυρώσεων

Σημαντική ήταν η τουρκική πίεση και στο θέμα της Συρίας, όπου ο Ερντογάν ζήτησε ρητά από τον Τραμπ την άρση των κυρώσεων κατά του καθεστώτος Άσαντ, μια απαίτηση που εντάσσεται στο συνολικό σχέδιο της Τουρκίας για διαχείριση των κουρδικών πληθυσμών και επιστροφή Σύρων προσφύγων.

Το βαρύ χαρτί των F-35

Από τουρκικής πλευράς, υπήρξε σαφής αναφορά στην πρόθεση για αποκατάσταση της συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, παραπέμποντας ευθέως στο πάγιο αίτημα της Άγκυρας για επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35 και άρση των περιορισμών που είχαν επιβληθεί λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Η παρουσία Τραμπ στην προεδρία δημιουργεί για την Τουρκία νέα προσδοκία, καθώς κατά την πρώτη του θητεία είχε επιδείξει πιο πραγματιστική προσέγγιση απέναντι στην Άγκυρα, σε σχέση με το κατεστημένο του Πενταγώνου και του Κογκρέσου.

Η Ελλάδα στο φόντο της επαναπροσέγγισης: Σταθερός σύμμαχος με αυξανόμενη βαρύτητα

Η νέα φάση προσέγγισης ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον ευρύτερο στρατηγικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου, στον οποίο η Ελλάδα έχει πλέον εδραιωθεί ως βασικός πυλώνας σταθερότητας και αξιόπιστος στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ.

Η πολυεπίπεδη ελληνοαμερικανική συνεργασία, που εδραιώθηκε με τις συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας (MDCA), η ενίσχυση των βάσεων στη Σούδα, την Αλεξανδρούπολη και τη Λάρισα, αλλά και η ενεργειακή διπλωματία με επίκεντρο την Ανατολική Μεσόγειο, έχουν αναβαθμίσει γεωπολιτικά τη χώρα και την καθιστούν σταθερό σημείο αναφοράς για την Ουάσινγκτον, ανεξαρτήτως προσώπων στην αμερικανική ηγεσία.

Η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή την ενίσχυση της διαύλου επικοινωνίας Τραμπ–Ερντογάν, χωρίς ανησυχία αλλά με θεσμική εγρήγορση. Άλλωστε, η σχέση Ελλάδας–ΗΠΑ έχει πλέον διακομματικό βάθος και δομικά χαρακτηριστικά, γεγονός που την καθιστά ανθεκτική σε εναλλαγές ηγεσιών και συγκυριών. Το μήνυμα από ελληνικής πλευράς είναι σαφές: η Ελλάδα επιδιώκει τη σταθερότητα στην περιοχή, υποστηρίζει την αποκλιμάκωση και παραμένει προσηλωμένη στον διεθνή ρόλο της, ως γέφυρα ειρήνης και ασφάλειας μεταξύ Δύσης και Ανατολής.