Την τελευταία ημέρα του περασμένου Φεβρουαρίου, έτος δίσεκτο το 2016, έμελλε να γραφτεί μια «μαύρη» σελίδα στην ιστορία της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Χαλκιδική αλλά και στην ίδια την εταιρία «Ελληνικός Χρυσός» που είναι υπεύθυνη για την εξόρυξη στην περιοχή. Ένας υπάλληλος 52 ετών στο μεταλλείο των «Μαύρων Πετρών» με ειδικότητα γομωτή πυροδότη έχασε τη ζωή του την ώρα που βρισκόταν στην εργασία του. Στο σημείο έσπευσαν άνδρες της Αστυνομίας αλλά και υπάλληλοι της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βόρειας Ελλάδας, προκειμένου να αναζητήσουν τα αίτια του θανάτου του.
Έρευνα: Βαγγέλης Στολάκης
Πρόκειται για το τρίτο θανατηφόρο ατύχημα από το 2006, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, που λαμβάνει χώρα σε κάποια στοά της Χαλκιδικής που εκμεταλλεύεται η εν λόγω εταιρία ή προηγούμενες. Όπως αναφέρουν μάλιστα τοπικοί παράγοντες στα ορυχεία χρυσού έχουν σημειωθεί και άλλα ατυχήματα μικρότερης έκτασης, τα οποία όπως υποστηρίζει ο δήμαρχος Αριστοτέλη, Γιώργος Ζουμπάς «δεν γίνονται γνωστά, αφού ένα πέπλο μυστηρίου τα καλύπτει».

Το τραγικό περιστατικό έγινε γνωστό από την ίδια την εταιρία με σχετικό δελτίο τύπου. Η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με τις αρμόδιες αρχές για την πλήρη διαλεύκανση των συνθηκών κάτω από τις οποίες συνέβη το τραγικό περιστατικό. «Νεκρός είναι 52χρονος γομωτής πυροδότης, ο οποίος σύμφωνα με την εταιρία είχε 20ετή και πλέον εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Ο Πρόεδρος της Ελληνικός Χρυσός Eduardo Mοura και ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος εξέφρασαν τα θερμά συλλυπητήριά τους στην οικογένεια του εκλιπόντος» ανέφερε η ανακοίνωση που εξέδωσε η εταιρία. Σημειώνεται ότι το μεταλλείο των «Μαύρων Πετρών» λειτουργεί από τη δεκαετία του ‘50 και βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων. από το Στρατώνι, 20 χλμ. από την Ολυμπιάδα και 35 χλμ. από τις Σκουριές.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές μάλιστα, συντάσσεται από την αρμόδια υπηρεσία της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βόρειας Ελλάδας το πόρισμα για τα ακριβή αίτια του δυστυχήματος το οποίο εντός των επομένων ημερών αναμένεται να είναι στη διάθεση των αστυνομικών και δικαστικών αρχών, προκειμένου να διερευνηθεί εάν και κατά πόσο η εταιρία «Ελληνικός Χρυσός» ευθύνεται για τον θάνατο του υπαλλήλου της και εάν τα μέτρα ασφαλείας εντός του συγκεκριμένου μεταλλείου τηρούνταν σύμφωνα με όλα όσα ορίζει η κείμενη νομοθεσία.
Τρία θανατηφόρα σε δέκα χρόνια
Δεν πρόκειται για το πρώτο θανατηφόρο περιστατικό που σημειώνεται σε μεταλλείο που εκμεταλλεύεται η εταιρία «Ελληνικός Χρυσός» ή η προηγούμενη εταιρία. Από το 2006 σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των εργαζομένων Γιώργο Χατζή έχουν καταγραφεί συνολικά τρία θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Πληροφορίες της Karfitsa αναφέρουν ωστόσο ότι στα ίδια μεταλλεία τα οποία εκμεταλλευόταν προ «Ελληνικού Χρυσού» άλλη εταιρία σε βάθος τριανταετίας καταγράφηκαν συνολικά πέντε θανατηφόρα ατυχήματα και δεκάδες άλλα περιστατικά που μπορεί να αφορούν μικροτραυματισμούς εργαζομένων. Σημειώνεται πως τον Οκτώβριο του 2009, ο υπάλληλος Χ.Δ. έχασε τη ζωή του, ενώ λίγα χρόνια αργότερα ένας άλλος εργαζόμενος ο Π.Χ. τραυματίστηκε βαριά με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο νοσοκομείο.
Ποιος φταίει;
Τελικά ποιος φταίει για τα παραπάνω ατυχήματα; Η άγνοια των εργαζομένων, η μη τήρηση των κανόνων ασφαλείας από πλευράς εργαζομένων, η συγκεκριμένη μέθοδος που χρησιμοποιεί για εξόρυξη η εταιρία ή η… «κακιά τύχη» όπως ισχυρίζονται ορισμένοι; Με αυτά τα ερωτήματα η Karfitsa προχώρησε σε ενδελεχή έρευνα, συνομιλώντας με όλους τους εμπλεκόμενους.
Επικοινωνήσαμε με την Επιθεώρηση Εργασίας Χαλκιδικής προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν οι εργαζόμενοι της εταιρίας Ελληνικός Χρυσός είχαν προβεί σε καταγγελία σε βάρος της εταιρίας. «Μπορεί να έχει γίνει μπορεί και να μην έχει γίνει κάποια καταγγελία» αρκείται να δηλώσει η κ. Καμπανέλου, προϊστάμενη της υπηρεσίας παραπέμποντάς μας στην Επιθεώρηση Μεταλλείων Βόρειας Ελλάδας.
Τι δείχνει η αυτοψία;
Από την πλευρά του ο Τμηματάρχης της υπηρεσίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη κ. Σαρρής μιλώντας στην «Κ» ισχυρίζεται πως η υπηρεσία στην οποία προΐσταται μόλις ενημερώθηκε από την εταιρία Ελληνικός Χρυσός για το θανατηφόρο ατύχημα του άτυχου 52χρονου έσπευσε στο σημείο.  Ο ίδιος αρνήθηκε να μας δώσει περισσότερα στοιχεία αναφορικά με το πόρισμα της υπηρεσίας του που συντάσσεται ή την έκθεση που του κατέθεσε η εταιρία επικαλούμενος προσωπικά δεδομένα του εκλιπόντος και με το πρόσχημα πως πρόκειται για προανακριτικό υλικό. Ο κ. Σαρρής σχολιάζει πως στα μεταλλεία της Χαλκιδικής και στο παρελθόν υπήρξαν εργατικά ατυχήματα, όταν όμως την εκμετάλλευση των μεταλλείων την είχε η TVX Hellas. Ο τμηματάρχης της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βόρειας Ελλάδας αναφέρει επίσης ότι εργαζόμενοι της Ελληνικός Χρυσός μέχρι σήμερα δεν έχουν προχωρήσει σε κάποια γραπτή καταγγελία σε βάρος της εταιρίας, ωστόσο όταν μετέβη στην περιοχή του μεταλλείου «Μαύρες Πέτρες» προκειμένου να προχωρήσει στην αυτοψία συνομιλώντας με συνδικαλιστές των εργαζομένων διαπίστωσε ότι οι τελευταίοι δέχονται ψυχολογική πίεση. «Εκείνη τη στιγμή θα μπορούσαν να σκοτωθούν τρεις άνθρωποι. Από τύχη δεν βρίσκονταν στη θέση τους» σχολίασε στην Karfitsa. «Όταν πήγαμε συναντηθήκαμε με τους συνδικαλιστές. Πάντα μας λένε ότι στα πλαίσια της εντατικοποίησης και με τους ρυθμούς της δουλειάς μπορεί να προκύψουν τέτοια ατυχήματα. Οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε ψυχολογική πίεση εδώ και έξι μήνες όπως καταγγέλλουν γιατί δεν ξέρουν εάν η εταιρία θα παραμείνει ή δεν θα της δοθεί άδεια και θα αποχωρίσει. Δεν ξέρουν εάν τον επόμενο μήνα θα έχουν δουλειά ή όχι» σημείωσε ο κ. Σαρρής. Ο υπεύθυνος της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος σχολιάζει επίσης ότι η Ελληνικός Χρυσός όπως και όλες οι άλλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο θα πρέπει να στέλνουν αναφορά και μάλιστα λεπτομερή για όλα τα ατυχήματα που σημειώνονται στις εγκαταστάσεις τους κατά τις ώρες εργασίας. Στην εν λόγω εταιρία για παράδειγμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 2013 καταγράφηκαν συνολικά τέσσερα ατυχήματα.
Τι συμβαίνει όμως με τις οικογένειες των θυμάτων που έχασαν τη ζωή τους μέσα στις στοές των μεταλλείων της Χαλκιδικής; Σύμφωνα με πληροφορίες η εταιρία Ελληνικός Χρυσός αναλαμβάνει να καταβάλλει στις οικογένειες των θυμάτων τον μηνιαίο μισθό του υπαλλήλου που πέθανε μέχρι και την ηλικία της συνταξιοδότησής του. Επίσης οι οικείοι του λαμβάνουν αποζημιώσεις από δυο ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες.

Καταγγελίες για την μέθοδο
Ο περιφερειακός σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας Λάζαρος Τόσκας, που είναι ένας εκ των πρωτεργατών ενάντια στην επένδυση του χρυσού στη Χαλκιδική μιλώντας στην Karfitsa αφήνει σαφείς αιχμές για την μέθοδο εξόρυξης που χρησιμοποιεί η εταιρία. Μάλιστα πρόσφατα ενημέρωσε για το θανατηφόρο ατύχημα τηλεφωνικά και τον υπουργό Πάνο Σκουρλέτη. «Παλιά κασώνανε. Έβαζαν πλαίσια ξύλινα και στερέωναν τις στοές. Η εταιρία αυτό το έχει καταργήσει. Βάζουν βίδες και πετάνε τσιμέντο στις στοές. Οι παλιοί εργαζόμενοι λένε ότι η μέθοδος που χρησιμοποιεί η εταιρία δεν κάνει για τα μεταλλεία της Χαλκιδικής που έχουν πετρώματα σαθρά και είναι επικίνδυνη για την ασφάλεια». Ο κ. Τόσκας συνεχίζει σημειώνοντας: «γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια έχουμε δυο θανατηφόρα ατυχήματα. Επίσης πολλά ατυχήματα έχουν αποκρυφτεί. Κινδύνεψαν άνθρωποι και σώθηκαν κατά λάθος». «Πριν δυο χρόνια τρεις εργαζόμενοι εργάζονταν. Κόπηκε το ρεύμα και πήγαν για τσιγάρο. Εάν κάθονταν στο σημείο που έπρεπε θα έπεφτε βράχος πάνω τους. Η μέθοδος που χρησιμοποιεί η εταιρία δεν είναι ασφαλής. Τα σωματεία σιωπούν. Ενημερώθηκε και το υπουργείο για την μέθοδο. Παλιοί εργαζόμενοι που τώρα είναι συνταξιούχοι ακούγοντας τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουν σήμερα στα μεταλλεία λένε ότι δεν θα έμπαιναν μέσα» αναφέρει. Σημειώνεται ότι η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην περιοχή Κατερίνα Ιγγλέζη αναμένεται να καταθέσει και σχετική ερώτηση στη Βουλή για τα αίτια του θανάτου του συγκεκριμένου εργαζομένου.
«Δεν έχω ενημερωθεί επίσημα από κανέναν για το ατύχημα. Μου κάνει εντύπωση που δεν υπάρχουν δημοσιεύματα και αναφορές στο περιστατικό. Η εταιρία ρίχνει ένα πέπλο σιωπής στο ζήτημα» σχολιάζει από την πλευρά του στην Karfitsa ο δήμαρχος Αριστοτέλη Γιώργος Ζουμπάς και υπογραμμίζει ότι δεν έχει ενημερωθεί για κανένα ατύχημα που μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί στις εγκαταστάσεις της εταιρίας Ελληνικός Χρυσός.

Οι εργαζόμενοι εργάζονται υπό πίεση
«Η εταιρία πληροί όλα τα μέτρα ασφαλείας» τονίζει από την πλευρά του στην Karfitsa ο Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Χαλκιδικής και πρόεδρος ενός εκ των σωματείων των εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός, Χρήστος Ζαφειρούδης. «Αποκολλήθηκε ένας λίθινος όγκος και τον καταπλάκωσε» δηλώνει. Ο ίδιος αναφέρει πως τα τελευταία τριάντα χρόνια στα μεταλλεία της Χαλκιδικής έχουν σημειωθεί πέντε θανατηφόρα ατυχήματα και πως «τα ίδια τα σωματεία των εργαζομένων φροντίζουν να τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας που ορίζει ο νόμος». Για τον συνάδελφό του που έχασε τη ζωή του στην ώρα του καθήκοντος, ο κ. Ζαφειρούδας σημειώνει πως ήταν έμπειρος υπάλληλος. Παραδέχεται επίσης πως οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε καθεστώς ψυχολογικής πίεσης αφού δεν γνωρίζουν εάν η εταιρία θα λάβει άδεια λειτουργίας και θα κρατήσουν τη δουλειά τους.
«Η ψυχολογική πίεση που έχουμε όλοι οι εργαζόμενοι της επένδυσης είναι μεγάλη. Δεν ξέρουμε εάν θα έχουμε τη δουλειά μας για να εξασφαλίσουμε το ψωμί των παιδιών του. Όλη αυτή η πίεση και η κατάσταση μας ζορίζει» αναφέρει από την πλευρά του στην Karfitsa άλλος εργαζόμενος. Σημειώνεται πως από την στιγμή που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ «πάγωσε» την άδεια της εταιρίας αρκετοί εργαζόμενοι τέθηκαν σε καθεστώς διαθεσιμότητας μέχρι να υπάρξει η σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σημειώνεται ότι μετά το τραγικό συμβάν την περιοχή των μεταλλείων επισκέφτηκε κλιμάκιο του ΚΚΕ αποτελούμενο από τον Γραμματέα του ΠΑΜΕ Χαλκιδικής Βαίλη Τασούλα και το βουλευτή του κόμματος Γιάννη Δελλή. «Εκφράζουμε την βαθύτατη θλίψη και τα ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια του αδικοχαμένου 52χρονου εργάτη που εργάζονταν στην Ελληνικός Χρυσός. Μια σειρά από θανατηφόρα εγκλήματα τα οποία πυκνώνουν ολοένα σε συχνότητα αποκαλύπτουν με το πιο εφιαλτικό τρόπο ότι η ζωή των εργατών στους χώρους  εργασίας κρέμεται από μια κλώστη, θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους των μονοπωλίων. Θέλουν τους εργάτες αναλώσιμους. Δεν τους νοιάζει αν θα γυρίσουν στο σπίτι τους, στην οικογένειά τους, στα παιδιά τους, αν θα γυρίσουν όρθιοι ή στο αναπηρικό καροτσάκι. Το νέο εργοδοτικό έγκλημα αποδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι δεν συμβαδίζουν κέρδη και δικαιώματα εργαζομένων, ακόμα και η ζωή τους. Τέτοια ατυχήματα θα συνεχίσουν να συμβαίνουν και θα πάρουν μεγαλύτερες διαστάσεις όσο ο στόχος παραμένει το κέρδος και όχι η κάλυψη των λαϊκών αναγκών» ανέφερε μεταξύ άλλων η κομματική οργάνωση Χαλκιδικής σε σχετική ανακοίνωση.
Σημειώνεται πως η Karfitsa επικοινώνησε με στελέχη της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός» και έθεσε συγκεκριμένα ερωτήματα στον διευθύνοντα σύμβουλο της, Μιχάλη Θεοδωρακόπουλο, ο οποίος δεσμεύτηκε να τα απαντήσει μετά την παρέλευση σαράντα ημερών από τον θάνατο του άτυχου εργαζομένου.
Τι απαντά το υπουργείο;
Σε επικοινωνία που είχε η Karfitsa με το γραφείο του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνου Σκουρλέτη ο συνεργάτης του μας παρέπεμψε στο σχετικό δελτίο τύπου που εκδόθηκε την ημέρα του θανατηφόρου ατυχήματος. Στην ανακοίνωση του υπουργείου εκφράζονται τα θερμά συλλυπητήρια του κ. Σκουρλέτη στην οικογένεια του άτυχου 52χρονου και αναφέρονται μεταξύ άλλων: «Η Επιθεώρηση Μεταλλείων Β. Ελλάδας έχει ήδη επιληφθεί  της υπόθεσης και θα διερευνήσει άμεσα και σε βάθος τα αίτια του δυστυχήματος. Η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, στις δραστηριότητες του πεδίου ευθύνης του, είναι μία από τις ύψιστες προτεραιότητες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που αποδίδει μεγάλη σημασία στο έργο των αρμόδιων ελεγκτικών υπηρεσιών».