Δυστυχώς η κατάσταση της Ευρώπης σήμερα είναι η απόλυτη αντανάκλαση της λειτουργίας της. Ανύπαρκτη και χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση από τους λαούς της
Του Θράσου Ευτυχίδη*
Είμαι από τους ανθρώπους που από την αρχή των συγκρούσεων στην Ουκρανία έχω εκφράσει την άποψη ότι η Ευρώπη θα πρέπει να απογαλακτιστεί αμυντικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ενεργειακά από τη Ρωσία. Η ανάγκη να περάσει σε ένα νέο επίπεδο πολιτικής ολοκλήρωσης που θα επιτρέπει την έκφραση μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής είναι πασιφανής εδώ και καιρό.
Αντίθετα χρειάσθηκε να φτάσουμε στον εκφρασμένο από τον Πρόεδρο Τραμπ κίνδυνο, να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ από την Ευρωπαϊκή Άμυνα για να δούμε κάποιες απονενοημένες και αστήρικτες πολιτικά αποφάσεις για αύξηση των δαπανών για την άμυνα και πάλι χωρίς κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο ή σχεδιασμό. Στην ουσία ο Τράμπ χρησιμοποιεί την πίεση στην άμυνα για να αδυνατίσει ακόμη περισσότερο την πολυδιασπασμένη Ευρώπη.
Δυστυχώς η κατάσταση της Ευρώπης σήμερα είναι η απόλυτη αντανάκλαση της λειτουργίας της. Ανύπαρκτη και χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση από τους λαούς της. 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με διαφορετικές πολιτικές και συμφέροντα και μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το σημαντικότερο ίσως αποφασιστικό όργανο που λειτουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση. Οι επίτροποι διορίζονται από τις κυβερνήσεις τους και όχι από κάποια δημοκρατική διαδικασία. Αδυνατώ να πιστέψω ότι οι πολίτες της Ευρώπης θα επέλεγαν για παράδειγμα την κυρία Κάγια Κάλας ως Υπουργό Εξωτερικών της Ένωσης. Αν και διορισμένοι οι Επίτροποι λαμβάνουν αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών – ουσιαστικά παράγουν πρωτογενές πολιτικό αποτέλεσμα. Πέραν αυτού ένας στρατός καλοπληρωμένων υπαλλήλων – γραφειοκρατών υποστηρίζει ακριβώς αυτές τις πολιτικές. Το σύστημα δεν λειτουργεί και θα πρέπει άμεσα να αλλάξει.
Αυτή λοιπόν η Ευρώπη των Επιτρόπων λαμβάνει μετά και από τις απειλές των ΗΠΑ για αποχώρηση την απόφαση να επανεξοπλιστεί. 800 δις ευρώ που θα επιβαρύνουν τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, θα ενισχύσουν τις οικονομίες κάποιων χωρών που παράγουν όπλα και οπλικά συστήματα και θα επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο κάποιους που δεν παράγουν. Και όλα αυτά γιατί; Υπάρχει πραγματικά κάποιος που πιστεύει ότι η Ρωσία θα προελάσει αύριο ως το Βερολίνο; Αστείο και ως σκέψη ακόμη.
Αλλά η ανυπαρξία μιας κοινής πολιτικής οδηγεί ένα βήμα παραπέρα. Και εννοώ φυσικά τις μη νομιμοποιημένες παρασυνάξεις σε Λονδίνο και Παρίσι, όπου συμμετέχει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ούρσουλα Φον Ντερ Λάινεν! αλλά και ηγέτες «πρόθυμων» ευρωπαϊκών χωρών αλλά και η Τουρκία! Κατά ένα περίεργο τρόπο η Ελλάδα που διαθέτει έναν, αν όχι τον μεγαλύτερο Ευρωπαϊκό στρατό δεν προσκαλείται ενώ η εκτός Ε.Ε. αναθεωρητική Τουρκία εισάγεται ως παράγων της Ευρωπαϊκής Άμυνας! Και όχι μόνο στις παρασυνάξεις αλλά και σε επίσημα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Και αυτό δεν είναι η πρώτη φορά.
Είναι πραγματικά αδιανόητο μια χώρα όπως η Τουρκία, που καταπατά το Διεθνές Δίκαιο, που αρνείται την εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας, που απειλεί με πόλεμο μια χώρα μέλος της Ε.Ε. (casus belli) και που κατέχει έδαφος χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να υπάρχει και ως σκέψη στα μυαλά κάποιων Ευρωπαίων. Και όμως αυτό συμβαίνει και εδώ θα πρέπει να υπάρξει σαφής και καταγεγραμμένη ελληνική αντίδραση.
Την ίδια ώρα η Γερμανία προχωρεί στην μεταρρύθμιση του Συντάγματος της, ώστε να άρει το φρένο χρέους που θα επιτρέψει την αύξηση του ελλείματος για αμυντικές δαπάνες – πλεόν του 1% του ΑΕΠ, περίπου 500 δις για αμυντικές δαπάνες και τη συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ReArm Europe που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει στις 20-21 Μαρτίου στις Βρυξέλλες.
Πρακτικά το σχέδιο θα έχει επίδραση στους δημόσιους προϋπολογισμούς των χωρών μελών. Βέβαια θα υπάρξουν και οφέλη για μικρούς και μεγάλους. Για την Ελλάδα θα σημάνει μια ελάφρυνση στους σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες, αλλά και μια ακόμη ευκαιρία να ξαναζωντανέψει η αμυντική μας βιομηχανία.
Απομένει ένα πλαίσιο που θα καθορίσει το γιατί γίνονται όλα αυτά. Και εδώ φυσικά θα πρέπει να καταγραφούν οι αμυντικές ιδιαιτερότητες και προτεραιότητες της σημερινής Ευρώπης με νηφαλιότητα και σαφήνεια.
Το ζητούμενο μιας αλλαγής στην ΕΕ παραμένει και οι καταστάσεις που ζούμε το κάνουν ακόμη πιο επίκαιρο.
- Ο Θράσος Ευτυχίδης είναι Διεθνολόγος Οικονομολόγος και αναλυτής του Strategy International.
