Ένα ιστορικό συνέδριο διεξήγαγε από τις 5 έως τις 7 Μαΐου το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), εξετάζοντας την έκκληση του ηγέτη του Αμπντουλάχ Οτσαλάν για οριστικό αφοπλισμό και αυτοδιάλυση της οργάνωσης. Η δήλωση αυτή, που έγινε από τον Οτσαλάν τον Φεβρουάριο, έρχεται σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία ο ίδιος παραμένει φυλακισμένος από το 1999 στο νησί Ίμραλι, αλλά εξακολουθεί να διατηρεί ισχυρή επιρροή στους πολιτικούς και ένοπλους πυρήνες του κουρδικού κινήματος.
Η αντίδραση της ηγεσίας του PKK, η οποία εδρεύει κυρίως στο Βόρειο Ιράκ, ήταν αρχικά επιφυλακτική, απαιτώντας την αποφυλάκιση του Οτσαλάν και τη δημιουργία «συνθηκών ελευθερίας», ώστε να μπορεί να έχει ρόλο στην πολιτική μετάβαση. Ωστόσο, η τελική διεξαγωγή του 12ου συνεδρίου θεωρείται από πολλούς σημάδι στροφής, ενώ τουρκικά ΜΜΕ και αναλυτές προεξοφλούν την αυτοδιάλυση.
Μπαχτσελί, Ερντογάν και η στρατηγική πίεση
Από την πλευρά της Άγκυρας, η έκκληση Οτσαλάν δεν ήρθε εν κενώ. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο αρχηγός του ακροδεξιού ΜΗΡ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, πρότεινε ρητά την αποφυλάκιση Οτσαλάν με όρους, αν ο ίδιος αποκηρύξει δημοσίως την ένοπλη δράση του PKK. Πρόκειται για μια πρόταση που φαινομενικά έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη σκληρή γραμμή του τουρκικού κράτους, αλλά υπηρετεί μια ευρύτερη πολιτική στρατηγική εκτόνωσης, ιδίως ενόψει πιθανών συνομιλιών για την «επόμενη μέρα» στο κουρδικό ζήτημα.
Ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εδώ και μήνες προϊδεάσει για το τέλος της ένοπλης φάσης του PKK, δηλώνοντας πως «πλησιάζει η στιγμή που το PKK θα διαλυθεί».
Αφοπλισμός ή ανασχηματισμός; Τα επόμενα βήματα
Η κατάπαυση πυρός από την 1η Μαρτίου και η απόφαση του PKK να συγκαλέσει συνέδριο αποτελούν ισχυρούς δείκτες μεταβολής, αλλά το ζήτημα του αφοπλισμού παραμένει σύνθετο. Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι ακόμα και αν το PKK ανακοινώσει την αποστράτευση, είναι άγνωστο:
- ποιος θα την επιβλέπει,
- αν θα διαλυθούν οι ένοπλοι βραχίονες στη Συρία και το Ιράκ,
- και αν θα διατηρηθεί ενιαία πολιτική δομή υπό άλλο όνομα ή φορέα.
Σε κάθε περίπτωση, μια ενδεχόμενη διάλυση του PKK θα αποτελέσει σημαντική πολιτική νίκη για τον Ερντογάν, αλλά και βαθιά τομή για τον κουρδικό αγώνα, ο οποίος πλέον θα αναζητείται στο πεδίο της πολιτικής ενσωμάτωσης, διαλόγου και πολιτισμικών διεκδικήσεων.
