Μια χαραμάδα αισιοδοξίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία φέρεται να άνοιξε μετά τη δίωρη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Σύμφωνα με ανακοινώσεις και διαρροές, οι δύο ηγέτες συζήτησαν την πιθανότητα άμεσης έναρξης διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, ενώ το Βατικανό προτάθηκε ως τόπος φιλοξενίας των ειρηνευτικών συνομιλιών.
Ενθουσιασμένος ο Τραμπ – Συγκρατημένος ο Πούτιν
Σε ανάρτησή του, ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τη συνομιλία με τον Πούτιν «εξαιρετική», ανακοινώνοντας ότι Ρωσία και Ουκρανία θα ξεκινήσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός και την οριστική ειρήνη. Όπως δήλωσε, «οι όροι θα συμφωνηθούν μόνο από τους ίδιους τους εμπόλεμους», υποστηρίζοντας ότι μόνο εκείνοι «γνωρίζουν τις λεπτομέρειες μιας διαπραγμάτευσης που κανείς άλλος δεν θα γνώριζε».
Από την πλευρά του, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έκανε λόγο για «ειλικρινή και ουσιώδη» συζήτηση, φέρεται να πρότεινε την υπογραφή μνημονίου με την Ουκρανία και αναγνώρισε ότι θα χρειαστούν αμοιβαίοι συμβιβασμοί – αν και, όπως παρατηρούν αναλυτές, σπανίως εννοεί ότι οι παραχωρήσεις περιλαμβάνουν τη ρωσική πλευρά.
Η αντίδραση Ζελένσκι και η πρόταση για πολυμερή σύνοδο
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιβεβαιώνοντας ότι είχε δύο τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Τραμπ πριν και μετά το τηλεφώνημα με τον Πούτιν, δήλωσε ότι εξετάζεται η διοργάνωση πολυμερούς συνόδου με τη συμμετοχή ΗΠΑ, Ε.Ε., Ηνωμένου Βασιλείου και Ρωσίας, ενδεχομένως στην Τουρκία, στην Ελβετία ή στο Βατικανό.
Ο Ουκρανός πρόεδρος διέταξε τον σχηματισμό μόνιμης διαπραγματευτικής ομάδας, δηλώνοντας πως «η Ουκρανία δεν φοβάται τις άμεσες συνομιλίες με τη Ρωσία». Την ίδια στιγμή, όμως, επανέλαβε ότι οι ρωσικές απειλές κατά της ομάδας του στην Κωνσταντινούπολη απορρίφθηκαν, και υπογράμμισε πως «ο σεβασμός της διαδικασίας είναι θεμέλιο για την αξιοπρέπεια των συνομιλιών».
Η στρατηγική Πούτιν: επιμήκυνση και πίεση στο πεδίο
Σύμφωνα με ανάλυση του Sky News, ο Πούτιν επιχειρεί να ελέγξει το χρονοδιάγραμμα και τη μορφή της ειρηνευτικής διαδικασίας, με στόχο να συνεχίσει την πίεση στο πεδίο. Διαρροές από το Κρεμλίνο δείχνουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος αισθάνεται βέβαιος για την κατάληψη τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών (Ντόνετσκ, Ζαπορίζια, Χερσόν, Λουγκάνσκ) μέχρι τα τέλη του 2025, κάτι που μεταφράζεται σε αμετακίνητες θέσεις στις διαπραγματεύσεις.
Επιπλέον, δεν έχει δοθεί ουσιαστικό κίνητρο από τη Δύση για να αναθεωρήσει τη στάση του, καθώς οι προθεσμίες και οι απειλές κυρώσεων δεν έχουν μέχρι στιγμής εφαρμοστεί στην πράξη, αφήνοντας περιθώριο κινήσεων στη ρωσική πλευρά.
Ο Τραμπ σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, η ειρηνευτική πρωτοβουλία αποτελεί προσωπική δέσμευση και κεντρική πολιτική προτεραιότητα, με φόντο την αμερικανική προεκλογική περίοδο. Ωστόσο, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, ο Πούτιν φέρεται να χειραγωγεί την κατάσταση, προκαλώντας αμηχανία στον Λευκό Οίκο.
Το BBC σημειώνει ότι ο Τραμπ δεν έχει καταφέρει να σημειώσει ουσιαστική πρόοδο, ενώ ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με το δίλημμα συμφωνία με παραχωρήσεις σε βάρος της Ουκρανίας ή απόσυρση των ΗΠΑ από τη διαμεσολάβηση. Σύμφωνα με τον σύμβουλό του Τζέι Ντι Βανς, «αν δεν υπάρξει προθυμία από τη Ρωσία, τότε αυτός δεν είναι ο πόλεμός μας», ανοίγοντας το ενδεχόμενο αλλαγής αμερικανικής στάσης.
Το Βατικανό και οι ανεπίσημες γραμμές
Σημαντικό στοιχείο της συνεννόησης είναι η πρόταση του Βατικανού να φιλοξενήσει τις συνομιλίες. Ο Τραμπ φέρεται να έχει ήδη ενημερώσει ευρωπαίους ηγέτες για τη διάθεση αυτή, ενώ οι αναφορές για ανεπίσημες επαφές με τον Πούτιν από το 2021 (σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Μπομπ Γούντγουορντ) δείχνουν πως η προσπάθεια είχε ξεκινήσει πολύ πριν την πρόσφατη κορύφωσή της.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: θα προχωρήσει η ειρήνευση ή πρόκειται για έναν ακόμη γύρο διπλωματικών ελιγμών με σκοπό την ανατροπή των εντυπώσεων και τη μεταφορά της πίεσης στην ουκρανική πλευρά;
