Σε μια κρίσιμη καμπή φαίνεται να εισέρχεται η αμερικανική στρατηγική έναντι της Ρωσίας, καθώς ανώτεροι αξιωματούχοι του επιτελείου Τραμπ φέρονται να επεξεργάζονται δέσμη επιλογών για ενίσχυση της οικονομικής πίεσης προς τη Μόσχα. Το Bloomberg αποκαλύπτει πως, παρότι δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση, υπάρχουν προτάσεις που περιλαμβάνουν νέα δευτερογενή μέτρα, στοχευμένα κυρίως στον ενεργειακό και τραπεζικό τομέα.
Τραμπ: Κυρώσεις με στρατηγική διαπραγμάτευσης
Η πίεση προέρχεται κυρίως από την πλευρά της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων συμμάχων, που επιθυμούν την επιβολή συμπληρωματικών κυρώσεων για να εξαναγκαστεί το Κρεμλίνο σε συμβιβαστική εκεχειρία. Αν και ΗΠΑ και ΕΕ έχουν ήδη εφαρμόσει εκτεταμένες κυρώσεις από το 2022, η ρωσική αντοχή στον οικονομικό αποκλεισμό παραμένει αξιοσημείωτη. Στο παρασκήνιο διατυπώνονται σενάρια για κυρώσεις σε χώρες που εισάγουν ρωσική ενέργεια, με τον Ρεπουμπλικανό Γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ να εισηγείται δασμούς 500% στις σχετικές εμπορικές ροές.
Η αποπομπή του συμβούλου εθνικής ασφάλειας Μάικ Γουόλτζ και η ανάθεση των αρμοδιοτήτων στον ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο φαίνεται να σηματοδοτεί μια προσπάθεια ενοποίησης της γραμμής, σε αντίθεση με τις διφορούμενες τοποθετήσεις του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος θεωρείται πιο ήπιος έναντι της Ρωσίας. Η επαναχάραξη της πολιτικής εξωτερικής ασφάλειας φέρει τη σφραγίδα Ρούμπιο και ενδέχεται να επιταχύνει τις αποφάσεις.
Διπλωματική εξίσωση και εναλλακτικά σενάρια
Το πλαίσιο που διαμορφώνεται γύρω από την πρωτοβουλία Τραμπ προβλέπει σειρά ανταλλαγμάτων:
- Αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία
- Σταδιακή αναγνώριση του status quo σε Κριμαία και Ντονμπάς
- Ματαίωση της ένταξης στο ΝΑΤΟ
- Μερική άρση των κυρώσεων, υπό όρους
Ωστόσο, η σκληρή γραμμή του Κρεμλίνου περιπλέκει την προοπτική συμφωνίας. Ο Πούτιν επιμένει στη «νομική κυριαρχία» τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών, ενώ απορρίπτει ακόμη και συμβολικές παραχωρήσεις, όπως η επιστροφή του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια. Η δημόσια τοποθέτηση του Σεργκέι Λαβρόφ ότι «δεν θεωρεί πως υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι», δίνει το στίγμα της ρωσικής αδιαλλαξίας.
Η στάση Ζελένσκι και ο ρόλος του Βανς
Από ουκρανικής πλευράς, ο Ζελένσκι επιδιώκει ρήτρα εμπιστοσύνης με τον Τραμπ, έχοντας συμφωνήσει να παραχωρήσει μερίδιο από μελλοντικά έσοδα φυσικών πόρων, ως αντάλλαγμα για διαρκή στρατηγική υποστήριξη. Στο διπλωματικό επίπεδο, η πρόταση για άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών λειτουργεί ως test για τη ρωσική διάθεση συνεργασίας.
Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, από την πλευρά του, ξεκαθαρίζει: «Η Ουάσινγκτον ξεκίνησε τη διαδικασία, αλλά τώρα είναι στο χέρι των δύο πλευρών να βρουν λύση». Η ρητορική αυτή επιβεβαιώνει πως ο Τραμπ επιδιώκει μεν πολιτική πρωτοβουλία, αλλά χωρίς μακροχρόνια εμπλοκή, αφήνοντας ανοιχτό ακόμα και το ενδεχόμενο αποχώρησης των ΗΠΑ από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Το πολιτικό σκηνικό διαμορφώνει μια εύθραυστη ισορροπία: πίεση με κυρώσεις, αλλά και άνοιγμα για συμβιβασμό. Ο Τραμπ εμφανίζεται αποφασισμένος να τερματίσει τον πόλεμο μέσω σκληρών ανταλλαγμάτων, αλλά και να επανακαθορίσει τις αμερικανορωσικές σχέσεις με όρους ρεαλιστικής συνεννόησης.
Αν η Ρωσία δεν ενδώσει στις πιέσεις, το ενδεχόμενο οικονομικής απομόνωσής της σε βάθος δεκαετιών θα γίνει περισσότερο απτό. Αν όμως υπάρξει παράθυρο διαλόγου, ο Λευκός Οίκος ίσως διαπραγματευτεί μια «νέα ισορροπία ισχύος» στην Ευρώπη — με το βάρος της Ουκρανίας να παραμένει το μεγάλο διακύβευμα.
