Σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής βρίσκονται από την περασμένη Πέμπτη(15/5) λιμενικές Αρχές όλης της χώρας και διαχειρίστριες εταιρείες πλοίων και εγκαταστάσεων μετά από εμπιστευτικό έγγραφο του υπουργείου Ναυτιλίας, το οποίο περιήλθε στην κατοχή της «Political» και κάνει λόγο για πιθανή πρόθεση εκδήλωσης έκνομης ενέργειας σε ελληνικό λιμάνι.
Το επίσημο έγγραφο, το οποίο φέρει διαβάθμιση ασφαλείας «Περιορισμένης Χρήσης», απεστάλη προς τους αρμόδιους επικεφαλής στο λιμάνι του Πειραιά και τους εφοπλιστές και καλεί σε αυστηρή τήρηση των μέτρων ασφαλείας, στο πλαίσιο του διεθνούς κώδικα ISPS (International Ship and Port Facility Security Code).
«Προληπτική επιχειρησιακή ετοιμότητα»
Στο έγγραφο του υπουργείου Ναυτιλίας αναφέρεται συγκεκριμένα: «Σε συνέχεια σχετικής αναφοράς, σύμφωνα με την οποία περιήλθε στην υπηρεσία μας πληροφόρηση περί πιθανής πρόθεσης εκδήλωσης έκνομης ενέργειας σε λιμενική εγκατάσταση, εφιστάται η προσοχή σας για την απαραίτητη τήρηση των προβλεπόμενων μέτρων ασφαλείας που περιλαμβάνονται στα εγκεκριμένα σχέδια ασφαλείας των υπαγόμενων λιμενικών εγκαταστάσεων στην εφαρμογή του κώδικα ISPS». Και συνεχίζει κάνοντας αναφορά στους εφοπλιστές και στις εταιρείες τους να λάβουν μέτρα: «Διαχειρίστριες εταιρείες να επιστήσουν την προσοχή στα υπό τη διαχείρισή τους πλοία ελληνικής σημαίας που δραστηριοποιούνται σε λιμένες της επικράτειας και ελλιμενίζονται εντός των υπόχρεων λιμενικών εγκαταστάσεων».
Ο Νίκος Σπανός, ναύαρχος Λιμενικού Σώματος και εξειδικευμένος επιθεωρητής PSC/ISM/ISPS, αναφέρει: «Η συγκεκριμένη ειδοποίηση δεν αποτελεί μια τυπική διαδικαστική ενημέρωσης. Αντιθέτως, εντάσσεται σε ένα πλαίσιο προληπτικής επιχειρησιακής ετοιμότητας και εγρήγορσης απέναντι σε σκόπιμες παράνομες ενέργειες που δύνανται να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια επιβατών, πληρωμάτων, υποδομών και ευαίσθητων φορτίων. Σε ένα γεωπολιτικά ρευστό περιβάλλον, με τις μορφές απειλής να μεταβάλλονται από συμβατικές τρομοκρατικές ενέργειες έως κυβερνοεπιθέσεις και επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης κρίσιμων δικτύων, η συμμόρφωση με τις διατάξεις του ISPS Code καθίσταται όχι μόνο υποχρέωση βάσει διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, αλλά και στρατηγικό μέσο εθνικής ασφάλειας. Το σήμα αυτό αποτελεί καμπανάκι όχι μόνο για τους εμπλεκόμενους φορείς του θαλάσσιου εμπορίου, αλλά και για τη συλλογική επιχειρησιακή μας κουλτούρα: η ασφάλεια δεν είναι υπόθεση του ενός -είναι ευθύνη όλων».
Στο πόδι οι φορείς
Παράλληλα, ιδιαίτερη σύσταση γίνεται και προς τις διαχειρίστριες εταιρείες πλοίων, προκειμένου να ενημερώσουν τα πλοία τους που δραστηριοποιούνται εντός ελληνικών λιμένων για την ανάγκη αυξημένης επαγρύπνησης. Η ακριβής φύση της πληροφορίας που ενεργοποίησε τον μηχανισμό προληπτικής κινητοποίησης δεν αποκαλύπτεται, ωστόσο η αποστολή του εγγράφου υπογραμμίζει την ευαισθησία των Αρχών σε ζητήματα ασφάλειας λιμενικών υποδομών και θαλάσσιων μεταφορών, σε μια περίοδο όπου η γεωπολιτική ένταση στην ευρύτερη περιοχή διατηρείται υψηλή. Οι έλεγχοι σε κρίσιμους λιμένες της χώρας έχουν ήδη ενισχυθεί, ενώ στελέχη του Λιμενικού αναφέρουν στην «Political» πως βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία με τις υπηρεσίες ασφάλειας των εγκαταστάσεων και τους εκπροσώπους των πλοιοκτητών.
«Ασπίδα απέναντι σε ασύμμετρες απειλές»
Ο πρώην διευθυντής Λιμενικής Αστυνομίας και διεθνής πραγματογνώμονας Επιστημών Ναυτιλίας κ. Σπανός αναφέρει ότι «ο ISPS δεν είναι απλώς ένας κώδικας κανονισμών. Είναι η ασπίδα του σύγχρονου ναυτιλιακού περιβάλλοντος απέναντι σε ασύμμετρες απειλές». Στη συνέχεια, ο κ. Σπανός, αξιολογώντας την κατάσταση, αναφέρει: «Η πρόσφατη ειδοποίηση για πιθανή έκνομη ενέργεια καταδεικνύει ότι η ασφάλεια δεν είναι στατική, αλλά απαιτεί διαρκή εγρήγορση και προσαρμογή. Όταν ένας λιμένας ενεργοποιεί μέτρα, είναι απαραίτητο να γνωρίζουν και να προσαρμόζονται και τα πλοία που τον προσεγγίζουν -το ίδιο και οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο ίδιο θαλάσσιο σύστημα. Δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μεμονωμένο περιστατικό. Αντίθετα, αποτελεί υπενθύμιση της διαρκούς απειλής που αντιμετωπίζει ο τομέας της θαλάσσιας κυκλοφορίας και εμπορίου. Στην πράξη, δοκιμάζει την ετοιμότητα των λιμενικών εγκαταστάσεων, των πλοίων και των αρμόδιων Αρχών στη συλλογική ενεργοποίηση προληπτικών και αποτρεπτικών μέτρων ασφαλείας».
Ενδεικτικά παραδείγματα έκνομων ενεργειών περιλαμβάνουν:
- Απόπειρα ή επιτυχή πρόσβαση σε πλοίο ή λιμενική εγκατάσταση από μη εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, σκάφος ή όχημα, με σκοπό την παρακολούθηση, καταστροφή ή πρόκληση ανασφάλειας.
- Δολιοφθορά σε κρίσιμες υποδομές (συστήματα πρόσδεσης, δεξαμενές καυσίμου, συστήματα πρόσβασης ή CCTV), ικανή να προκαλέσει ατύχημα, διαρροή ή απενεργοποίηση του λιμένα ή του πλοίου.
- Παρεμβολές, παραβιάσεις ή κυβερνοεπιθέσεις σε ψηφιακά ή αναλογικά συστήματα επικοινωνίας, παρακολούθησης (VTS, AIS, GMDSS) ή διαχείρισης φορτίων και επιβατών (Cargo/Passenger Handling Systems).
- Μεταφορά, απόκρυψη ή εισαγωγή όπλων, εκρηκτικών, χημικών, ραδιενεργών ή απαγορευμένων ουσιών μέσω λιμένα ή πλοίου, στο πλαίσιο λαθρεμπορίου ή με τρομοκρατική πρόθεση.
- Χρήση εσωτερικού προσωπικού (insider threat) που δύναται, εν αγνοία ή εν γνώσει του, να διευκολύνει την παραβίαση μέτρων ασφαλείας.
- Πλαστογράφηση εγγράφων αναγνώρισης, φορτωτικών, φορτίων ή σχεδίων πλοίου, με σκοπό την εξαπάτηση ελέγχων ασφαλείας.
- Επιθέσεις άρνησης πρόσβασης (Denial of Service-DoS) σε δίκτυα διαχείρισης πλοίων και λιμένων, που μπορεί να προκαλέσουν παράλυση λειτουργιών.
- Προσπάθειες προσέγγισης ή ακινητοποίησης πλοίου από πειρατικές ή παρακρατικές ομάδες με οικονομικά ή πολιτικά κίνητρα.
