Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια πολύπλοκη νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τη συγκέντρωση, την παρορμητικότητα και τη διαχείριση του χρόνου.

Ωστόσο, γύρω από αυτήν υπάρχουν αρκετές παρανοήσεις που συχνά οδηγούν σε στίγμα και λανθασμένες αντιλήψεις. Παρακάτω παρουσιάζονται οι 10 πιο διαδεδομένοι μύθοι και η πραγματικότητα πίσω από αυτούς.

1. Η ΔΕΠΥ δεν είναι πραγματική διαταραχή

Αλήθεια: Η ΔΕΠΥ αναγνωρίζεται από κορυφαίους ιατρικούς και ψυχιατρικούς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA). Μελέτες σε απεικονίσεις εγκεφάλου δείχνουν ότι άτομα με ΔΕΠΥ έχουν διαφορές στη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού, που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της προσοχής και της παρορμητικότητας.

2. Η ΔΕΠΥ αφορά μόνο τα παιδιά

Αλήθεια: Αν και τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως στην παιδική ηλικία, περίπου το 60% των παιδιών με ΔΕΠΥ συνεχίζουν να έχουν συμπτώματα και στην ενήλικη ζωή. Πολλοί ενήλικες με ΔΕΠΥ μπορεί να μην έχουν διαγνωστεί ποτέ και να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εργασία, τις σχέσεις και την καθημερινότητά τους.

3. Τα άτομα με ΔΕΠΥ απλώς δεν προσπαθούν αρκετά

Αλήθεια: Η ΔΕΠΥ δεν σχετίζεται με έλλειψη θέλησης ή προσπάθειας. Είναι μια νευροβιολογική διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης, οργάνωσης και διαχείρισης των εκτελεστικών λειτουργιών. Για παράδειγμα, ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύεται να ολοκληρώσει τις σχολικές του εργασίες, ακόμη και αν έχει υψηλό δείκτη νοημοσύνης και έντονο ενδιαφέρον για το αντικείμενο.

4. Μόνο τα αγόρια έχουν ΔΕΠΥ

Αλήθεια: Αν και η ΔΕΠΥ διαγιγνώσκεται συχνότερα στα αγόρια, αυτό συμβαίνει επειδή στα κορίτσια εκδηλώνεται διαφορετικά. Τα κορίτσια με ΔΕΠΥ συχνά παρουσιάζουν απροσεξία και ονειροπόληση αντί για υπερκινητικότητα, γεγονός που οδηγεί σε υποδιάγνωση. Μια μαθήτρια μπορεί να είναι εξαιρετικά αφηρημένη στην τάξη, να ξεχνά τις εργασίες της ή να έχει δυσκολία στην οργάνωση, αλλά να μη γίνεται αντιληπτή ως παιδί με ΔΕΠΥ, επειδή δεν είναι υπερδραστήρια.

5. Η ΔΕΠΥ προκαλείται από την κακή διατροφή ή την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης

Αλήθεια: Παρόλο που η διατροφή μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά και την ενέργεια, δεν αποτελεί την αιτία της ΔΕΠΥ. Η διαταραχή έχει ισχυρή γενετική βάση και σχετίζεται με ανωμαλίες στη λειτουργία του εγκεφάλου. Αν η ζάχαρη προκαλούσε ΔΕΠΥ, τότε όλα τα παιδιά που καταναλώνουν γλυκά θα είχαν τη διαταραχή, κάτι που δεν ισχύει.

6. Η ΔΕΠΥ θα περάσει με την ηλικία

Αλήθεια: Αν και κάποια συμπτώματα μπορεί να μειωθούν με την ωρίμανση του εγκεφάλου, η ΔΕΠΥ δεν “εξαφανίζεται”. Πολλοί ενήλικες με ΔΕΠΥ μαθαίνουν στρατηγικές διαχείρισης, αλλά συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε τομείς όπως η οργάνωση, η διαχείριση του χρόνου και η προσοχή.

7. Τα φάρμακα είναι η μόνη λύση για τη ΔΕΠΥ

Αλήθεια: Τα φάρμακα, όπως οι διεγερτικές ουσίες (π.χ. μεθυλφαινιδάτη), μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων, αλλά δεν είναι η μόνη επιλογή. Πολλοί άνθρωποι επωφελούνται από γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, εκπαίδευση σε δεξιότητες οργάνωσης και αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η σωματική άσκηση και η δομημένη ρουτίνα.

8. Όλοι έχουμε λίγο ΔΕΠΥ

Αλήθεια: Όλοι μπορεί να έχουν στιγμές αφηρημάδας ή παρορμητικότητας, αλλά η ΔΕΠΥ είναι μια χρόνια και διαρκής κατάσταση που επηρεάζει τη λειτουργικότητα του ατόμου. Ένα άτομο με ΔΕΠΥ μπορεί να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην καθημερινότητά του, όπως η αδυναμία να τηρήσει προθεσμίες, η συνεχής απώλεια αντικειμένων και η δυσκολία να ακολουθήσει οδηγίες.

9. Τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν μπορούν να είναι επιτυχημένα

Αλήθεια: Πολλοί άνθρωποι με ΔΕΠΥ έχουν εξαιρετικά δημιουργικά και καινοτόμα μυαλά. Διάσημοι επιστήμονες, καλλιτέχνες και επιχειρηματίες, όπως ο Thomas Edison, ο Michael Phelps και ο Richard Branson, έχουν ΔΕΠΥ και έχουν διαπρέψει στους τομείς τους. Με τη σωστή υποστήριξη, τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να αξιοποιήσουν τα δυνατά τους σημεία και να επιτύχουν σε διάφορους τομείς.

10. Η ΔΕΠΥ οφείλεται σε κακή γονική ανατροφή

Αλήθεια: Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροβιολογική διαταραχή και δεν προκαλείται από την ανατροφή των γονέων. Ωστόσο, το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που εκδηλώνονται τα συμπτώματα. Ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύεται να ακολουθήσει κανόνες ή να διαχειριστεί τη συμπεριφορά του, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς του έχουν αποτύχει. Η υποστήριξη, η κατανόηση και η εκπαίδευση των γονέων μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά στη διαχείριση της ΔΕΠΥ.

Η σωστή ενημέρωση είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση των μύθων και την αποδοχή της ΔΕΠΥ ως μιας πραγματικής διαταραχής που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.