Παρά την «εκλογική κλοτσοπατινάδα» ανάμεσα σε Δεξιά και Αριστερά που επικρατούσε τους τελευταίους μήνες στη Μαδρίτη, η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ που ανέλαβε καθήκοντα από 1ης Ιουλίου 2023 δεν έχασε καθόλου χρόνο προκειμένου να εκφράσει τα παραδοσιακά της φιλοτουρκικά αισθήματα.
Έτσι, πριν καν το Βίλνιους πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες προκειμένου να διευκολύνει τον ευρωπαϊκό δρόμο της Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό, λίγες μέρες πριν η Ισπανία αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, προγραμματίστηκε στη Μαδρίτη για τις 23 Ιουνίου 2023 συνάντηση του Ισπανού γενικού γραμματέα για θέματα της ΕΕ Πασκουάλ Ναβάρο με τον Τούρκο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών και διευθυντή για τις υποθέσεις της ΕΕ, πρέσβη Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι (www.dailysabah.com 22/6/2023).
Σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, επρόκειτο να συζητηθούν «οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισπανίας και οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ σε όλες τις διαστάσεις πριν από την ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (www.aa.com.tr 22/6/2023).
Επιπλέον, οι δύο αντιπροσωπείες θα προχωρούσαν και σε ανταλλαγή απόψεων «για τρέχοντα περιφερειακά και διεθνή θέματα» (www.timeturk.com 22/6/2023). Και ενώ στη συνέχεια τηρήθηκε σιγή ιχθύος από τουρκικής πλευράς σε σχέση με τα αποτελέσματα της συνάντησης αυτής, η ισπανική πλευρά αποκάλυψε σε συνέντευξη Τύπου του Ισπανού υπουργού Εξωτερικών Μανουέλ Αλμπάρες, που δόθηκε στις 29 Ιουνίου 2023 στη Μαδρίτη, ότι η ισπανική προεδρία ανέλαβε τη δέσμευση να προωθήσει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας στη βάση μιας θετικής ατζέντας ως μέρος του προγράμματος της προεδρίας (www.aa.com.tr/en 2/7/2023).
Η ισπανική αυτή πρωτοβουλία χαιρετίστηκε από το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu καθώς και από φίλιες προς την Τουρκία δυνάμεις που δεν έχασαν την ευκαιρία να επισημάνουν τις παραδοσιακές φιλοτουρκικές θέσεις της Μαδρίτης (www.middleeastmonitor.com 2/7/2023).
Ακολούθησε κατόπιν η παρουσία του Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, όπου με την πολιτική του «πάρ’ τα όλα» αναβάθμισε αποφασιστικά τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας (www.notismarias.gr 18/7/2023). Στο πλαίσιο αυτό, πέραν των άλλων Ευρωπαίων ηγετών, ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Ισπανό πρωθυπουργό, σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ. Και ενώ στην αρχή δεν ανακοινώθηκαν λεπτομέρειες από τη συνάντηση Σάντσεθ-Ερντογάν (www.aa.com.tr/en 12/7/2023), στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι ο Σάντσεθ ανέλαβε κατά τη διάρκεια της ισπανικής προεδρίας τη δέσμευση να προωθήσει θέματα τουρκικού ενδιαφέροντος αναφορικά με την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Επίσης τόνισε ότι η Ισπανία πάντοτε είχε επιδείξει μια θετική στάση αναφορικά με τις δύο βασικές τουρκικές επιδιώξεις, ήτοι την απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης. Και αφού έκανε σπονδές στην προνομιακή και συνάμα στρατηγική σχέση Ισπανίας-Τουρκίας, στη συνέχεια ως προεδρία υποσχέθηκε ότι θα ξεπαγώσει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας (www.dailysabah.com 12/7/2023).
Το ενδιαφέρον του Σάντσεθ για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας έχει άμεση σχέση με την προώθηση των ισπανικών οικονομικών συμφερόντων, μιας και το 2021 το διμερές εμπόριο Ισπανίας-Τουρκίας άγγιξε τα 13,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 5,4 δισ. ευρώ αφορούσαν ισπανικές εξαγωγές προς την Τουρκία (www.notismarias.gr 28/7/2023).
Καθώς όμως η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας αναμένεται να συμπεριλάβει πλέον και τις υπηρεσίες, το ισπανικό ενδιαφέρον γίνεται ακόμη πιο έντονο λόγω του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζουν οι ισπανικές τράπεζες αλλά και οι ισπανικές ασφαλιστικές εταιρείες στην Τουρκία.
Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό ότι τον Σεπτέμβριο του 2020 οι ευρωπαϊκές τράπεζες ήταν εξαιρετικά εκτεθειμένες στην τουρκική οικονομία με κεφάλαια ύψους 122,7 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 62 δισ. δολάρια αφορούσαν τις ισπανικές τράπεζες, ήτοι ποσοστό 50% («Die Welt» 17/9/2020).
H παραπάνω κατάσταση παρέμεινε σχεδόν ίδια τόσο στις αρχές του 2021 (Reuters 22/3/2021) όσο και μέχρι τα τέλη του 2021 (www.reuters.com 24/11/2021). Επιπλέον οι ισπανικές τράπεζες το 2020 κατείχαν κρατικά τουρκικά ομόλογα ύψους 15,6 δισ. ευρώ (www.notismarias.gr 14/12/2020 και 21/12/2020).
Η ισπανική τράπεζα BBVA κατέχει πλέον το 86% της τουρκικής Garanti Bank (www.reuters.com 29/6/2022), η οποία επίσης χρηματοδοτεί το τουρκικό κράτος αγοράζοντας ομόλογα της τουρκικής κυβέρνησης.
Μάλιστα τα κέρδη της BBVA στην Τουρκία το 2020 ανήλθαν σε 563 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 14% των συνολικών κερδών της εν λόγω ισπανικής τράπεζας, κάνοντας την Τουρκία την τρίτη σε απόδοση αγορά για την BBVA. Επιπλέον το ίδιο έτος τα δάνεια και οι εν γένει χορηγήσεις της BBVA σε πελάτες της στην τουρκική αγορά έφτασαν τα 37,3 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 10% των χορηγημένων της δανείων, με την τουρκική αγορά να καθίσταται για την BBVA η τέταρτη κατά σειρά αγορά σε χορηγήσεις δανείων της (www.reuters.com 24/11/2021).
Τέλος, από όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, οι ισπανικές ήταν εκείνες που αποκόμισαν τα πιο σημαντικά κέρδη στην Τουρκία και το 2022 (www.spglobal.com 4/1/2023). Στον τομέα της πράσινης ενέργειας έχουμε επίσης σημαντικές ισπανικές επενδύσεις στην Τουρκία με την τουρκική τράπεζα Garanti BBVA να χρηματοδοτεί το 2022 με 6 δισ. ευρώ διάφορες επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη (www.bbva.com 18/7/2023).
Τέλος, στο πεδίο των εξοπλιστικών προγραμμάτων και παρά τις διαμαρτυρίες της ελληνικής πλευράς προς τη Μαδρίτη (www.euroactiv.com 19/11/2021) τελικά ολοκληρώθηκε το mega deal της Τουρκίας με την Ισπανία με τη ναυπήγηση του αεροπλανοφόρου «Anadolu», το οποίο έχει ήδη αναλάβει δράση και με τον Ερντογάν μάλιστα να αναφέρεται σε νέα επικείμενη ισπανοτουρκική συμφωνία για πώληση και δεύτερου «αεροπλανοφόρου» από τη Μαδρίτη στην Άγκυρα και μάλιστα αναβαθμισμένου (https://apa.az/en 19/4/2023)!
Ενδεικτικό του ισπανικού φιλοτουρκικού κλίματος ήταν και το γεγονός ότι η ισπανική πλευρά μετά από τουρκικές πιέσεις επιχείρησε, μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς (www.middleeasteye.net 16/8/2023), να δρομολογήσει πρόσκληση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ που θα λάβει χώρα στο Τολέδο στις 31 Αυγούστου 2023 (www.consilium.europa.eu).
Όμως το φιλοτουρκικό κλίμα σε επίπεδο ισπανικής προεδρίας κινδυνεύει να «χαλάσει» λόγω των τουρκικών τσαμπουκάδων κατά της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ στην Πύλα στις 18 Αυγούστου 2023.
H συνέχεια λοιπόν επί της οθόνης στο Τολέδο, στις 31 Αυγούστου 2023.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL
