Στο μικροσκόπιο των ερευνητών και σε δοκιμές γεύσης θα βρεθούν το επόμενο χρονικό διάστημα τα πράσα Δωροθέας και οι πιπεριές Αλμωπίας. Οι επιστήμονες θα ταυτοποιήσουν
με μοριακές αναλύσεις τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά και οι γευσιγνώστες τη γεύση, το άρωμα, το χρώμα και το πόσο πικάντικα είναι, με στόχο να δοθεί μια ταυτότητα στα εν λόγω αγροτικά προϊόντα της περιοχής της Πέλλας, να ενισχυθεί η προστιθέμενη αξία τους και να προχωρήσει στη συνέχεια η διαδικασία αναγνώρισής τους ως προϊόντα Π.Ο.Π ή Π.Γ.Ε., ενισχύοντας την παρουσία τους στην αγορά.
Το σχετικό έργο, με την ονομασία «GrEaTest – Veggies» θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και συγκεκριμένα της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας και του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού (ΕΛΓΟ) – Δήμητρα.
Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Αλίκη Ξανθοπουλου, κύρια ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ Δήμητρα, «σκοπός του έργου είναι ο γενετικός καθαρισμός και η διαφοροποίηση των τοπικών ποικιλιών πιπεριάς και πράσου που καλλιεργούνται στην περιοχή του Δήμου Αλμωπίας, μέσω της φαινοτυπικής και μοριακής ταυτοποίησής τους». Η ίδια προσθέτει ότι επιδιώκεται, παράλληλα, η επαναφορά της γενετικής καθαρότητας και βελτίωσης των τοπικών ποικιλιών πιπεριάς και πράσου, ώστε οι νέοι πληθυσμοί (ποικιλίες) που θα προκύψουν να έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών ντόπιων ποικιλιών χωρίς ξένες αναμείξεις και να εγγραφούν στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών για να προστατευτούν από μελλοντικούς κινδύνους γενετικής ανάμειξης και απώλειάς τους.
Από τη Μ. Ασία το πράσο Δωροθέας – Καλλιεργείται εδώ και εκατό χρόνια στην Αλμωπία
Σε ό,τι αφορά το πράσο Δωροθέας, η κ. Ξανθοπούλου σημειώνει ότι «η ποικιλία, σύμφωνα με μαρτυρίες, καλλιεργείται εδώ και εκατό χρόνια στην τοπική κοινότητας Δωροθέας του Δήμου Αλμωπίας, είναι ντόπια και ήρθε από τη Μικρά Ασία. Όλα αυτά τα χρόνια αναπαράγεται από τους ίδιους τους παραγωγούς. Το 85% της παραγωγής κατευθύνεται στην Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης ενώ το υπόλοιπο 15% πωλείται από τους ίδιους τους παραγωγούς σε λαϊκές αγορές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης».
Πώς καπνίζεται και τρίβεται η πιπεριά Αλμωπίας
Στον ίδιο τόπο εδώ και πάνω από εκατό χρόνια παράγεται με τον ίδιο τρόπο το κόκκινο πιπέρι από την πιπεριά Αλμωπίας. Η αφύγρανση της πιπεριάς γίνεται με παραδοσιακού τύπου ξηραντήριο (κάπνισμα) και ακολουθεί το τρίψιμο σε ειδικό κυλινδρόμυλο για την παραγωγή του τελικού προϊόντος. Αρκετοί νερόμυλοι της περιοχής λαμβάνουν μέρος στην παραγωγική διαδικασία στο τελευταίο κυρίως στάδιο, αλλά και στη διάθεση του προϊόντος.
Η πρώτη ύλη, η πιπεριά Αλμωπίας είναι ένας μικρόσωμος τύπος πιπεριάς που καλλιεργείται στην περιοχή, διαθέτει εξαιρετική γεύση και ποιοτικά χαρακτηριστικά, δεν απαιτεί μεγάλη ποσότητα νερού για την ανάπτυξη του φυτού και είναι ανθεκτική σε εχθρούς και ασθένειες, γεγονός που μειώνει το κόστος παραγωγής.
Η γη που φιλοξενεί την καλλιέργεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παραγωγή κόκκινου πιπεριού και μπούκοβου, ωστόσο τα τέσσερα εργοστάσια στην Αλμωπία σταμάτησαν να λειτουργούν τη δεκαετία του ’90 και οι παραγωγοί στράφηκαν σε άλλες καλλιέργειες. Τη φήμη και την ποιότητα του προϊόντος συνοδεύουν ένα βραβείο (Άγιος Φραγκίσκος, 1914) και η ζήτηση για εξαγωγές στην Ευρώπη.
Σήμερα πια η παραγωγή του κόκκινου πιπεριού γίνεται διάσπαρτα σε πολλά χωριά της περιοχής.
Υπερήλικες γεωργοί διασώζουν τις τοπικές ποικιλίες σε ορεινές κοινότητες
Γενικά, η κ. Ξανθοπούλου χαρακτηρίζει απαραίτητη τη διατήρηση και χρήση των φυτικών γενετικών πόρων για τη συντήρηση και βελτίωση της αγροτικής παραγωγής, την αειφόρο ανάπτυξη και την άμβλυνση της φτώχειας. «Ειδικά στη γεωργία, το μεγαλύτερο μέρος του εντόπιου γενετικού υλικού εκτοπίστηκε ταχύτατα από την παραγωγική διαδικασία ως λιγότερο ανταγωνιστικό και σύντομα χάθηκε οριστικά. Μικρό μόνο μέρος του διασώζεται ακόμη σήμερα σε ορεινές κοινότητες από μικρό αριθμό υπερηλίκων γεωργών που ακόμη καλλιεργούν τις μη ανταγωνιστικές εντόπιες ποικιλίες σε πείσμα των καιρών θεωρώντας τες κομμάτι της γεωργικής παράδοσης και του γεωργικού πολιτισμού του τόπου τους. Σήμερα, όμως, ο κίνδυνος έγινε αντιληπτός, όχι μόνο από την επιστημονική κοινότητα αλλά και από τον απλό πολίτη» τονίζει χαρακτηριστικά.
Φαινοτυπική ανάλυση και τεστ γεύσης
Το επόμενο χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες του ΕΛΓΟ Δήμητρα θα προχωρήσουν σε φαινοτυπική ανάλυση του πράσου Δωροθέας και της πιπεριάς Αλμωπίας, ενώ στους επιλεγμένους γενότυπους θα γίνει με μοριακές μεθόδους ο ποιοτικός χαρακτηρισμός των καρπών για την πιπεριά και των φύλλων και του λευκού άξονα για τα πράσα.
Βασικό τμήμα του ερευνητικού έργου συνιστούν, άλλωστε, τα γευστικά πάνελ, τα οποία συνδέουν τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας με τη γεύση. «Σε αυτά μπορεί να συμμετέχει οποιοσδήποτε. Τα προϊόντα παρουσιάζονται ωμά ή μαγειρεμένα, σε διάφορες μορφές, ώστε ο καθένας και η κάθε μία να μπορεί να έχει μια πιο ολοκληρωμένη άποψη. Το κοινό απαντάει σε ερωτηματολόγια και αποφασίζει για το δείγμα με την καλύτερη εμφάνιση, την καλύτερη γεύση, το καλύτερο άρωμα κ.ο.κ.» λέει η κ. Ξανθοπούλου και προσθέτει: «η διαδικασία αυτή ακολουθείται και σε έρευνες που γίνονται στο εξωτερικό, ενώ έχουμε διοργανώσει και εμείς γευστικά πάνελ για είδη, όπως το σουσάμι και η πατάτα. Αντίστοιχες γευστικές δοκιμές έχουν γίνει για μια ποικιλία ειδών, από την ωμή ντομάτα ως τις μαρμελάδες».
