Η ανάγκη για την ισότητα των φύλων στον κλάδο των επιστημών παραμένει επίκαιρη. Οι γυναίκες, ανά τον κόσμο, παρότι τις βλέπουμε ακόμη και σε καίριες θέσεις στους χώρους της επιστήμης, είναι λιγότερες συγκριτικά με τους άνδρες. Για αυτό τον λόγο, η 11η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε ως παγκόσμια ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2015, ώστε να κατακτηθεί η πλήρης ισότητα στον συγκεκριμένο χώρο και να διασπαστούν οι έμφυλες ανισότητες.

Ρεπορτάζ: Φιλίππα Βλαστού

Η Karfitsa μίλησε με δυο καθηγήτριες, οι οποίες περιγράφουν πώς έγινε η είσοδος τους στον χώρο των επιστημών, τις στερεοτυπικές φράσεις που άκουσαν στην πορεία κατά την ανέλιξη τους, αλλά και το μήνυμα τους προς στη νέα γενιά.

Η καθηγήτρια Φαρμακευτικής Χημείας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δήμητρα Χατζηπαύλου-Λίτινα, θυμάται πώς έκανε τα πρώτα «βήματα» της στον χώρο των επιστημών. «Η πρώτη μου επιλογή αφορούσε την Ιατρική και στη συνέχεια την Φαρμακευτική. Με βάση την βαθμολογία μου, όμως, πέρασα στην Φαρμακευτική, όπου έμεινα και συνέχισα, αν και μου δόθηκε η δυνατότητα να μετακινηθώ στην Ιατρική ολοκληρώνοντας τις σπουδές του πρώτου έτους. Ο κύριος λόγος ήταν η αγάπη μου για την Χημεία και για την έρευνα στον σχεδιασμό και την σύνθεση φαρμάκων, ερευνητικά».

Όταν αποφάσισε να σπουδάσει και να μπει στον χώρο των επιστημών από το περιβάλλον της ήταν υποστηριχτική η μητέρα της. «Ο πατέρας μου προτιμούσε μια θεωρητική σχολή, Αγγλική Φιλολογία για παράδειγμα, καθώς είχα προχωρήσει με πτυχία στα Αγγλικά οπότε θεωρούσε ότι για γυναίκα ήταν καλύτερη λύση. Επίσης, αργότερα, έβλεπε πολύ καλή την προοπτική της άσκησης του επαγγέλματος του φαρμακοποιού με φαρμακείο, σε αντίθεση με την πρόθεση μου να συνεχίσω με περεταίρω σπουδές, διδακτορικό για παράδειγμα, και την ενασχόληση με την έρευνα». Αργότερα, ένας ακόμη άνθρωπος που την υποστήριξε πολύ ήταν και ο σύζυγος της.

Στην διαδρομή της η κα Χατζηπαύλου βρήκε στερεοτυπικά εμπόδια τύπου «αυτός ο κλάδος είναι ανδροκρατούμενος». Όπως σημειώνει «βρήκα αρκετά έμφυλα στερεότυπα. Ιδιαίτερα στην φάση της εξέλιξης μου για την βαθμίδα της καθηγήτριας το στερεότυπο ήταν: “Είναι νωρίς, είσαι μικρή, είσαι γυναίκα!». Κάπως έτσι η συμβουλή που δίνει στις φοιτήτριες της είναι «να μην κάνουν εκπτώσεις στα έτσι και στα θέλω τους» και προσθέτει  πως «τις συμβουλεύω να αγωνίζονται για αυτά που θέλουν. Να μην αφήνουν άλλους να αποφασίζουν για αυτές. Να επιμένουν. Γιατί μόνο με την επιμονή στο στόχο πείθουμε τους άλλους για τις αποφάσεις και τις επιλογές μας».

Λιγότερες οι γυναίκες στον χώρο των επιστημών

Η Καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας του ΑΠΘ, Γεωργία Γκιούλα είχε κλίση προς τα θετικά μαθήματα, ήταν καλή μαθήτρια και όταν έδωσε εξετάσεις για να μπει στο πανεπιστήμιο υπήρχε ένα κλισέ, που υπάρχει ακόμη, που λέει πως «αν είσαι καλός μαθητής ή μαθήτρια, ίσως, πρέπει να ακολουθήσεις τον δρόμο της ιατρικής». «Κάπως έτσι προέκυψε η δική μου επιλογή. Βέβαια, τον χώρο τον αγάπησα από την πρώτη στιγμή. Ούτως ή άλλως, για να ασχοληθεί κανείς με αυτό το επάγγελμα, πέρα από τις πολλές ώρες διαβάσματος που πρέπει να αφιερώσει, πρέπει να τον αγαπάει», υπογραμμίζει.

Στη συνέχεια, η κα Γκιούλα ασχολήθηκε με την ιδιότητα της Ιατρικής Βιοπαθολογίας, μια  εργαστηριακή ειδικότητα, η οποία «μπορεί να μην έχει την λάμψη και την αίγλη που μπορεί να έχουν άλλες ειδικότητες της ιατρικής, όμως, όπως αποδείχθηκε στα χρόνια της πανδημίας του κορονοϊού, φάνηκε στην πράξη πόσο σημαντική είναι η ειδικότητα μας», λέει η ίδια.

Για το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν έχουν αριθμητικά την ίδια παρουσία έναντι των ανδρών στις επιστήμες η κα Γκιούλα υπογράμμισε ότι «αν δούμε τους αριθμούς στο ΑΠΘ, και όχι μόνο, θα διαπιστώσουμε ότι, δυστυχώς, υπάρχει μια συντριπτική πλειοψηφία όσον αφορά τον ανδρικό πληθυσμό». «Είμαστε λίγες αριθμητικά οι γυναίκες στην επιστήμη», επισημαίνει.

Παρ’ όλα αυτά, κάνει μια διαπίστωση, ότι οι γυναίκες στα εργαστήρια είναι περισσότερες. «Δεν ξέρω γιατί οι γυναίκες προτιμούν να εργαστούν στα εργαστήρια. Ίσως είναι και θέμα οργάνωσης ή ίσως επειδή έχουμε μάθει να δουλεύουμε στα σιωπηλά και αθόρυβα. Τα εργαστήρια δεν είναι χώροι με λάμψη. Συνήθως βρίσκονται στα υπόγεια των νοσοκομείων», εξηγεί.

Η δυναμική των γυναικών

Τέλος, η κα Γκιούλα αναφέρει ότι δεν αντιμετώπισε ποτέ, ούτε ως φοιτήτρια, ούτε ως καθηγήτρια, συμπεριφορές που είχαν στόχο να την αποστρέψουν από την επιστήμη. Εντούτοις, συμπληρώνει ότι, «ίσως αυτό που ακούμε εμείς οι γυναίκες, κάποιες φορές, σε συζητήσεις, είναι ότι ‘’η ιατρική απαιτεί αρκετό χρόνο από την προσωπική ζωή, οπότε σκέψου ότι έχεις και άλλους τομείς που πρέπει να είσαι παρούσα’’. Δεν πρέπει να στεκόμαστε όμως σε αυτά τα στερεότυπα. Ως γυναίκες, πρέπει να θυμόμαστε ότι, έχουμε μεγάλη δυναμική και ένα απίστευτα οργανωτικό πνεύμα και μυαλό. Μιλάω εκ προσωπικού, καθώς είμαι μητέρα τριών παιδιών. Όλα μπορούμε να τα καταφέρουμε με σωστό προγραμματισμό, θέληση και αγάπη για την δουλειά μας».

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ KARFITSA

κεντρική φωτογραφία: Η Καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας του ΑΠΘ, Γεωργία Γκιούλα και η καθηγήτρια Φαρμακευτικής Χημείας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δήμητρα Χατζηπαύλου-Λίτινα