Στα 70s οι τίτλοι του ΠΑΟΚ, του Αρη και του Ηρακλή έμοιαζαν με άφραστο θαύμα, απέναντι στους ισχυρούς ιδιοκτήτες των ομάδων του ΠΟΚ και η καθεστωτική αντίληψη πήρε διαστάσεις παράδοσης.
Ένα από τα επιδραστικότερα βιβλία που έχουν γραφεί για το ποδόσφαιρο δεν γράφηκε από κάποιον δημοσιογράφο του αθλητικού ρεπορτάζ αλλά από έναν ζωολόγο, ανθρωπολόγο. Ο Ντέσμοντ Μόρις υπήρξε διάσημος κοινωνιολόγος που ασχολήθηκε επισταμένως με την ανθρώπινη καταγωγή και δαρβινική θεωρία αδυνατώντας να κατανοήσει την επίδραση του ποδοσφαίρου στις μάζες. Θεωρούσε το ποδόσφαιρο ένα ανόητο άθλημα όπου 22 άνδρες με κοντά παντελονάκια κυνηγούν μια μπάλα και χιλιάδες άλλοι στις κερκίδες αλαλάζουν ως πιθηκοειδή! Ένας φίλος του τον έπεισε να ασχοληθεί, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί ένας κοινωνιολόγος να μη γνωρίζει ένα φαινόμενο που ελκύει τον μισό πληθυσμό της Γης. Ο Μόρις όχι μόνο ασχολήθηκε αλλά έγραψε και το ωραιότερο βιβλίο στην ιστορία του αθλητισμού υπό τον τίτλο «Η φυλή του ποδοσφαίρου» στο οποίο μπορεί ο καθένας να βρει απαντήσεις για τα θεμελιώδη ερωτήματα περί τη δημοφιλίας ενός αθλήματος που λατρεύεται από εκατομμύρια ανθρώπων ως θρησκεία.
Στην Ελλάδα, το ποδόσφαιρο από τις αρχές του 20ου αιώνα έως σήμερα, πάντοτε συμβάδιζε με τις πολιτικές εξελίξεις, επηρεαζόταν αλά και επηρέαζε πολλές από αυτές. Από τη μεταπολίτευση και με τη καθιέρωση του πρώτου επαγγελματικού πρωταθλήματος το 1980 το ελληνικό πρωτάθλημα ήταν ένας καθρέπτης της κοινωνίας. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά άλλαζαν, ο πλούτος μεταφερόταν ολοένα και περισσότερο στο κέντρο και οι ομάδες της Θεσσαλονίκης υποκαθιστούσαν έναν εξισορροπιστικό ρόλο που πολλές φορές εκλαμβανόταν και ως αντίσταση στην εξουσία. Στα 70s οι τίτλοι του ΠΑΟΚ, του Αρη και του Ηρακλή έμοιαζαν με άφραστο θαύμα, απέναντι στους ισχυρούς ιδιοκτήτες των ομάδων του ΠΟΚ και η καθεστωτική αντίληψη πήρε διαστάσεις παράδοσης.
Η παράδοση αυτή έσπασε με την έλευση του Ιβάν Σαββίδη στον ΠΑΟΚ πριν από μια δεκαετία. Σ’ αυτό το διάστημα ο ΠΑΟΚ πήρε δυο πρωταθλήματα και τέσσερα κύπελλα, κατέστη ανταγωνιστική ομάδα ως προς τους τρεις μεγάλους του λεκανοπεδίου δείγμα ότι ακόμη και μία ομάδα εκτός Αττικής μπορεί να μεγαλουργήσει εφόσον δημιουργηθούν με κάποιον τρόπο συνθήκες ίσων ευκαιριών. Και οι συνθήκες δημιουργήθηκαν όταν ήρθαν τα κεφάλαια εκ του επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη. Πριν από μια εβδομάδα ο ΠΑΟΚ κόντρα στα προγνωστικά κατέκτησε ένα ακόμη πρωτάθλημα ενώ απόψε ο Αρης διεκδικεί το κύπελλο απέναντι στον Παναθηναϊκό. Αν το κατακτήσει η ποδοσφαιρική Θεσσαλονίκη θα έχει πετύχει κάτι που πέτυχε μόνο το 1976 όταν ΠΑΟΚ και Ηρακλής έφεραν το «νταμπλ» στη πόλη απέναντι στον Ολυμπιακό του Γουλανδρή της ΑΕΚ του Μπάρλου και του Παναθηναϊκού του Μαντζαβελάκη.
Ο σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι από τους ελάχιστους (μαζί με τον Κώστα Καραμανλή ίσως) που γνωρίζει από ποδόσφαιρο, υπήρξε φίλαθλος έως και φανατικός στην παιδικοεφηβική ηλικία, επομένως ξέρει τι σημαίνει η κατάκτηση ενός τίτλου από άλλη ομάδα πλην ΠΟΚ. Ο Ντέσμοντ Μόρρις διαπιστώνει στο βιβλίο του ότι «ιδεολογία αλλάζεις, γυναίκα αλλάζεις, θρησκεία αλλάζεις, ομάδα όμως δεν αλλάζεις». Σε αυτό το απόφθεγμα εμπεριέχεται ο πλέον σοβαρός λόγος για τον οποίο το ποδόσφαιρο διεμβολίζει πλατιά κοινωνικά στρώματα και ασκεί πολιτική επιρροή. Κι αυτό είναι κάτι που ο νυν πρωθυπουργός και επιτελείς του οφείλουν να το λάβουν σοβαρά υπόψη τους για μια συνολική μελέτη αλλαγής πρακτικών που θα διασφαλίσουν ότι η περιφέρεια μπορεί να μεγαλουργήσει αρκεί να της εμπιστευτείς τα κατάλληλα εργαλεία και πόρους για να το πράξει.
