Οι δύο εταιρείες διύλισης της χώρας μας έχουν τιμές που διαφέρουν στο… πέμπτο δεκαδικό, αξιοθαυμάστως συμπτωματικώς… Σαν να πρόκειται για έναν χορό καλοκουρδισμένων παρτενέρ, που όμως χορεύουν αποκλειστικά εις βάρος μας
Στην Ελλάδα, τη χώρα του ήλιου, της θάλασσας και της ασύγκριτης φιλοξενίας, έχουμε αναπτύξει και μια ακόμη μοναδική ικανότητα: να εφευρίσκουμε λόγους για να ανεβάζουμε τις τιμές των καυσίμων, ανεξάρτητα από τις διεθνείς τάσεις. Ενώ παγκοσμίως η τιμή του πετρελαίου πέφτει, εδώ στην πατρίδα μας μοιάζει να ακολουθεί αντίθετη κατεύθυνση, σαν να οδηγείται από τη δική της λογική, αν υποθέσουμε φυσικά ότι υπάρχει κάποια λογική.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού μάς έδωσε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα εικόνα για τον κόσμο των καυσίμων στην Ελλάδα. Ένα κόσμο που φαίνεται να χαρακτηρίζεται από δυοπωλιακές καταστάσεις, αδιαφανείς πρακτικές και ένα γενναίο “γιατί μπορούμε” από πλευράς των εταιρειών διύλισης και διανομής. Αντιθέτως, για εμάς, τους απλούς θνητούς που προσπαθούμε να γεμίσουμε το ρεζερβουάρ χωρίς να χρειαστεί να πουλήσουμε το νεφρό μας, η κατάσταση μοιάζει να έχει περισσότερο σουρεαλιστική παρά πρακτική βάση.
Πρώτα απ’ όλα, ας δούμε το βασικό παράδοξο: Όταν η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει διεθνώς, οι αυξήσεις μετακυλίονται στις τιμές της αντλίας ταχύτατα. Ρίξτε μια ματιά μόνο στα στοιχεία του κυβερνητικού Fuelprices.gr και τις αντίστοιχες τιμές του βαρελιού στο πετρέλαιο (Investing.com). Είναι, λένε, το κόστος των πρώτων υλών, οι διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας, τα περιθώρια κέρδους που «πρέπει» να διατηρηθούν. Όταν όμως οι τιμές πέφτουν, η ταχύτητα μετακύλισης αντιστρέφεται: οι μειώσεις γίνονται με ρυθμό χελώνας, αν γίνουν ποτέ. Στην Ελλάδα φαίνεται πως το πετρέλαιο της αντλίας έχει μοναδική ιδιότητα να είναι απρόθυμο να ακολουθήσει τη βαρύτητα.
Όπως αναφέρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, οι δύο εταιρείες διύλισης της χώρας μας έχουν τιμές που διαφέρουν στο… πέμπτο δεκαδικό. Μα τι αξιοθαύμαστη σύμπτωση! Σαν να πρόκειται για έναν χορό καλοκουρδισμένων παρτενέρ, που όμως χορεύουν αποκλειστικά εις βάρος μας. Και ενώ οι εισαγωγές καυσίμων θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο, η ελληνική πραγματικότητα φροντίζει να εξαλείψει αυτή την πιθανότητα μέσω γραφειοκρατικών, θεσμικών και άλλων εμποδίων.
Η αγορά χαρακτηρίζεται από πλήρη απουσία ουσιαστικού ανταγωνισμού, ιδίως σε επίπεδο χονδρικής και διύλισης. Με εγκαταστάσεις αποθήκευσης συγκεντρωμένες στα χέρια λίγων και γεωγραφικές περιοχές όπου μια μόνο εταιρεία έχει παρουσία, ποιος μπορεί να εκπλαγεί που η τιμή ανεβαίνει όποτε το επιθυμούν οι μεγάλες εταιρείες; Οι εισαγωγές καυσίμων παραμένουν θεωρητική εναλλακτική, καθώς το κόστος και οι περιορισμοί τις καθιστούν μη ρεαλιστική επιλογή για τους περισσότερους εμπόρους.
Ας μην ξεχνάμε τους αγαπημένους μας φόρους, που προσθέτουν το απαραίτητο ελληνικό αλατοπίπερο στην εξίσωση. Φόροι επί φόρων, ΦΠΑ πάνω σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, και το αποτέλεσμα; Ένα αστρονομικό ποσοστό της τελικής τιμής στην αντλία να καταλήγει στα κρατικά ταμεία. Κι ενώ αυτό είναι γνωστό, παραμένει η εύκολη δικαιολογία για να παραμένουν οι τιμές υψηλές, ακόμα και όταν το αργό πετρέλαιο έχει κατρακυλήσει.
Η αλήθεια είναι ότι οι συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι τραγικές για τον μέσο Έλληνα. Οι αυξημένες τιμές καυσίμων επηρεάζουν άμεσα το κόστος ζωής, από τις μεταφορές μέχρι τα βασικά αγαθά. Και ενώ όλοι ξέρουμε ότι οι τιμές δεν πρόκειται να πέσουν σύντομα, το ερώτημα παραμένει: Ποιος επωφελείται από αυτή την κατάσταση;
Ίσως, λοιπόν, αντί να περιμένουμε να πέσουν οι τιμές, να αρχίσουμε να καλλιεργούμε τη δική μας εκδοχή για να αντιμετωπίσουμε τον παραλογισμό. Γιατί στην Ελλάδα, οι τιμές καυσίμων ανεβαίνουν «γιατί έτσι», και αυτό είναι κάτι που ούτε οι καλύτεροι οικονομολόγοι δεν θα μπορούσαν να εξηγήσουν…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ KARFITSA
