Η ήττα της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι διαβουλεύσεις που ξεκίνησαν στο Παρίσι, με αποτέλεσμα να αποδεχτεί διά των συνθηκών που επακολούθησαν ταπεινωτικούς όρους, συντέλεσαν καθοριστικά στο να αναπτυχθούν ακραίες ιμπεριαλιστικές θεωρίες στο εσωτερικό της και να γίνει πρόσφορο το έδαφος για την επικράτηση του ναζισμού. Περίπου δύο δεκαετίες αργότερα τούτα ήταν αρκετά για να υποκινήσουν μια δεύτερη παγκόσμια σύρραξη με ολέθρια αποτελέσματα.

Ο Φρίντριχ Ράτσελ δεν λησμόνησε λοιπόν, υπό το πρίσμα της εσωτερικής γερμανικής ανάγκης για ανάκτηση της απολεσθείσας αίγλης, να επιστήσει την προσοχή στο νόημα της χερσαίας επεκτάσεως. Πράγματι ο ίδιος εισήγαγε με το συγγραφικό του έργο τον όρο του Ζωτικού Χώρου (Lebensraum), πραγματικός εμπνευστής του οποίου υπήρξε ο προγενέστερός του Γερμανός οικονομολόγος Φρίντριχ Λιστ, ο οποίος υποστήριζε ότι η πρόοδος της γερμανικής οικονομίας εξαρτιόταν από μια εκτεταμένη περιοχή μεταξύ της Βόρειας και Βαλτικής Θάλασσας μέχρι την Αδριατική και τον Εύξεινο Πόντο. Στη γεωγραφική αυτή οριοθέτηση του Ζωτικού Χώρου στηρίχτηκαν στα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου ο Φρίντριχ Νάουμαν και ο Καρλ Χαουσχόφερ ώστε να ορίσουν τη γεωγραφική περιοχή της Μεσευρώπης με σκοπό τη συγκεκριμενοποίηση των επεκτατικών στόχων του γερμανικού ιμπεριαλισμού.

Φαίνεται πως μιμούμενη την αιώνια σύμμαχό της η Τουρκία, υιοθετώντας ξεκάθαρα τη θεωρία του Ζωτικού Χώρου, επαναβαπτιζόμενη στη θεωρία του γνωστού «Mavi Vatan», επιχειρεί κυρίως με καθημερινές αμφισβητήσεις περιοχών της ελληνικής Επικράτειας και την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου να εξεύρει ανάσες ικανοποίησης του ιμπεριαλισμού της.

Ειδικότερα, από τη συνολική προσέγγιση της ρατσελιανής πραγματείας του ζωτικού χώρου αποδεικνύεται η ασκηθείσα επιρροή της θεωρίας του Δαρβινισμού, με συνέπεια τη βιολογική θέαση της γεωγραφίας, στην οποία το επικρατούν χαρακτηριστικό είναι η συνεχής εναλλαγή των συνόρων, αναλόγως της συστολής ή της διαστολής των εθνών που τα συγκροτούν, αντιμετωπίζοντας τα κράτη ως ζωντανούς οργανισμούς. Αυτή η ιδέα του οργανικού-βιολογικού κράτους, το οποίο ρέπει προς επέκταση (διαστέλλεται) αναλόγως των «φυσικών» του αναγκών, διαπερνά ολόκληρη την κοσμοθεωρητική αντίληψη του Φρίντριχ Ράτσελ, επί τη βάσει της οποίας «νομιμοποιήθηκε» η Weltpolitik του Γουλιέλμου Β’ και του ιθύνοντος επιτελείου του. Αξιοσημείωτο είναι αναμφίλεκτα το γεγονός ότι ο Φρίντριχ Ράτσελ κατέτασσε το Β’ Γερμανικό Ράιχ στην τάξη των κρατών που διανύουν τη «νεανική περίοδο» κατά την οποία πραγματοποιείται μια διαρκής διαδικασία συστολής και διαστολής σε έναν ορισμένο χώρο (raum) ώστε να επέλθει η (κατά τον καθηγητή Διεθνών Σχέσεων Martin Wight) «στατική ισορροπία ισχύος» μεταξύ του Ράιχ και των ανταγωνιστριών του δυνάμεων.

Στο πόνημά του «Lebensraum» ο Γερμανός γεωπολιτικός και γεωστρατηγιστής αναφέρει ότι «ένας λαός, μία εθνότης, ένα είδος εξαπλώνεται μόνο μέσω εποικισμού», δίχως ωστόσο να αφήνει να εννοηθεί ότι ο αυτός «εποικισμός» δύναται να πραγματωθεί μόνο με την κατάκτηση αλλά κυρίως με τη «διεύρυνση και επέκταση περιοχών οικονομικής, εμπορικής και πολιτισμικής επιρροής».

Αλήθεια, σε ποια άλλη πολιτική θα μπορούσε να αντικατοπτριστεί η ρατσελιανή αυτή θεώρηση, πέρα από τη σημερινή εκπεφρασθείσα τουρκική στρατηγική, επονομαζόμενη ως «Mavi Vatan»; Είναι εμφανές ότι κατά τη θεωρία αυτή ο «αγώνας για τον χώρο» ταυτίζεται απολύτως με τον «αγώνα για ύπαρξη», εφόσον από τον χώρο εξαρτώνται τα υπόλοιπα μεγέθη που εξασφαλίζουν -κατά τη γνώμη των χωρών που την υιοθετούν- την ύπαρξη και συνακόλουθα την ευημερία.

Επί τη βάσει της θεωρίας αυτής, ένα έθνος που την υιοθετεί, μεστωμένο «από βαθύτατες βιολογικές δονήσεις» καθοδηγούμενο «από ισχυρά αταβιστικά ένστικτα», επιδιώκει να εκμεταλλευτεί σε ορισμένο ιστορικό χρόνο τη ραθυμία των ανταγωνιστριών του δυνάμεων ώστε να τους επιβληθεί.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕKΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL