, Παρασκευή
29 Μαρτίου 2024

search icon search icon

Η ιδρυματοποίηση των πολιτικών  

Του Κωνσταντίνου Ζέρβα*
zervas-konΗ ιδρυματοποίηση ή ο ιδρυματισμός αποτελεί ψυχιατρικό όρο που αναφέρεται στις επιπτώσεις που έχει πάνω στο χαρακτήρα και στη συμπεριφορά τροφίμων ενός ιδρύματος η παρατεταμένη διαβίωσή τους μακριά από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Ανάλογα όμως συμπτώματα πλήττουν σε πολλές περιπτώσεις και το πολιτικό προσωπικό, όταν  αυτό ασκεί εξουσία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Μέσα σε ένα διάστημα μακράς άσκησης εξουσίας (που ποικίλει κατά περίπτωση) είναι ενδεχόμενο αυτός που διοικεί να γίνεται απόμακρος, ανίκανος να αφουγκραστεί τις ανάγκες του κόσμου, εσωστρεφής. Να χάσει την επαφή του με τον πολίτη, την πόλη, τη χώρα, αρχίζοντας να υιοθετεί «ηγεμονικές» τάσεις, περιορίζοντας ή αλλάζοντας συνομιλητές και ενδιαφέροντα. Κλείνεται στο «καβούκι» της εξουσίας με αργό και ακατανόητο τρόπο. Και στο τέλος αποφεύγει την ίδια την πραγματικότητα με ολέθρια για τον ίδιο αλλά και για το σύνολο αποτελέσματα.
Βουλευτές με μακρά θητεία στο Κοινοβούλιο, υπουργοί για πολλά χρόνια, δήμαρχοι με διαδοχικές διοικήσεις, ακόμη και επικεφαλής φορέων για πολλές θητείες, δε θέλουν να παραδεχτούν ότι σταδιακά μετατρέπονται σε «εξαρτημένους» από την εξουσία. Θεωρούν ότι τα κάνουν όλα καλά, και ότι όσοι αντιδρούν συνωμοτούν σε βάρος τους. Θα αντιληφθούν την ιδρυματοποίηση που υπέστησαν μόνον όταν χάσουν εκούσια ή ακούσια την εξουσία τους.
Τα πολλά παραδείγματα αυτών που απέκτησαν εξουσία και τελικά μετατράπηκαν σε εξαρτημένους από την καρέκλα δείχνουν ότι κάτι μεσολαβεί. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι τα προνόμια της εξουσίας, της δύναμης, της αποφασιστικής αρμοδιότητας. Της διαρκούς επαφής με άλλους φορείς της εξουσίας και συγχρόνως της απώλειας της επαφής με τον κόσμο και την πηγή των προβλημάτων. Και κατά συνέπεια την αλλαγή χαρακτήρα (σε βαθμό πολλές φορές ανεξήγητο) σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Η κόπωση της διαρκούς προσπάθειας σε συνδυασμό με την αδυναμία παραδοχής της ανικανότητας αναγνώρισης του λάθους, της αδυναμίας διαχείρισης των προβλημάτων που υφίστανται ή που προκύπτουν, οδηγεί στην αλαζονεία, σε λανθασμένες αποφάσεις, σε συγκεντρωτικές συμπεριφορές και σε περαιτέρω εσωστρέφεια.
Δημιουργούν τον κλειστό κύκλο τους, πολλές φορές αδυνατώντας να κρίνουν ποιοι είναι ικανοί να βρίσκονται εντός του κύκλου εξουσίας και ποιοι εκτός αυτού. Και συνήθως τα προειδοποιητικά «καμπανάκια» από παλιούς συνεπείς φίλους, από τον κόσμο με τον οποίο παύουν να είναι σε επαφή, πεισμώνουν αντί να διορθώνουν. Η αλήθεια πλέον είναι σκληρή και …πονάει. Δημιουργούνται οι «αυλές». Οι κοντινοί συνομιλητές είναι αυτοί που πάντα επιβεβαιώνουν την ορθότητα των (λάθος) σκέψεων και αποφάσεων. Πολλοί θα θυμούνται το γνωστό διάλογο Έλληνα ηγέτη (στην περίοδο της παρακμής του) με αυλικό του υπουργό: «Τί ώρα είναι…;» «Ο,τι ώρα πείτε Εσείς Κύριε Πρόεδρε!»
Το ένα λάθος διαδέχεται το άλλο και τελικά ο –κάποτε- λαοφιλής ηγέτης μένει μόνος. Η λύτρωση από την ιδρυματοποίηση έρχεται με την απώλεια της εξουσίας. Κατά κανόνα με άγριο και εμφατικό τρόπο. Αυτό που αρχικά το αντιλαμβάνονται λίγοι σε κάποιο χρονικό διάστημα το αντιλαμβάνονται πολλοί και στο τέλος όλοι. Έρχεται η εγκατάλειψη, η απομόνωση, η απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα, η κάθαρση. Η «αυλή» προφανώς δεν είναι σε θέση να βοηθήσει.
Γι’ αυτό λοιπόν είναι κρίσιμο για τον πολιτικό κόσμο ο διαρκής εσωτερικός έλεγχος. Η περιορισμένη θητεία σε θέσεις ισχύος, κατοχυρωμένη με συνταγματικό τρόπο, ώστε αφενός να μπορεί να είναι προστατευμένος από τέτοιου είδους φαινόμενα, αφετέρου να λειτουργεί με μετρήσιμους στόχους σε συγκεκριμένα χρονικά όρια. Για να είναι μετρήσιμη και η αποτυχία ή η επιτυχία του.
Το αποτέλεσμα στο επίπεδο της ψυχολογίας αλλά –κυρίως- της πολιτικής θα ήταν ανακουφιστικό για τους πολίτες. Αλλά και σωτήριο για την υστεροφημία των πολιτικών. Όσων τουλάχιστον ενδιαφέρονται γι’ αυτήν, αλλά και για το καλό του τόπου!
*Ο κ. Ζέρβας είναι Πολιτικός Μηχανικός και Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε τη Karfitsa στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον κόσμο.