Οι όρκες, γνωστές και ως φάλαινες δολοφόνοι, είναι από τα πιο εντυπωσιακά και ισχυρά θαλάσσια θηλαστικά. Όχι μόνο μπορούν να εξουδετερώσουν λευκούς καρχαρίες, αλλά διαθέτουν και εξαιρετικά υψηλή νοημοσύνη. Σύμφωνα με το Discovery Magazine, κάθε ομάδα όρκων έχει ξεχωριστές κυνηγετικές τεχνικές, τις οποίες μεταδίδει από γενιά σε γενιά, όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια πολιτισμική κοινότητα.
Πλέον, όμως, οι όρκες φαίνεται πως έχουν κάνει ένα βήμα πιο κοντά στον άνθρωπο – και μάλιστα μέσω της φωνής.
Όρκες που μιμούνται την ανθρώπινη ομιλία
Σε ηχητικό ντοκουμέντο που περιλαμβάνεται σε μελέτη του 2018 (Proceedings of the Royal Society B), μια όρκα ονόματι Wilkie ακούγεται να αναπαράγει λέξεις όπως «γεια», «αντίο», «ένα, δύο», ακόμα και το όνομα της προπονήτριάς της, «Έιμι». Η φωνητική ομοιότητα προκάλεσε δέος – αλλά και τρόμο. «Αυτό το δεύτερο “γεια” ήταν δαιμονικό», σχολίασε ακροατής στο διαδίκτυο. Άλλοι, πάλι, συγκινήθηκαν από το φαινόμενο, βλέποντας σε αυτό τη μαγεία της φύσης.
Το πείραμα και τα συμπεράσματα των ειδικών
Η μελέτη διερεύνησε τη φωνητική ευελιξία των φαλαινών. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Josep Call από το Πανεπιστήμιο St Andrews, οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν δεν υπάρχουν στο φυσικό «λεξιλόγιο» των όρκων – κάτι που κάνει την προσπάθειά τους ακόμη πιο εντυπωσιακή. Το γεγονός ότι το «γεια» προφερόταν σωστά στο 50% των περιπτώσεων, δείχνει ξεκάθαρα ικανότητα φωνητικής μίμησης.
Μπορούν όμως να καταλάβουν τι λένε;
Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί: όχι, δεν κατανοούν το νόημα των λέξεων. Τουλάχιστον προς το παρόν… Η φωνητική μίμηση δεν συνοδεύεται από εννοιολογική κατανόηση. Άλλωστε, το «γεια» τους δεν είναι παρά μια εκφορά ήχου – όχι ένας χαιρετισμός.
Ωστόσο, η μελέτη αυτή ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της νοημοσύνης και της επικοινωνίας στα θαλάσσια θηλαστικά. Και, ποιος ξέρει; Ίσως κάποια μέρα, οι φάλαινες που λένε «γεια», να έχουν και κάτι… παραπάνω να μας πουν.
