Του Λευτέρη Ζαβλιάρη

Μια χωματερή, μια πλατεία που περιμένει περισσότερα από 20 χρόνια την ανάπλαση της, σκουπίδια και καθαρές «βιτρίνες», εντόπισε η Karfitsa κατά τη διάρκεια ενός μικρού περιπάτου που πραγματοποίησε σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους της πόλης. Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι η Θεσσαλονίκη έχει την τύχη να φιλοξενεί στο ιστορικό της και όχι μόνον κέντρο, τα απομεινάρια τεσσάρων τουλάχιστον πολιτισμών, καθώς υφίστανται αρχαιολογικοί χώρου που τοποθετούνται ιστορικά στην ελληνιστική περίοδο, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή και φυσικά στην οθωμανική.

Κάποιοι αρχαιολογικοί χώροι μετά από χρόνια εργασιών και ίσως και εγκατάλειψης σήμερα αποτελούν υπόδειγμα μνημείων, καθώς χάρη στις κατάλληλες εργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν αναδειχθεί και είναι επισκέψιμοι, για λίγες ώρες βέβαια, καθώς το προσωπικό φύλαξης είναι ελάχιστο. Βέβαια το ίδιο δεν ισχύει για όλα τα μνημεία της πόλης, αφού υπάρχουν και χώροι που είναι έρμαια της απερισκεψίας και ορισμένες φορές της έλλειψης παιδείας ορισμένων κατοίκων ή ακόμα και επισκεπτών.

Η βόλτα της «Κ» ξεκίνησε από την οδό Μελενίκου με σκοπό να φτάσει στο «δίδυμο αδελφό» του Λευκού Πύργου, που δεν είναι άλλος από τον πύργο του Τριγωνίου. Στα ερείπια του ανατολικού τείχους που ξεκινούν από την Εγνατία και φτάνουν μέχρι την Άνω Πόλη, ορισμένα σημεία δείχνουν ότι δεν τυγχάνουν την προσοχή που θα άρμοζε. Είναι γνωστή άλλωστε η ιστορία με τους αντεξουσιαστές που χρησιμοποίησαν ως πολεμοφόδια κομμάτια του τείχους για να τα πετάξουν στους άνδρες των ΜΑΤ, κατά τη διάρκεια επεισοδίων. Σε χώρους των τειχών, παράπλευρα είναι καθημερινή εικόνα να συναντά κανείς μικροαπορρίμματα ενώ ορισμένα ερείπια είναι συχνός τόπος ανάπαυσης αδέσποτων.

Στο βάθος… χωματερή

Συνεχίζοντας τον ανηφορικό δρόμο επιλέγουμε να πάμε από το χωματόδρομο πίσω από το παλιό σωληνουργείο όπου γίνονται έργα ανάπλασης και να φτάσουμε στο νοσοκομείο του Αγίου Δημητρίου, πίσω από το αρμένικο νεκροταφείο. Σε εκείνο το σημείο ωστόσο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα άντιαισθητικό θέαμα. Στη μικρή χαράδρα μεταξύ του νεκροταφείου και του δρόμου, τόνοι σκουπιδιών και μπάζων παραμένουν συσσωρευμένοι την ώρα που σε κοντινή απόσταση βρίσκεται νοσοκομείο, αλλά και σπίτια. Το ζήτημα μάλιστα είχε συζητηθεί και στο δημοτικό συμβούλιο μετά από παρέμβαση του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη. «Όταν είχαμε μιλήσει για το συγκεκριμένο περιστατικό στο δημοτικό συμβούλιο λάβαμε την απάντηση ότι θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες αποκομιδής. Ωστόσο ενάμισι χρόνο μετά δε βλέπω να γίνεται κάτι, παρά τις οποίες αρχικές φιλότιμες προσπάθειες», εξηγεί ο κ. Μηταφίδης. Όπως λέει ο ίδιος επελέχθη η κλασσική ελληνική μέθοδος της κατάχωσης και της τοποθέτησης λαμαρινών, δημιουργώντας μια άσχημη εικόνα σε έναν ιστορικό χώρο, αλλά και σε ένα νεκροταφείο, όπου προσβάλλεται η μνήμη των νεκρών. Η «Κ» επικοινώνησε και με τον αναπληρωτή διοικητή του νοσοκομείου «Άγιος Δημήτριος», κ. Σταύρο Μπαρούτη, ο οποίος μας είπε ότι δε γνώριζε το ζήτημα και ότι θα φροντίσει να απευθυνθεί στους αρμόδιους. Ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας Θανάσης Παππάς από την πλευρά του υποστηρίζει ότι για το ζήτημα πρέπει να έρθει σε συνεννόηση με τις εφορείες αρχαιοτήτων και στη συνέχεια να επιστρατευτούν ειδικά οχήματα για να φορτωθεί ο τεράστιος αυτός όγκος απορριμμάτων που έχει συσσωρευτεί στο σημείο.

Ο ανηφορικός δρόμος οδηγεί στον τελικό προορισμό του Πύργου Τριγωνίου φτάνει στο τέλος του. Τουρίστες από την Πολωνία βρίσκονται στο σημείο και απαθανατίζουν την καλύτερη θέα της πόλης. Ωστόσο ενώ ατενίζουν τον Θερμαϊκό, το βλέμμα τους πέφτει και σε μια άλλη… θέα, αυτήν κάτω από την εξέδρα. Μπορεί τα πολωνικά να είναι μια άγνωστη σε εμάς γλώσσα, όμως η έκφραση του προσώπου τους αρκεί για να καταλάβουμε ότι το θέαμα δεν τους άρεσε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρμόδια 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων μας ενημέρωσε ότι τον καθαρισμό του χώρου τον έχει αναλάβει η ίδια η υπηρεσία. Παράλληλα μας ενημέρωσαν ότι το συγκεκριμένο μνημείο εξακολουθεί να μην είναι επισκέψιμο παρόλο που έχει αποκατασταθεί από το Γ’ ΚΠΣ, καθώς δεν υπάρχουν χρήματα για να πληρωθεί φυλακτικό προσωπικό.

Η αναμονή και οι βιτρίνες

Κατεβαίνοντας προς τα κάτω ρίχνουμε μια ματιά στους αρχαιολογικούς χώρους της Πλατείας Ναυαρίνου (Ανάκτορα Γαλερίου) και της Αρχαίας Ρωμαϊκής Αγοράς. Οι συγκεκριμένοι χώροι έχουν αποκατασταθεί και είναι επισκέψιμοι, για ελάχιστες ώρες βέβαια, αφού το φυλακτικό προσωπικό και εκεί είναι περιορισμένο. Βέβαια καταστηματάρχες της περιοχής της Πλατείας Ναυαρίνου μας ενημέρωσαν ότι στο τέλος της εβδομάδας, οι κάδοι απορριμμάτων που βρίσκονται περιμετρικά του αρχαιολογικού χώρου, είναι γεμάτοι σκουπίδια, δημιουργώντας ένα άσχημο θέαμα. Συνεχίζοντας την περιήγηση μας καταλήγουμε στην Πλατεία Διοικητηρίου που το 1990 αποκαλύφθηκε κατά τις εργασίες δημιουργίας χώρου στάθμευσης. Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου ο γγ Δημοσίων Έργων Στράτος Σιμόπουλος έκανε λόγο για δημοπράτηση του έργου ανάπλασης της πλατείας μέσα στο 2013, ωστόσο τα 23 χρόνια αναμονής μόνο αισιοδοξία δεν δημιουργούν.

… και η Αφροδίτη

Ο χώρος όπου βρισκόταν ο ρωμαϊκός ναός της Αφροδίτης στην Πλατεία Αντιγονιδών αποτέλεσε πεδίο διένεξης μεταξύ των κατοίκων και εργολάβων που επιδίωξε την επιχωμάτωση του χώρου για την ανέγερση πολυκατοικίας. Οι αντιδράσεις των κατοίκων ωστόσο φαίνεται να έχουν φέρει αποτέλεσμα, καθώς σύμφωνα με τη γγ του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δε θα αργήσουν οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης του χώρου και στη συνέχεια η αποκατάσταση του αρχαίου ναού. Ωστόσο στο χώρο παραμένουν σακιά με άμμο και ένα λόφος από χώμα, που υπενθυμίζουν ότι ο εργολάβος είναι ακόμα «παρών» στο χώρο.