Η Θεσσαλονίκη, πόλη της γαστρονομίας και της διασκέδασης, εκτός από τα φημισμένα τοπόσημά της, προσθέτει ένα ακόμη σημείο επίσκεψης, αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, το σταθμό του μετρό της Βενιζέλου.
Συμπληρώνοντας πλέον έναν μήνα, από τα επίσημα εγκαίνια από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, και την έναρξη της λειτουργίας του (σ.σ. ξεκίνησε στις 30 Νοεμβρίου 2024), το μετρό της Θεσσαλονίκης μπαίνει σιγά σιγά στην καθημερινότητα των κατοίκων της και παράλληλα αποτελεί πόλο έλξης για τους εκατοντάδες επισκέπτες της.
Και μπορεί τα διάφορα “παρατράγουδα” που έχουν συμβεί αυτόν τον πρώτο μήνα λειτουργίας του, όπως ακινητοποιήσεις συρμών μέχρι και εκκένωση αυτών με τους επιβάτες να περπατούν μέσα στη σήραγγα, δε φαίνεται να πτοεί τις μετακινήσεις, οι οποίες κάθε Παρασκευή απόγευμα έως Κυριακή βράδυ, για τον Δεκέμβριο, ήταν δωρεάν, χωρίς να απαιτείται επικύρωση εισιτηρίου.
Οι διανοίξεις για την κατασκευή του μετρό οδήγησαν στις σημαντικότερες ανασκαφές που διενεργήθηκαν στην πόλη, από την ίδρυσή της, το 316 π.Χ., έως τις αρχές του 20ού αιώνα, φέρνοντας στο φως πληθώρα νέων δεδομένων για την πολεοδομική της εξέλιξη και τη ζωή των κατοίκων της στη διάρκεια των αιώνων.
Ο Σταθμός Βενιζέλου, αποτελεί πλέον, ένα ανοιχτό μουσείο για την πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς εκεί αποκαλύφθηκε η διαχρονικά κομβική διασταύρωση δυο κεντρικών οδικών αρτηριών της πόλης, από την ελληνιστική εποχή έως τις αρχές του 20ου αιώνα, στη χάραξη των σημερινών οδών Εγνατία και Βενιζέλου.
Στα προγράμματα των ξεναγών
Η έναρξη λειτουργίας του μετρό Θεσσαλονίκης δημιουργεί, πλέον, νέα δεδομένα για την πόλη: σ’ ότι αφορά το κυκλοφοριακό της, που τα τελευταία χρόνια ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένο, την εμπορική της κίνηση, που επιτέλους έφυγαν οι λαμαρίνες και κάποιες επιχειρήσεις – όσες άντεξαν- ευελπιστούν ότι θα πάρουν μια ανάσα, αλλά και από τουριστικής άποψης. Η παρουσία του μετρό προσελκύει Έλληνες από όμορους νομούς, που επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη, για να το δουν, να μπουν, να κάνουν απλά μια βόλτα με το μετρό.
Προσελκύει όμως κόσμο και για τα ευρήματα, ιδιαίτερα στους σταθμούς Βενιζέλου και Αγίας Σοφίας, τα οποία αποτυπώνουν διαχρονικά την πολεοδομική εξέλιξη του αστικού ιστού, στο ύψος της κεντρικής οδού, που διέτρεχε πάντα την πόλη, στην ίδια σχεδόν χάραξη, από τον 3ο π.Χ. αιώνα ως σήμερα. Έχει μπει στα προγράμματα των οργανωμένων ξεναγήσεων ο σταθμός της Βενιζέλου, αυτό το ανοιχτό μουσείο, που ο κάθε επισκέπτης στέκεται μπροστά στο μεγαλείο που αποκαλύφθηκε, άναυδος, θαυμάζοντάς το.
“Σίγουρα, είναι κάτι καινούργιο, έχουν γίνει κάποιες ελάχιστες ξεναγήσεις, αλλά ακόμη δεν έχει ενσωματωθεί πλήρως στα προγράμματα των ξεναγών” δηλώνει στο Traveldailynews.gr η πρόεδρος του Συνδέσμου Ξεναγών Θεσσαλονίκης και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξεναγών κα Αναστασία Γαϊτάνου.
Όπως η ίδια μας εξηγεί, ως σωματείο, έχουν ζητήσει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης να τον δούνε από κοντά, να μπουν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Σταθμού Βενιζέλου, εκεί, όπου σε βάθος έξι μέτρων αποκαλύφθηκε τμήμα της Decumanus Maximus – η βυζαντινή Λεωφόρος, η σημερινή οδός Εγνατία-, και παράλληλα να ακούσουνε μαρτυρίες από τη μεγαλύτερη ανασκαφική έρευνα σωστικού χαρακτήρα, που έχει πραγματοποιηθεί στη χώρα.
“Εξαρτάται βέβαια, και εάν θα την ενσωματώσουν αυτήν την ξενάγηση στα αξιοθέατα οι τουριστικοί πράκτορες που κάνουν incoming” προσθέτει η κα. Γαϊτάνου.
Σ’ ότι αφορά τις οργανωμένες ξεναγήσεις από αλλοδαπούς τουρίστες, επισημαίνεται ότι κυρίως οι Βούλγαροι και οι Πολωνοί ενδιαφέρονται ενώ ελάχιστα οι Τούρκοι, οι Σέρβοι και οι Ρουμάνοι. “Στα 100 λεωφορεία με Τούρκους επισκέπτες, τα πέντε θα πάρουν οργανωμένη ξενάγηση” προσθέτει η ίδια.
Να σημειώσουμε, ότι στο πλαίσιο των δωρεάν ξεναγήσεων που διοργανώνονται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ξεναγού (21 Φεβρουαρίου), μεταξύ των ξεναγήσεων, θα συμπεριληφθεί και ο Σταθμός της Βενιζέλου του μετρό.
Αυξημένο το ενδιαφέρον
Ο κ. Ρωμύλος Μαντζούρας, διπλωματούχος ξεναγός – ιστορικός, και μέλος της ομάδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης “Σωματείο Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης” μιλώντας στο Traveldailynews.gr αναφέρει ότι οι ξεναγοί περιμένανε αυτή τη στιγμή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
“Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον από τον κόσμο, και ήδη, σε συνεργασία με το ‘Σωματείο Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης’ έχω κάνει την πρώτη ξενάγηση στο Σταθμό της Βενιζέλου” δηλώνει ο κ. Μαντζούρας προσθέτοντας πως κάνει ξεναγήσεις σ’ όλον τον δρόμο Decumanus Maximus -την κεντρική ρωμαϊκή λεωφόρο που διέσχιζε την καρδιά της Θεσσαλονίκης, τον 6 αιώνα μ.Χ., και είχε κατεύθυνση από ανατολικά προς δυτικά- τη σημερινή Εγνατία οδό.
“Από τα τείχη έως τα τείχη, από το σιντριβάνι έως την πλατεία Δημοκρατίας (Βαρδάρη), σ’ αυτά που υπήρχαν και σ’ αυτά που αποκαλύφθηκαν” δηλώνει ο κ. Μαντζούρας λέγοντας πως το ενδιαφέρον, μέχρι στιγμής, για ξενάγηση είναι από Έλληνες. Επόμενες ξεναγήσεις από τον ίδιο και σε συνεργασία με το “Σωματείο Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης” θα πραγματοποιηθούν τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο και ο αριθμός των συμμετοχών δεν ξεπερνάει τα 40 άτομα.
Πρόσθετος λόγος για επίσκεψη
Θεσσαλονίκη δεν είναι πλέον μόνο Λευκός Πύργος, Άνω Πόλη, Κάστρα, Ρωμαϊκή Αγορά, Άγιος Δημήτριος, Αρχαιολογικό Μουσείο. Θεσσαλονίκη είναι και τμήμα της Decumanus Maximus στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό, αλλά και τμήμα μαρμαρόστρωτης κιονοστήρικτης κυκλικής πλατείας των πρωτοβυζαντινών χρόνων (6ος αιώνας), στο σταθμό Αγίας Σοφίας, με τους δυο κίονες πάνω σε μαρμάρινες βάσεις που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή της νότιας εισόδου του μετρό, στο συγκεκριμένο σταθμό.
“Είναι ένας ακόμη σημαντικός λόγος να επισκεφτεί κανείς την πόλη της Θεσσαλονίκης” δηλώνει στο Traveldailynews.gr ο κ. Κώστας Παντέρης ιδιοκτήτης ταξιδιωτικού γραφείου στη Θεσσαλονίκη που ειδικεύεται στον εισερχόμενο τουρισμό πάνω από 46 χρόνια.
Εξηγεί πως οι σταθμοί τόσο της Βενιζέλου όσο και της Αγίας Σοφίας του μετρό, αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τις πωλήσεις οργανωμένων ξεναγήσεων στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, η Θεσσαλονίκη υπολείπεται σε επισκέψεις, σε σχέση με τις υπόλοιπες εκδρομές που πουλούνται στην ευρύτερη περιοχή.
“Να σκεφτείτε, στους 40.000 τουρίστες περίπου που διακινούμε, περίπου οι 2.000 ενδιαφέρονται για οργανωμένες ξεναγήσεις. Οι υπόλοιποι θέλουν μόνο διακοπές, ήλιο και θάλασσα” αναφέρει στο Traveldailynews.gr ο κ. Παντέρης.
Οι τουρίστες που διακινεί το τουριστικό γραφείο του κ. Παντέρη, στο μεγαλύτερο ποσοστό είναι Γερμανοί και ακολουθούν οι Βρετανοί και Γάλλοι. Όπως μας εξηγεί, τα τελευταία χρόνια, σε πολλές περιπτώσεις τα γκρουπ έρχονται με συνοδούς από τις χώρες τους, οι οποίοι δεν γνωρίζουν και πολλά για την Ελλάδα. “Παλιά, ήταν άνθρωποι που είχαν παιδεία, που ήθελαν να προσφέρουν Ελλάδα, τώρα πώς θα πουλήσουν Βεργίνα, για παράδειγμα, ποιος θα τους εκπαιδεύσει;” αναφέρει, προβληματισμένος ο κ. Παντέρης.
Τέλος, εκτιμώντας, τη φετινή σεζόν, η οποία για εκείνον, ξεκινάει την 1η Απριλίου 2025, θα υπάρχει αύξηση στα γκρουπ για Βόρεια Ελλάδα – κυρίως Χαλκιδική και Πιερία– ενώ τα γκρουπ για Αθήνα – Νότια Ελλάδα, θα κινηθούν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, με ένα 10% παραπάνω, και, ήδη, είναι γεμάτα.
Ο σταθμός Βενιζέλου
Με αφορμή την κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκαν σημαντικές ανασκαφικές έρευνες στα όρια των σταθμών, του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού, Δημοκρατίας, Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας, Σιντριβάνι, Φλέμινγκ και Αμαξοστάσιο Πυλαίας, καθώς οι σήραγγες κίνησης των συρμών διανοίχθηκαν βαθύτερα από τα αρχαιολογικά στρώματα.
Στο Σταθμό Βενιζέλου, στην εντός των τειχών περιοχή, αποκαλύφθηκε η διαχρονική κομβική διασταύρωση δυο κεντρικών οδικών αρτηριών της πόλης από την ελληνιστική εποχή έως τις αρχές του 20ου αιώνα, στη χάραξη των σημερινών οδών Εγνατία και Βενιζέλου.
Εκατέρωθεν της διασταύρωσης ήρθε στο φως η ελληνιστική πόλη που ίδρυσε ο Κάσσανδρος το 316/315 π.Χ. και σχεδιάσθηκε με το ιπποδάμειο σύστημα, με τεκμήρια που οδηγούν στην ερμηνεία του χώρου ως δημόσιου, με εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους, με την παρουσία ενός λουτρικού συγκροτήματος.
Την περίοδο των πρωτοβυζαντινών χρόνων (350 – 400 μ.Χ.) οι δρόμοι (decumanus maximus και cardo) στρώνονται με μαρμαρόπλακες και πλαισιώνονται με κιονοστήρικτες στοές.
Έναν αιώνα μετά (500 μ.Χ.) ανεγέρθηκε μνημειακό τετράπυλο, στη διασταύρωση των μαρμαρόστρωτων οδών και κατασκευάζεται περίστυλη μαρμαρόστρωτη πλατεία με υπερυψωμένη ημικυκλική εξέδρα. Σταδιακά, από το 700 μ.Χ. ο δημόσιος χώρος της πλατείας και των στοών καταλαμβάνεται από εργαστήρια, κυρίως αργυροχρυσοχοΐας και καταστήματα πώλησης κοσμημάτων της Βυζαντινής Αγοράς. Η εμπορική χρήση της περιοχής μαρτυρείται καθ’ όλη την οθωμανική περίοδο, έως και τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου καταστήματα και χάνια καταστρέφονται από την πυρκαγιά του 1917.
πηγή traveldailynews.gr
