Η στήλη «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια Καρφίτσα» της Νέλης Βυζαντιάδου
- Σήμερα θέλω να μάθω τι σημαίνει ‘γονεοποιημένο παιδί’, δήλωσε αποφασιστικά ο Άνθρωπος.
- Πώς και ήρθες με αυτήν την επιθυμία;, αναρωτήθηκε η Καρφίτσα.
- Ακούω συχνά να λένε για συνανθρώπους μου ότι λειτουργούν σαν να είναι γονείς των γονιών τους και πως έτσι είναι ‘γονεοποιημένα παιδιά’ οπότε θέλω να μάθω περισσότερα για αυτό, απάντησε εκείνος.
- Ωραία λοιπόν. Ας ξεκινήσουμε από τα απλά. Τα παιδιά πρέπει να είναι παιδιά.
- Τι σημαίνει αυτό;
- Να είναι ξέγνοιαστα, να νιώθουν ασφαλή, να στηρίζονται στους γονείς τους και να μαθαίνουν σταδιακά να αναλαμβάνουν ευθύνες. Τις ευθύνες όμως που αναλογούν στην ηλικία και το ρόλο τους.
- Δηλαδή;
- Όταν ένα παιδί αναλαμβάνει ευθύνες που δεν αναλογούν στην ηλικία και το ρόλο του, τότε παραβιάζεται η φυσική σειρά και η εξέλιξη που θα έπρεπε να υπάρχει σε κάθε λειτουργική οικογένεια.
- Δώσε μου ένα παράδειγμα, ζήτησε ο Άνθρωπος.
- Όταν ένα παιδί θυσιάζει τις ανάγκες του για να είναι καλά ο γονιός του ή προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες του γονιού του γιατί ο ίδιος αδυνατεί να το κάνει, τότε χάνει πολλά από αυτά που θα έπρεπε να απολαμβάνει σαν παιδί.
- Και τότε γίνεται ‘γονεοποιημένο παιδί’;
- Τότε μπαίνουν οι βάσεις για να γίνει ‘γονεοποιημένο παιδί’. Δεν συμβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Γίνεται σταδιακά και συνήθως χωρίς να το αντιλαμβάνεται το παιδί.
- Και οι γονείς; Ούτε κι εκείνοι το αντιλαμβάνονται;
- Εκείνοι γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν όταν αναθέτουν στο παιδί τους αρμοδιότητες και ευθύνες που δεν είναι δικές του. Όταν μεταβιβάζουν στο παιδί τους καθήκοντα που δεν θα έπρεπε να είναι δικά του, τότε συμβάλλουν στο να δημιουργήσουν ένα ‘γονεοποιημένο παιδί’.
- Και το παιδί για τα δέχεται; Γιατί δεν αντιστέκεται;
- Πόσο εύκολο είναι για ένα παιδί να πει ‘όχι’ στους γονείς του; Για σκέψου λίγο. Τα παιδιά μαθαίνουν να υπακούνε στους κανόνες που θέτουν οι γονείς τους και εκπαιδεύονται να ικανοποιούν τις προσδοκίες και τις ανάγκες των γονιών τους για να εισπράξουν την αποδοχή και την επιδοκιμασία τους.
- Επομένως κάθε παιδί είναι καταδικασμένο να γίνει ‘γονεοποιημένο παιδί’, σωστά;
- Ευτυχώς όχι, απάντησε με σιγουριά η Καρφίτσα. Για να γίνει ένα παιδί ‘γονεοποιημένο παιδί’ θα πρέπει οι γονείς να εκμεταλλευθούν την προθυμία και την τάση του να τους ικανοποιήσει.
- Και γιατί το κάνουν αυτό;,
- Για πολλούς λόγους. Για αρχή το κάνουν επειδή είναι οι ίδιοι ανίκανοι να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις του ρόλου τους. Ζητούν επίσης από το παιδί τους να αναλάβει να κάνει κάτι που δεν μπορούν να εισπράξουν ο ένας από τον άλλον.
- Τι εννοείς;
- Ας φανταστούμε μια γυναίκα με έναν παραμελητικό σύζυγο που δεν ενδιαφέρεται για τις ανάγκες της. Η γυναίκα αυτή στρέφεται στο παιδί της για να ανταποκριθεί στις συναισθηματικές της ανάγκες ή ακόμα και να μεσολαβήσει μιλώντας στον πατέρα για να διαχειριστεί τις συγκρούσεις που δυσκολεύεται η ίδια να αντιμετωπίσει.
- Ακούγεται καταστροφικό για το παιδί.
- Είναι καταστροφικό για το παιδί, επιβεβαίωσε η Καρφίτσα. Το παιδί καταλήγει να είναι υπηρέτης της μητέρας του ή και των δύο γονιών του και χάνει την παιδικότητά του. Γίνεται επίσης υποκατάστατο του συζύγου της μητέρας με συνέπεια να μη μπορεί να στηριχθεί στη μητέρα του για να καλύψει τις δικές του ανάγκες από τη στιγμή που αντιλαμβάνεται ότι εκείνη είναι πολύ εύθραυστη.
- Τι άλλο συμβαίνει σε ένα ‘γονεοποιημένο παιδί’;
- Μαθαίνει να υποτιμά και να ελαχιστοποιεί τις δικές του ανάγκες γιατί υποχρεώνεται να δώσει προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων.
- Τι άλλο;
- Γίνεται συχνά υπεύθυνος για τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας και έτσι επιβάλλονται δυναμικές που το συνοδεύουν μέχρι και την ενηλικίωσή του.
- Πρέπει να είναι πολύ μεγάλο το φορτίο που κουβαλά ένα ‘γονεοποιημένο παιδί’, δήλωσε ο Άνθρωπος.
- Ασήκωτο, είπε η Καρφίτσα. Το ‘γονεοποιημένο παιδί’ είναι ο ενήλικας του αύριο που θα υποφέρει από το σύνδρομο του ‘καλού παιδιού’. Είναι ο ενήλικας του αύριο που θα επιλέγει για συντρόφους του ανθρώπους με προβλήματα προκειμένου να τους φροντίσει και να τους βοηθήσει.
- Είναι πολλά αυτά που πρέπει να θυμάμαι, είπε ο Άνθρωπος.
- Πάρε το χρόνο σου για να τα επεξεργαστείς, τον παρότρυνε η Καρφίτσα.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ
