Η έκθεση της Λόλας Νταϊφά με τίτλο «Τάματα: Σῶμα πάσχον, ψυχή ἀλγοῦσα» φιλοξενείται στην Αγιορειτική Εστία, καθημερινά από τη Δευτέρα έως το Σάββατο. Η πρωτότυπη έκθεση παρουσιάζει αναθηματικά αντικείμενα ικεσίας και προσφοράς από τη συλλογή ταμάτων της συλλέκτριας.
Είναι η πρώτη φορά που τα τάματα της κ. Νταϊφά εκτίθενται στο κοινό, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να δουν από κοντά αντικείμενα που περικλείουν παράκληση, ικεσία, ευχαριστία και προσφορά αλλά και απόδειξη θεραπείας και σωτηρίας του ικέτη πιστού, αντικείμενα τόσο γνωστά και προσφιλή σε όλους μας. Επιπλέον, με τα εποπτικά κείμενα της έκθεσης, παρουσιάζεται η ιστορία και η χρήση των αναθηματικών αντικειμένων από την αρχαιοελληνική εποχή μέχρι τις μέρες μας.
Η διαχρονικότητα των ταμάτων δείχνει τη διαρκή ανάγκη των ανθρώπων για ελπίδα, η οποία ξεπερνά την ανθρώπινη υπόσταση. Ασημένιο τάμα. Φέρει ανάγλυφη παράσταση ίππου σε καλπασμό. Το ζώο εικονίζεται με κοντά και χοντρά πόδια, μυώδες σώμα, με πλούσια χαίτη και μακριά φουντωτή ουρά, σε φυσικό τοπίο που αποδίδεται με λεπτές χαράξεις. Στο επιρρίνιο και στο μέτωπο της κεφαλής φέρει χαλινάρια με δύο ιμάντες, ενώ στο ρύγχος στομίδα. Πλούσια διακοσμημένη σέλλα με φάλαρα (κοσμήματα ίππων) στην ράχη του. Στις οπλές του φέρει «σιδηρά πέταλα», τα οποία αργότερα ονομάζονται και «σεληναία», λόγω του σχήματος (μισοφέγγαρο) που έχουν.
Η κα. Νταϊφά, σε μία σύντομη δήλωση, αναφέρει τα ακόλουθα:
«Αισθάνομαι ότι ένα δικό μου τάμα με αυτή την έκθεση πραγματοποιείται… Τα τάματα είναι μια από τις τρείς συλλογές μου. Ξεκίνησα με τα ακροκέραμα, ακολούθησαν τα ιστορικά πιάτα και μετά τα τάματα.
Για να συλλέγεις τάματα χρειάζεσαι δυνατή ενσυναίσθηση, χρειάζεσαι εμπειρία ζωής. Πρέπει να έχεις δει το γελαστό αλλά, τις πιο πολλές φορές, το σκληρό πρόσωπο της ζωής.
Αυτά τα μικρά αντικείμενα έχουν να κάνουν με πολύ βαθιά συναισθήματα. Είναι προσευχή και επίκληση στο Θείο.
Από ασήμι, χρυσό ή ταπεινή λαμαρίνα αφηγούνται ιστορίες γεμάτες πόνο ή χαρά. Τα τάματα «μιλάνε» και ξετυλίγουν ανθρώπινες ιστορίες αρκεί κάποιος να θέλει να τις ακούσει: τα στέφανα για να στεριώσει ο γάμος, ο στρατιώτης, που πολεμά και μια μάνα τον περιμένει, κάθε λογής πλεούμενο, που αναμετράται με τα κέφια του Ποσειδώνα, το φασκιωμένο βρέφος, τα ζώα του αγρότη, που εξασφαλίζουν τη ζωή της οικογένειας, το σπίτι ως καταφύγιο και ορμητήριο, το βιβλίο για τις εξετάσεις, το πολυπόθητο δίπλωμα και φυσικά η υπέρτατη προσευχή για υγεία.
Η συλλογή αυτή βγαίνει για πρώτη φορά από το σπίτι μου και έχω τη μεγάλη τιμή να φιλοξενείται στη Βυζαντινή πρωτεύουσα της χώρας και στον ευλογημένο, ιστορικό και πανέμορφο χώρο της Αγιορείτικης Εστίας.
Υ.Γ. Αν θέλετε να μάθετε το δικό μου αγαπημένο τάμα, εκείνο που μιλάει στην καρδιά μου… Είναι μια λιτή ασημένια, πλάκα που γράφει με καλλιγραφικά γράμματα
«Παναγιά μου, άκουσε την προσευχή μου. Βοήθησέ με»
Να βοηθήσει η μάνα όλων τον κάθε ένα… .
«Επίβλεψον, επάκουσον και ελέησον.» Μακάρι…» Ασημένιο τάμα με παράσταση του αγίου Γεωργίου δρακοντοκτόνου. Ο άγιος εικονίζεται καβάλα στο άλογο, βυθίζοντας το δόρυ στο ανοιχτό στόμα του δράκοντα, που κείτεται ανάμεσα στις οπλές του αλόγου. Οι λεπτομέρειες δηλώνονται εγχάρακτα. Φορά την τυπική στρατιωτι¬κή στολή, μακρυμάνικο κοντό χιτώνα και μεταλλικό θώρακα. Μανδύας δεμένος με κόμπο στον λαιμό, ανεμίζει προς τα πίσω σε μια ανάλαφρη κίνηση. Στα πόδια φέρει δρομίδες και περικνημίδες.
Ο επιμελητής της έκθεσης, Δρ Παναγιώτης Καμπάνης, παρατηρεί στο εισαγωγικό του σημείωμα: Πόσοι από εμάς δε βρεθήκαμε «ἐπὶ κλίνης ὀδύνης» και πόσοι δε σταθήκαμε έστω και μια στιγμή στη ζωή μας μπροστά στην εικόνα του Χριστού, της Παναγίας ή κάποιου αγίου, ανάβοντας ένα κεράκι και παρακαλώντας με δάκρυα στα μάτια, να μας ανακουφίσει από ψυχικό και σωματικό πόνο ή να μας γιατρέψει από μια σοβαρή ασθένεια;
Τα τάματα μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια «ευτελή» όψη της θρησκείας, ωστόσο, κάθε ένα από αυτά, μεγάλο ή μικρό, μαρτυρεί μια προσωπική ιστορία, μια ιστορία αγωνίας, ελπίδας, ικεσίας και εκπλήρωσης, μια εκδήλωση προσωπικής λατρείας.
Τα αναθηματικά αντικείμενα, διαχρονικά, αποτελούν τεκμήρια προσωπικής πίστης σε έναν συγκεκριμένο θεό, ο οποίος σε ανταπόδοση προσφέρει κάποια μορφή σωτηρίας. Αυτές οι πράξεις λατρείας παραμένουν στην κατηγορία των «χρήσιμων συμπληρωμάτων» και δεν αποτελούν «υποκατάστατα», τα οποία υπονοούν συνειδητή απόρριψη κάθε προηγούμενου.
Τη συλλογή της κυρίας Νταϊφά πλαισιώνουν με εικαστικές δημιουργίες τους εμπνευσμένες από τα τάματα οι Θεόδωρος Γαλιγαλίδης, Φανή Γκούντρα, Εύη Δημολαΐδου, Mary Harman, Μάρκος Καμπάνης, Κώστας Καρακίτσος, Μαρία Κομπατσιάρη, Γιώργος Κόρδης, Αλέκος Κυραρίνης, Βασίλης Μόραλης, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Σάκης Παπαγιάννης, Γεώργιος Πολύμερος, Άρις Στοΐδης.
Επιπλέον, θα εκτεθούν και ιδιαίτερα τάματα όπως η σκούπα και το μπουκάλι, χαρακτηριστικό τάμα προς τον Πανορμίτη αρχάγγελο της Σύμης, τα μεταλλικά παπουτσάκια στον αρχάγγελο Μιχαήλ του Μανταμάδου Λέσβου, τα μπάσματα (παντόφλες) στον Άγιο Σπυρίδωνα κ.λπ. 7 Ασημένιο τάμα με παράσταση βρέφους στην κούνια. Η κούνια με το σπαργανωμένο βρέφος βρίσκεται στο μέσο δωματίου με τρια αψιδωτά παράθυρα και αβακωτό δάπεδο. Στο πάνω μέρος του πλαισίου εγχάρακτη επιγραφή με το όνομα του βρέφους: ΜΑΡΙΝΟΣ. Ένδεκα οπές προσάρτησης, πιθανόν σε εικόνα.
Ο πλήρης κατάλογος των ταμάτων της Συλλογής της Λόλας Νταϊφά με τίτλο: «Τάματα: Σῶμα πάσχον, ψυχή ἀλγοῦσα, Συλλογή Λόλας Νταϊφά» σε επιμέλεια και συγγραφή του Δρ. Παναγιώτη Καμπάνη, βρίσκεται επί του πιεστηρίου και ευχόμαστε μέχρι να ολοκληρωθεί η έκθεση να έχει κυκλοφορήσει και να παρουσιαστεί στους πανέμορφους κήπους της Αγιορειτικής Εστίας.
Επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια / Έρευνα / Κείμενα
Δρ Παναγιώτης Καμπάνης, Αρχαιολόγος – Ιστορικός
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Διάρκεια έκθεσης: 7 Ιουλίου – 30 Σεπτεμβρίου 2022
Εκθεσιακός χώρος: Αγιορειτική Εστία, Εγνατία 109 Θεσσαλονίκη
Ωράριο λειτουργίας:
Δευτέρα και Τετάρτη: 09:00 – 16:00
Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 09:00 – 20:00
Σάββατο: 09:00 – 14:00
Ξεναγήσεις σχολείων και ομάδων κατόπιν συνεννόησης
