Ιδέες, μυστικά και συνταγές για να οργανώσουμε την Τσικνοπέμπτη το πιο πολύχρωμο και ευφάνταστο barbecue χωρίς καθόλου κρέας ή άλλα υλικά ζωικής προέλευσης.

Tσικνοπέμπτη στο σπίτι

Την Τσικνοπέμπτη μια πρόσκληση για φαγητό συνήθως μεταφράζεται σε άφθονο κρέας, μπριζόλες, παϊδάκια και μπιφτέκια στα κάρβουνα, κάτι που φέρνει τους vegan φίλους μας μάλλον σε άβολη θέση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι υιοθετούν πλέον μια vegan ή χορτοφαγική διατροφή, νέοι στην πλειονότητά τους. Η απόφασή τους συνήθως έχει να κάνει με μια στάση ζωής πιο φιλική προς το περιβάλλον και τα ζώα, αλλά συχνά γίνεται και για λόγους υγείας. Για να καλυφθούν οι ανάγκες αυτής της μερίδας καταναλωτών, κυκλοφορούν στην αγορά πολλά φυτικά προϊόντα, ως απολαυστικά υποκατάστατα του κρέατος. Ακόμα όμως κι αν δεν ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η vegan μαγειρική είναι πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς προκαλεί τη σκέψη και τη φαντασία μας, ανοίγει νέα γευστικά μονοπάτια στην κουζίνα μας και μας βάζει σε μια διαδικασία να πειραματιστούμε δημιουργικά με καινούρια υλικά ή κάποια που ήδη χρησιμοποιούσαμε, αλλά πλέον αποκτούν νέο ρόλο.

Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι το ψήσιμο στα κάρβουνα ή στη σχάρα δεν συνεπάγεται απαραίτητα κρέας. Τα πάντα μπορούν να ψηθούν, ακόμα και τα φρέσκα φρούτα που μάλιστα γίνονται φανταστικά! Καλέστε λοιπόν τους φίλους σας στο πιο πρωτότυπο barbecue Τσικνοπέμπτης και ετοιμάστε το grill. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουμε εμείς!

Το ψωμί

Όταν συναντάει τα κάρβουνα, μετατρέπεται σε ένα όνειρο και συνοδεύει υπέροχα σαλάτες, ψητά λαχανικά, αλλά και ντιπ. Διαλέγουμε το ψωμί που μας αρέσει και το κόβουμε σε φέτες. Τις αλείφουμε με ελαιόλαδο, προσθέτουμε λίγη ρίγανη και αλάτι και τις ψήνουμε στη σχάρα μέχρι να αποκτήσουν λίγο χρώμα και τραγανή κρούστα. Εναλλακτικά του ψωμιού, χρησιμοποιούμε πίτες για σουβλάκια.

Σάλτσες & αλοιφές 

Οι σάλτσες, τα ντιπ ή οι αλοιφές δεν μπορούν να λείπουν από ένα τέτοιο τραπέζι. Οι σάλτσες νοστιμεύουν μοναδικά τα «μπέργκερ» και τα σάντουιτς. Στην αγορά βρίσκουμε πλέον vegan εκδοχές σε μουστάρδες, κέτσαπ, μαγιονέζες, BBQ sauce, αλλά είναι προτιμότερο να τις ετοιμάσουμε μόνοι μας στο σπίτι. Τα ντιπ και οι αλοιφές μπορούν επίσης να απογειώσουν τα σάντουιτς, αλλά συνοδεύουν το ίδιο καλά τα κριτσίνια και τα ωμά λαχανικά που απολαμβάνουμε όσην ώρα ψήνουμε. Ένα δημοφιλές χορτοφαγικό ντιπ είναι το γουακαμόλε ή όποια άλλη κρέμα με αβοκάντο δουλεμένη με διάφορα μυρωδικά και μπαχαρικά.

Μια ακόμα βασίλισσα ανάλογων τραπεζιών είναι η μελιτζανοσαλάτα, αφού το barbecue δίνει την ευκαιρία να καπνιστούν πολύ σωστά οι μελιτζάνες και να ετοιμαστεί η αλοιφή μόνο με ελαιόλαδο, τύπου μοναστηριακή.

Θρεπτικό και απίστευτα νόστιμο είναι και το χούμους, η διάσημη αλοιφή από ρεβίθια και ταχίνι, η οποία μπορεί να γίνει με πολλές παραλλαγές για ποικιλία. Αντίστοιχα ντιπ φτιάχνουμε και με άλλα βρασμένα όσπρια, όπως φασόλια, γίγαντες, φακές, αλλά και η παραδοσιακή μας φάβα. Εκτός από πολύ νόστιμες και χορταστικές, αυτές οι αλοιφές είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης. Το φυτικό γιαούρτι επίσης μας δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε μια vegan εκδοχή τζατζικιού, το οποίο, παραδοσιακά, δεν λείπει από κανένα τραπέζι barbecue. Αντίστοιχα, με vegan τυριά φτιάχνουμε τυροκαυτερή αλλά και άλλα ντιπ με τη συμμετοχή ξηρών καρπών όπως κάσιους ή αμύγδαλα.

Ψημένα vegan τυριά

Vegan φέτα, τσένταρ και άλλοι τύποι τυριών διατίθενται στα περισσότερα σούπερ μάρκετ και σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα. Μια ωραία πρόταση για τη σχάρα είναι η «φέτα» ψημένη με ντοματίνια, μπούκοβο και θυμάρι.

Ψητά σουβλάκια τόφου

Χρόνος προετοιμασίας: 20′

Χρόνος ψησίματος: 10′

Υλικά για 8-10 τμχ.

• 400 γρ. τόφου
• 4 κ.σ. ε.π. ελαιόλαδο
• 2 κ.γ. κύμινο τριμμένο
• 1 κ.γ. αποξηραμένη ρίγανη
• 1½ κ.γ. καπνιστή πάπρικα
• 1 κ.γ. κόλιανδρο
• ½ κ.γ. σκόνη σκόρδου
• Αλάτι, πιπέρι
• 2 κόκκινες πιπεριές σε καρέ 2-3 εκ.
• 1 κόκκινο κρεμμύδι σε καρέ 2-3 εκ.
• 1 πράσινη πιπεριά σε καρέ 2-3 εκ.

Εκτέλεση

Ετοιμάζουμε το BBQ ώστε να είναι ζεστό. Τοποθετούμε το τόφου ανάμεσα σε δύο απορροφητικές πετσέτες ή χαρτί κουζίνας και το πιέζουμε για να βγάλει όσα υγρά έχει και να στεγνώσει καλά. Το κόβουμε σε κύβους περίπου 2-3 εκ.

Ανακατεύουμε σε ένα μπολ το τόφου με 2 κ.σ. ελαιόλαδο, το κύμινο, την καπνιστή πάπρικα, τον κόλιανδρο, το σκόρδο, ½ κ.γ. αλάτι και πιπέρι. Σε ένα άλλο μπολ ανακατεύουμε όλα τα λαχανικά με το υπόλοιπο ελαιόλαδο, τη ρίγανη, λίγο αλάτι και πιπέρι.

Συναρμολογούμε τα καλαμάκια περνώντας τα κομμάτια του τόφου εναλλάξ με τα λαχανικά, με όποια σειρά μάς αρέσει. Ψήνουμε τα σουβλάκια στη ζεστή σχάρα για περίπου 3-4 λεπτά από κάθε πλευρά, μέχρι να πάρουν χρώμα.

Τι είναι το τόφου;

Αν και τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για αυτό, το τόφου είναι ένα παραδοσιακό προϊόν της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ασίας με ιστορία 2.000 χρόνων. Φτιάχνεται από γάλα σόγιας και είναι πολύ χαμηλό σε λιπαρά, ήπιο σε γεύση και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, όπως σίδηρος, ασβέστιο και μαγνήσιο. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες, όπως το καπνιστό, που γίνεται πολύ ωραίο ψητό. Μπορούμε να το ψήσουμε ή να το προσθέσουμε κομμένο σε κύβους σε σούπες, σαλάτες και σάντουιτς. Στο barbecue θα ενισχύσουμε με αυτό την πίτα μας με φρέσκα λαχανικά και μπαχαρικά ή θα το απολαύσουμε σαν καλαμάκι βουτώντας το σε χούμους ή άλλες αλοιφές.

Τι είναι το τέμπε;

Πρόκειται για άλλο ένα παραδοσιακό ασιατικό προϊόν από σόγια, πολύ δημοφιλές στην Ινδονησία, το οποίο είναι ακόμα πιο πλούσιο από το τόφου σε πρωτεΐνες, γεγονός που του έχει χαρίσει περίοπτη θέση στη vegan διατροφή παγκοσμίως. Φτιάχνεται από ολόκληρο το φασόλι της σόγιας και όχι από το γάλα και έχει γεύση λίγο πικρή και umami που θυμίζει μανιτάρι. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε με διάφορους τρόπους στην κουζίνα και τις συνταγές μας. Γίνεται στον ατμό, βραστό, τηγανητό, ψητό και σοτέ. Σημαντικό είναι να ξέρουμε ότι τρώγεται πάντα μαγειρεμένο και όχι ωμό όπως το τόφου.

Τα μπέργκερ

Φωτό: Γιώργος Καπράνος

Τα vegan μπιφτέκια και λουκάνικα είναι μια τέλεια λύση για ένα ολοκληρωμένο χορτοφαγικό barbecue. Αλεσμένα όσπρια, μανιτάρια ή άλλα λαχανικά αντικαθιστούν επάξια τον κιμά των κλασικών μπέργκερ. Εδώ για να πιάσουμε την υφή, το χρώμα και την επιθυμητή γεύση, χρησιμοποιούμε πολλά υλικά, αντίθετα με τα κοινά μπιφτέκια που έχουν απλά καλό κιμά και αλατοπίπερο. Σημαντικό είναι επίσης το ψωμί, οι σάλτσες και τα άλλα υλικά που θα επιλέξουμε για να εμπλουτίσουμε τη συνταγή μας.

Vegan burger

Χρόνος προετοιμασίας: 30′

Χρόνος ψησίματος: 6′-8′    

Υλικά για 3-4 μπέργκερ

Για τα μπιφτέκια

• 150 γρ. κινόα βρασμένη
• 100 γρ. καρυδόψιχα
• 230 γρ. μαύρα ή κόκκινα φασόλια κονσέρβας στραγγισμένα
• 50 γρ. κρεμμύδι ψιλοκομμένο
• 1 κ.γ. αποξηραμένο σκόρδο σκόνη
• 1½ κ.σ. ε.π. ελαιόλαδο
• 10 γρ. κύμινο
• 10 γρ. καπνιστή πάπρικα
• 4 γρ. σκόνη τσίλι
• 1 πρέζα ζάχαρη
• Αλάτι, πιπέρι
• 20 γρ. πάνκο
• 3 κ.σ. vegan BBQ sauce

Για τη συναρμολόγηση

• Vegan μαγιονέζα
• Φύλλα μαρουλιού ή λόλας
• Ροδέλες ντομάτας
• Λεπτές ροδέλες κρεμμυδιού
• 3-4 φέτες vegan τυρί τσένταρ
• Αγγούρι τουρσί σε λεπτές φέτες
• 3-4 ψωμάκια μπέργκερ

Εκτέλεση

Ζεσταίνουμε ένα αντικολλητικό τηγάνι σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και καβουρντίζουμε τα καρύδια. Τα βγάζουμε σε μπολ. Στο ίδιο τηγάνι προσθέτουμε το λάδι και σοτάρουμε τα κρεμμύδια μέχρι να μαλακώσουν και να πάρουν λίγο χρώμα. Τα πασπαλίζουμε με αλάτι και πιπέρι και τα αποσύρουμε από τη φωτιά.

Χτυπάμε στον κάδο του πολυκόφτη τα καρύδια, το τσίλι, το κύμινο, την πάπρικα, τη σκόνη σκόρδου, αλάτι, πιπέρι και τη ζάχαρη να γίνουν σκόνη.

Λιώνουμε σε ένα μπολ με το πιρούνι τα σουρωμένα φασόλια. Προσθέτουμε την κινόα, το μείγμα με τα καρύδια, τα κρεμμύδια, το πάνκο και την BBQ σος.

Ανακατεύουμε με κουτάλα μέχρι να αποκτήσουμε ένα εύπλαστο μείγμα. Αν είναι υδαρές, το δένουμε με λίγο επιπλέον πάνκο ή αλεύρι – με προσοχή όμως να μην το παρακάνουμε.

Δοκιμάζουμε και διορθώνουμε το αλατοπίπερο. Καλύπτουμε το μείγμα με μεμβράνη και το βάζουμε λίγο στο ψυγείο για να δέσει. Πλάθουμε από το μείγμα μπιφτέκια σε μέγεθος ανάλογο με το ψωμί που διαθέτουμε και τα ψήνουμε στο ζεστό barbecue.

Για τη συγκεκριμένη συνταγή, η ζεστή πλάκα βολεύει περισσότερο από τη σχάρα, το ίδιο και το μαντεμένιο τηγάνι. Στην ουσία δεν υπάρχει κάτι που χρειάζεται να μαγειρευτεί σε αυτό το μπέργκερ, οπότε το ψήσιμό του γίνεται για να πάρει χρώμα, υφή, άρωμα και γεύση, αλλά και για να ζεσταθεί εσωτερικά. Ανάλογα με τη θερμοκρασία της εστίας, ψήνουμε για περίπου 3 λεπτά από κάθε πλευρά.

Παράλληλα ψήνουμε και εσωτερικά τα ψωμάκια. Περίπου 2 λεπτά πριν αποσύρουμε τα μπιφτέκια από τη φωτιά ακουμπάμε πάνω τους το τυρί το οποίο θα αρχίσει να λιώνει.

Αλείφουμε με λίγη μαγιονέζα το ψωμί και προσθέτουμε το μαρούλι, το μπιφτέκι με το τυρί, την ντομάτα, το κρεμμύδι και τις πίκλες. Κλείνουμε και απολαμβάνουμε.

Ψητή vegan φέτα με ντοματίνια, μπούκοβο & θυμάρι

Χρόνος προετοιμασίας: 15′

Χρόνος ψησίματος: 10′

Υλικά για 4-6 μερίδες

• 250 γρ. vegan φέτα
• 10 ντοματίνια κομμένα στη μέση
• ½ κ.γ. αποξηραμένη ρίγανη
• 4-6 κλωναράκια φρέσκο θυμάρι
• 1-2 κ.γ. μπούκοβο
• 2 κ.σ. ε.π. ελαιόλαδο
• Αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Σχηματίζουμε δύο παχουλές φωλίτσες από αλουμινόχαρτο. Ανακατεύουμε σε ένα μπολ τα ντοματίνια με τη ρίγανη, το θυμάρι, λίγο αλάτι και λίγο πιπέρι.

Μοιράζουμε στις φωλιές τη φέτα και τα ντοματίνια. Πασπαλίζουμε με το μπούκοβο, ραντίζουμε με ελαιόλαδο και κλείνουμε το αλουμινόχαρτο σχηματίζοντας δύο πουγκιά.

Ψήνουμε σε ζεστή σχάρα για περίπου 10 λεπτά μέχρι να μαλακώσει το «τυρί». Σερβίρουμε αμέσως.

Οι σαλάτες

Αυτή την εποχή υπάρχουν πεντανόστιμα λαχανικά για να φτιάξουμε ωμές, χορταστικές σαλάτες που θα εμπλουτίσουμε με μυρωδικά, ξηρούς καρπούς, φρούτα αλλά και σουσάμι ή λιναρόσπορο για να ενισχύσουμε τη θρεπτική τους αξία. Μπορούμε επίσης να τα βράσουμε, να τα ψήσουμε ή να φτιάξουμε σαλάτες ζυμαρικών. Ακόμα και ωμά, κομμένα σε μπαστουνάκια, π.χ., αγγουράκια, καρότα κ.ά., είναι εξίσου απολαυστικά.

Πηγή: Βήμα